Politycy Konfederacji zagłosowali przeciw mechanizmowi wsparcia dla Ukrainy 

22 października w Parlamencie Europejskim odbyła się debata oraz głosowanie nad nową pożyczką na pomoc dla Ukrainy. Mowa tutaj o kwocie do 35 mld euro. Pożyczka ta stanowi wkład UE w inicjatywę, z którą wyszły państwa G7 podczas szczytu w czerwcu br. Chcą one udostępnić Ukrainie środki pochodzące z zamrożonych rosyjskich aktywów państwowych.

Parlament przyjął tę propozycję przy 518 głosach „za”. W mniejszości głosującej przeciw byli europosłowie Konfederacji: Ewa Zajączkowska-Hernik, Marcin Sypniewski i Grzegorz Braun. Głosowanie to komentowali m.in. użytkownicy platformy X. Niektórzy z nich pisali, że dotyczyło ono „zamrożenia rosyjskich aktywów”. 

W rzeczywistości rosyjskie aktywa zamrożono już w 2022 roku – teraz zdecydowano jedynie, w jaki sposób przekazać Ukrainie zysk z tych aktywów.

Ukraina otrzyma zyski z zamrożonych rosyjskich aktywów

Jak czytamy w uzasadnieniu do rozporządzenia, od lutego 2022 roku aktywa Banku Centralnego Rosji o wartości ok. 210 mld euro, przechowywane w UE, zostały zamrożone w ramach sankcji za napaść na Ukrainę. Aktywa te cały czas generują zyski – w zależności od poziomu stóp procentowych mogą one osiągać 4–5 mld euro rocznie (s. 3).

Co istotne, zyski z rosyjskich aktywów już obecnie są w dyspozycji Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 4 rozporządzenia mechanizm ten jest zasilany kwotami, które Unia posiada na mocy decyzji Rady UE z maja 2024 roku, zobowiązującej centralne depozyty papierów wartościowych do przekazywania tych zysków na rzecz Unii (art. 1a ust. 9).

Zgodnie ze znowelizowanym w maju rozporządzeniem dotyczącym sankcji nałożonymi na Rosję (załącznik XLI), środki te przeznacza się w całości na ustanowiony w lutym Instrument na rzecz Ukrainy.

Z zysków z rosyjskich aktywów Ukraina spłaci pożyczkę od UE

W rozporządzeniu, przeciwko któremu głosowała Ewa Hernik-Zajączkowska, przewidziano wypłatę pożyczki Ukrainie do końca przyszłego roku (art. 9). Wyniesie ona maksymalnie 35 mld euro (art. 10).

Jak czytamy w komunikacie prasowym Parlamentu Europejskiego, do spłaty tej pożyczki Ukraina będzie mogła wykorzystać zyski z zamrożonych aktywów rosyjskich. Zgodnie z art. 5 rozporządzenia otrzyma je w ramach opisanego wyżej mechanizmu współpracy pożyczkowej.

UE nie może skonfiskować rosyjskich aktywów przez prawo międzynarodowe

Podkreślmy raz jeszcze, że UE chce wykorzystać na rzecz pomocy Ukrainie zyski z zamrożonych rosyjskich aktywów, a nie – same aktywa. Jak czytamy w analizach (1, 2) Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM) i Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW), rezerwy państwowych banków centralnych są chronione przez zwyczajowe prawo międzynarodowe.

Zdaniem Komisji Europejskiej przychody z zamrożonych aktywów nie stanowią własności Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej i nie muszą być mu udostępniane (s. 3). Maria Zacharowa, rzeczniczka rosyjskiego MSZ, skomentowała jednak decyzję Parlamentu Europejskiego krótko: „To zwykła kradzież”.

Zdanie rosyjskich władz jest zbieżne z wyrażonym przez europosła Grzegorza Brauna, głosującego przeciw unijnemu rozporządzeniu. W trakcie parlamentarnej debaty pytał: „O co tu chodzi? To napad na bank? […] Dyskutujecie państwo o pieniądzach, które tak naprawdę nie są wasze”. Z kolei po głosowaniu krzyczał: „Złodzieje! Złodzieje!” [czas nagrania 12:06:50].

Inaczej swoją decyzję uzasadniła Ewa Zajączkowska-Hernik. Jej zdaniem Unia Europejska powinna przekazać nowe środki Polsce, a nie – Ukrainie. Europosłanka, mówiąc o Ukrainie, stwierdziła, że woli nie przekazywać pieniędzy na rzecz „państwa przeżartego korupcją”. Zwróciła uwagę także na koszty, jakie Polska poniosła m.in. podczas udzielania pomocy uchodźcom wojennym.