Ubyło prawie 500 tys. mieszkańców Polski

W latach 2011–2021 liczba mieszkańców Polski zmniejszyła się o 1,2 proc., co równa się 476 tys. osób, jak wynika z danych opublikowanych przez GUS w ramach Narodowego Spisu Powszechnego.

Wyniki spisu skomentowała w programie „Graffiti” Magdalena Biejat. Jej zdaniem sytuacja demograficzna w Polsce nie ulegnie poprawie, dopóki Polki nie będą miały zapewnionych takich rzeczy jak tanie mieszkania czy dostęp do rozbudowanej sieci żłobków. Posłanka podkreśliła, że aby Polki zachodziły w ciąże, konieczne jest prowadzenie lepszej polityki dbającej o zdrowie reprodukcyjne kobiet, np. poprzez ułatwienie dostępu do badań ginekologicznych i legalnej aborcji.

4,2 tys. żłobków w Polsce

Według raportu „Żłobki i kluby dziecięce w 2021 roku” w Polsce działa co najmniej 5 tys. placówek opieki nad dziećmi do lat 3. Wśród nich znalazło się 4,2 tys. żłobków (ok. 84 proc.). W porównaniu do roku wcześniej liczba placówek wzrosła o 10,4 proc.

Jedynie co czwarta placówka jest prowadzona przez sektor publiczny, a za 75 proc. z nich odpowiada sektor prywatny. Placówki publiczne oferowały w 2021 roku 75,2 tys. miejsc, natomiast prywatne ok. 116,4 tys.

Połowa gmin z dostępem do placówki dla najmłodszych

W połowie 2021 roku, według danych, które wówczas otrzymaliśmy od Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, wśród 2 477 gmin w Polsce co najmniej jeden żłobek lub klub dziecięcy można było znaleźć w 1 266 jednostkach. Oznacza to, że dostęp do placówki opiekuńczej dla dzieci poniżej 3 roku życia miało ok. 51 proc. gmin.

Co istotne, w ostatnich latach obserwujemy duży trend wzrostowy w kwestii gmin z dostępem do żłobka lub klubu dziecięcego:

• w 2015 roku: 25,6 proc.,
• w 2016 roku: 31 proc.,
• w 2017 roku: 32,2 proc.,
• w 2018 roku: 36 proc.,
• w 2019 roku: 40,9 proc.,
• w 2020 roku: 45,2 proc.

Żłobek w prawie połowie gmin

Powyższe dane dotyczą gmin, w których zlokalizowany jest żłobek lub klub dziecięcy, natomiast wypowiedź Magdaleny Biejat dotyczyła jedynie żłobków, do których mogą być przyjmowane dzieci młodsze niż te uczęszczające do klubów (s.87). Zwróciliśmy się do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej z wnioskiem o udostępnienie danych.

Ponadto z odpowiedzi od Ministerstwa wynika, że co najmniej jednym klubem dziecięcym dysponuje 461 gmin w Polsce, czyli ok. 18,66 proc.

Tylko co czwarta gmina na Podlasiu ma żłobek lub klub dziecięcy

Według danych GUS (s.46) największym odsetkiem gmin, w których znajdował się przynajmniej jeden żłobek bądź klub dziecięcy, charakteryzował się region warszawski stołeczny (84,3 proc.). Na kolejnych miejscach znajdziemy województwa: opolskie (66,2 proc.), wielkopolskie (65,9 proc.) i dolnośląskie (65,1 proc.).

Z drugiej strony, do województw o najniższym udziale gmin z jakąkolwiek placówką opieki nad dziećmi do lat 3 należały województwa lubelskie (28,2 proc.) i podlaskie (28,0 proc.).

Co piątek dziecko pod opieką instytucjonalną

Według wyliczeń GUS (s.49) 19,9 proc. dzieci poniżej 3. roku życia było objętych różnymi formami zorganizowanej opieki (takich jak: żłobek, klub dziecięcy, dzienny opiekun lub niania).

Przy założeniu, że do pierwszego roku życia dzieckiem opiekują się rodzice w ramach urlopu rodzicielskiego, wskaźnik objęcia opieką instytucjonalną wzrasta już do 28,8 proc. Oznacza to wzrost o 3,2 punkty proc. w porównaniu do 2020 roku.

Żłobki oraz kluby dziecięce – czym tak naprawdę się różnią?

W Polsce wyróżniamy dwa główne rodzaje instytucji zajmujących się opieką nad dziećmi do lat 3 (s. 87). Placówki mogą mieć formę żłobka (albo oddziału żłobkowego) oraz klubu dziecięcego.

Do żłobka mogą trafić dzieci, które ukończyły 20. tydzień życia. W zależności od gminy wójt, prezydent albo prezydent miasta zobowiązany jest prowadzić rejestr żłobków i klubów dziecięcych, do których musi być wpisany każdy żłobek. Do klubu dziecięcego mogą trafić podopieczni, którzy ukończyli 1. rok życia. Kluby również muszą być zarejestrowane i wpisane do rejestru prowadzonego w gminie.