Konfederacja ostrzega przed unijnym rejestrem aktywów

Pod koniec lipca na profilu Konfederacji na Facebooku pojawiła się informacja o unijnych planach stworzenia rejestru majątków obywateli UE. Wiadomość tę podał również na TikToku polityk Konfederacji Paweł Usiądek.

Według tych przekazów w bazie miałyby się znaleźć informacje o nieruchomościach, kontach bankowych, papierach wartościowych, samochodach, dziełach sztuki czy metalach szlachetnych obywateli państw członkowskich UE.

We wpisie Konfederacji znajdziemy informację, że oficjalnie rejestr miałby ułatwić walkę z praniem brudnych pieniędzy i z terroryzmem, jak też umożliwić śledzenie majątków rosyjskich oligarchów. Według Pawła Usiądka faktycznie ma on jednak służyć do inwigilacji mieszkańców UE oraz do wykorzystania ich majątków do spłaty długów państw Unii Europejskiej w sytuacji kryzysowej.

Komisja Europejska dementuje

Oprócz wpisów polityków Konfederacji i innych internautów informacje o rejestrze pojawiły się również w mediach niemieckich oraz polskich. Informacje o planowanym rejestrze podawali eksperci finansowi, bazując na informacji, że UE bada możliwości w tym zakresie.

Redakcja niemieckiego portalu Focus otrzymała jednak wyjaśnienia od Erica Mamera, rzecznika Komisji Europejskiej, który tłumaczy, że nie ma planów stworzenia bazy danych o majątkach obywateli UE:

Po otrzymaniu tego oświadczenia redakcja dodała na początku artykułu informację, że został on poprawiony. Umieszczono w nim wspomnianą wypowiedź oraz krótką informację, że zawarte w artykule informacje o planach UE okazały się fałszywe.

Podobne doniesienia dementowano 3 lata temu

Nie jest to pierwszy raz, gdy pojawiają się podejrzenia, że UE planuje stworzyć powszechny rejestr majątków. Już w 2021 roku Komisja Europejska odnosiła się do tego tematu w odpowiedzi na zapytania niemieckich i austriackich europosłów, głównie z grupy Tożsamość i Demokracja.

Europosłowie pytali m.in. o podstawy prawne utworzenia rejestru oraz wyrażali obawy, że może on naruszać prawo do prywatności lub umożliwiać nakładanie nowych podatków. Również w zagranicznych mediach w 2021 roku pisano, że Unia planuje wprowadzić system kontroli na wzór chińskiego, brutalnie naruszający prywatność obywateli.

Komisja Europejska odpowiedziała, że zleciła studium wykonalności takiego rejestru na wniosek Parlamentu Europejskiego. Jednak, jak podkreśla, zlecenie badania nie oznacza, że instytucje unijne planują stworzyć taką bazę. W odpowiedzi czytamy:

Rejestry majątków już istnieją, ale na poziomie krajowym

Studium wykonalności, o którym blisko trzy lata temu pisała Komisja Europejska, opublikowano w marcu 2024 roku. Badano w nim trzy możliwe scenariusze (s. 5):

• utworzenie rejestrów aktywów na poziomie krajowym, które później zostaną połączone na poziomie unijnym,
• połączenie na poziomie unijnym rejestrów już istniejących na poziomie krajowym,
• ustanowienie centralnego, unijnego rejestru aktywów.

W podsumowaniu studium możemy przeczytać, że najprostszy do wprowadzenia byłby scenariusz 2, czyli połączenie danych z baz krajowych. Pozostałe dwa są albo nierealistyczne, albo wątpliwe prawnie (s. 276). 

Podczas badania zidentyfikowano w państwach członkowskich 104 istniejące rejestry aktywów prowadzone przez władze publiczne i 111 rejestrów prywatnych (s. 25). Przykładowo: w Polsce istnieją już bazy danych na temat posiadaczy aut, statków powietrznych i morskich, czy też broni (s. 86).

Wynik tego studium nie oznacza, że Komisja Europejska planuje łączyć dane z krajowych rejestrów majątków. Z oświadczeń KE wynika, że nie podjęto w tej sprawie żadnej decyzji.