Protesty rolników w UE

W Belgii na przełomie stycznia i lutego trwał protest rolników, którego kulminacyjnym momentem było pojawienie się ponad 1 tys. traktorów w Brukseli. Protestujący zablokowali ruch w stolicy podczas spotkania unijnych przywódców. 

Protest belgijskich rolników wynika z niezadowolenia z niektórych przepisów Europejskiego Zielonego Ładu, ale też polityki rolnej rządu krajowego. Na znak protestu manifestujący obrzucili jajkami budynek Parlamentu Europejskiego. 

Nie były to jedyne protesty, jakie odbywały się w krajach UE. Na ulice wyszli rolnicy zarówno w Europie Zachodniej, jak i Środkowo-Wschodniej. Protestujący wyrażali swój sprzeciw wobec taniego napływu zboża spoza państw Unii (np. z Ukrainy) oraz wobec unijnej polityki klimatycznej, która odbija się także na rolnictwie.

Zalewska: stop absurdalnej polityce klimatycznej

Wydarzenia te europosłanka Anna Zalewska skomentowała na forum Parlamentu Europejskiego 6 lutego 2024 roku. Dyskutowano wtedy o celu klimatycznym UE na rok 2040. Nagranie ze swojego wystąpienia Zalewska umieściła dwa dni później na TikToku.

Zdaniem Anny Zalewskiej obecna większość w PE nie rozumie postulatów rolników. Europosłanka wyraziła nadzieję, że nadchodzące wybory europejskie doprowadzą do zmiany układu sił [czas nagrania 0:00]. 

Zalewska w swoim niedawnym wpisie na X wyraziła pragnienie, aby nowa większość położyła kres „absurdalnej polityce klimatycznej”. Eurodeputowana w swoich pytaniach do Komisji Europejskiej określiła politykę klimatyczną UE jako „nierealne idee, tworzone latami przez komisarza Fransa Timmermansa i skupionych wokół niego środowisk”.

Podczas wystąpienia w europarlamencie powołała się na stanowiska Europejskiej Agencji Środowiska oraz Europejskiej Rady Naukowej ds. Zmian Klimatycznych. Obie te instytucje miały stwierdzić, że Unia Europejska nie da rady zrealizować jednego z głównych celów Europejskiego Zielonego Ładu [czas nagrania 0:20]. Jest nim ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. do 2030 roku, w porównaniu do poziomu z roku 1990.

„Prawdopodobne, ale niepewne”

Europejska Agencja Środowiska (EEA) opublikowała w grudniu 2023 roku raport na temat realizacji założeń europejskiej polityki klimatycznej. Z opracowania EEA wynika, że realizacja 20 z 28 celów pozostaje nieprawdopodobna lub bardzo nieprawdopodobna (s. 7–8). W tej grupie nie znajduje się jednak cel, o którym mówiła Zalewska.

Agencja zaznacza, że ograniczenie emisji o 55 proc. do 2030 roku będzie wymagające. Niemniej obecny rozwój polityk zmierza do osiągnięcia celu. Plany przedstawione w marcu 2023 roku przez państwa członkowskie wskazują, że obecnie środki zapewniłyby redukcję emisji o 48 proc. (s. 15). Według wyliczeń Komisji Europejskiej aktualne środki przewidziane w krajowych planach pozwolą ograniczyć emisję o 51 proc.

EEA podkreśla, że państwa mają jeszcze przestrzeń do wprowadzenia modyfikacji, które zbliżą UE do osiągnięcia celu. Dlatego też agencja uznała, że realizacja celu jest prawdopodobna, ale niepewna (s. 7). Jej zdaniem oznacza to, że odpowiedź na pytanie, czy cel zostanie zrealizowany, brzmi: „może tak”.

Naukowcy twierdzą, że cel jest możliwy do zrealizowania

Europejska Rada Naukowa ds. Zmian Klimatycznych (ESABCC) również nie stwierdziła, że Unii nie uda się osiągnąć celu redukcji emisji o 55 proc. Rada w czerwcu 2023 roku w publikacji na temat określenia unijnego celu klimatycznego na rok 2040 napisała, że:

Rada stoi na stanowisku, że założenia przyjęte przez UE są możliwe do realizacji. W jej opinii unijne prawodawstwo zostało na tyle zmienione, aby dostosować politykę UE do ograniczenia emisji o 55 proc. W tym kontekście ESABCC wymienia (s. 20) zmiany:

• w dyrektywie w sprawie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, w tym włączenie działalności związanej z transportem morskim do EU ETS,
• w rozporządzeniu w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, 
• w rozporządzeniu w sprawie użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa.

W odróżnieniu jednak od agencji rada nie podejmowała oceny, czy dotychczasowe działania państw członkowskich zmierzają w kierunku realizacji unijnego celu.