Odblokowanie środków na KPO – jedną z obietnic Tuska

Donald Tusk obiecał odblokowanie środków na realizację inwestycji z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) w trakcie kampanii wyborczej w 2023 roku. W trakcie wiecu wyborczego w Sopocie Tusk otwarcie przyznał, że jego priorytetem będzie, aby pieniądze trafiły z Brukseli do Warszawy.

„Składam tu w Sopocie, moim rodzinnym Sopocie, to uroczyste przyrzeczenie, że dzień po wyborach, dzień po zwycięstwie pojadę i te pieniądze odblokuję” – powiedział Tusk.

Tusk: odblokowałem KPO dzień po zaprzysiężeniu

W trakcie konferencji prasowej Donalda Tuska, która odbyła się w dniu jego spotkania z prezydentem Dudą, premier został zapytany o wypłatę środków na KPO. Dziennikarka Bloomberga chciała dowiedzieć się, czy rozmowa z prezydentem dotyczyła współpracy w obszarze sądownictwa. 

Jak podkreśliła, premier Tusk złożył już wniosek w sprawie wypłaty środków na KPO. Unia uzależnia jednak wypłatę funduszy od spełnienia tzw. superkamieni milowych, m.in. w obszarze wymiaru sprawiedliwości.

Tusk przyznał, że nie rozmawiał z prezydentem bezpośrednio o tematyce KPO. Dodał również, że pierwsze środki zostały już przez niego odblokowane dzień po zaprzysiężeniu rządu. Zdaniem Prezesa Rady Ministrów współpraca z UE układa się harmonijnie i nie ma obaw o dalsze wypłaty.

Fragment wypowiedzi Tuska na temat odblokowania przez jego rząd KPO znalazł się na TikToku. Do tej pory nagranie zyskało ponad 125 wyświetleń. 

KPO odblokowane przez PiS

Informacja o odblokowaniu środków na KPO zbiegła się w czasie z zaprzysiężeniem Donalda Tuska na premiera. Zaprzysiężenie odbyło się 13 grudnia, z kolei Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, pod przewodnictwem Małgorzaty Jarosińskiej-Jedynak, informowało 12 grudnia o zawarciu aneksów do umowy finansowej i umowy pożyczkowej dotyczącej KPO. 

Zawarcie aneksów do umowy było możliwe, ponieważ 11 grudnia weszła w życie decyzja Rady Unii Europejskiej w sprawie akceptacji zmiany polskiego KPO. Decyzja Rady zapadła 8 grudnia, a wcześniej 21 listopada Komisja Europejska wyraziła zgodę na modyfikację KPO.

Co istotne, do zawarcia aneksów, a także do decyzji na poziomie unijnym doszło, gdy u władzy był jeszcze rząd Mateusza Morawieckiego. Wspomniany proces modyfikacji KPO rozpoczął się w marcu 2023 roku i zakończył się w grudniu, zanim zaprzysiężono rząd Donalda Tuska. 

Wskutek akceptacji ze strony UE polski KPO poszerzono o rozdział poświęcony unijnemu instrumentowi REPowerEU, który stworzono w celu uniezależnienia się od rosyjskich paliw kopalnych. Do KPO dodano także nowe inwestycje dotyczące energetyki. W konsekwencji łączna wartość KPO wzrosła z 35,4 do 59,8 mld euro.

Wypłata środków była niezależna od tzw. superkamieni milowych

Środki na KPO trafiły na konto Polski 28 grudnia. Wypłata zaliczki 5 mld euro nastąpiła, gdy premierem był Donald Tusk. Jak wykazaliśmy, o środki wnioskował, a następnie je zakontraktował rząd Zjednoczonej Prawicy.

Wypłatą zaliczki 5 mld euro była niezależna od spełnienia przez Polskę superkamieni milowych. Informację tę potwierdziło Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Komisja Europejska.

Co osiągnął Tusk w Brukseli?

Jeszcze w dniu zaprzysiężenia Donald Tusk udał się do Brukseli na szczyt UE-Bałkany Zachodnie, a także na szczyt Rady Europejskiej, który odbywał się dzień później. 15 grudnia Donald Tusk oznajmił, że jego rząd złożył wniosek w sprawie wypłaty środków, a 5 mld euro trafi do Polski na koniec roku.

Złożony wniosek przez rząd Tuska i wypłata 5 mld euro nie są jednak ze sobą powiązane. O wypłatę zaliczki 5 mld euro wnioskował 31 sierpnia rząd Morawieckiego, gdy na czele Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej stał Grzegorz Puda.

Rząd Donalda Tuska faktycznie złożył wniosek w sprawie wypłaty środków na KPO. Dotyczy on jednak innej transzy. Zgodnie z komunikatem resortu funduszy i polityki regionalnej środki mają zostać przeznaczone m.in. na ułatwienia prawne dla firm,  zwiększenie innowacyjności i cyfryzację przedsiębiorstw, ułatwienia dla studentów kierunków medycznych, efektywniejsze zarządzanie finansowania programu Maluch Plus, zwiększenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz na wejście w życie ustawy o ekonomii społecznej.

W przypadku gdy Komisja Europejska rozpatrzy wniosek rządu Tuska pozytywnie, wypłata pierwszej transzy może nastąpić w kwietniu 2024 roku. W tym wypadku decyzja KE powinna być uzależniona od realizacji przez Polskę superkamieni milowych. Dotyczą one wzmocnienia niezależności polskiego systemu sądownictwa i wykorzystania unijnego systemu informatycznego Arachne, który pomaga wykrywać przestępstwa finansowe.