Wypowiedź Katarzyny Lubnauer uznajemy za prawdziwą, ponieważ przy uwzględnieniu sformułowań w języku potocznym eutanazja w czynnej formie jest legalna tylko w trzech państwach Unii Europejskiej. W zdecydowanej większości krajów eutanazja jest nielegalna lub dozwolona w określonych warunkach.

Definicja i rodzaje eutanazji

Eutanazja to czyn lub praktyka związana z bezbolesnym doprowadzeniem do śmierci osób, które cierpią na nieuleczalne choroby lub utrudniające życie znaczne wady fizyczne. Wyróżnia się kilka rodzajów eutanazji, jednak najczęściej spotykany podział odnosi się do eutanazji czynnej i biernej:

• eutanazja czynna – polega na działaniu, które doprowadzi do śmierci, np. poprzez podanie środków farmakologicznych na zgodę pacjenta lub jego rodziny,
• eutanazja bierna – polega na zaniechaniu terapii, która podtrzymuje chore osoby przy życiu i powoli doprowadza do śmierci.

Legalność eutanazji w Unii Europejskiej

Jako pierwszy kraj w Unii Europejskiej, ale także na świecie eutanazję zalegalizowała Holandia (2001). Rok później na ten sam krok zdecydowała się Belgia. W obu tych krajach eutanazja możliwa jest w formie czynnej z aktywnym udziałem lekarza lub jego asystą (w innym przypadku nie będzie legalna). W gronie państw z legalną eutanazją znajduje się także Luksemburg.

W każdym z wymienionych państw eutanazja musi być poparta faktycznym cierpieniem pacjenta na płaszczyźnie fizycznej i psychicznej. W przypadku Holandii i Luksemburga konieczne jest także osiągnięcie wymaganego wieku. Holandia umożliwia eutanazję od 12. roku życia za zgodą rodziców (w momencie ukończenia 16 lat zgoda nie jest wymagana, ale rodzice muszą uczestniczyć w procesie podejmowania decyzji), natomiast w Luksemburgu konieczne jest ukończenie 18. roku życia. Belgia nie ustanowiła ograniczeń wiekowych, ale eutanazja zależna jest tam od świadomego rozumienia śmierci przez małoletniego, stopnia jego cierpienia i zgody rodziców.

Pozostałe państwa Unii Europejskiej nie posiadają spójnych rozwiązań prawnych odnoszących się do eutanazji. Uznaje się ją bowiem za nielegalną, choć dopuszcza się rozwiązania, które nie wiążą się z żadnymi sankcjami, w tym zaprzestanie terapii z należytą opieką i powolnym doprowadzeniem do śmierci (np. Francja). Status prawny eutanazji nie jest jednoznaczny również we Włoszech – 25 września 2019 Trybunał Konstytucyjny tego państwa wydał stanowisko w sprawie włoskiego polityka Marco Cappato, który w 2017 roku pomógł w transporcie włoskiego didżeja Fabiano Antonio do Szwajcarii, aby ten mógł poddać się eutanazji. Antonio był całkowicie sparaliżowany po wypadku samochodowym. Cappato po powrocie do Włoch oddał się w ręce policji i został oskarżony o pomoc w samobójstwie. Trybunał Konstytucyjny orzekł jednak, że pomoc w biernej eutanazji osobie, która jest podtrzymywana przy życiu, cierpi, ale jest w pełni świadoma swoich decyzji, nie jest sprzeczna z konstytucją.

Legalność eutanazji w Polsce

Eutanazja w Polsce jest nielegalna, co reguluje art. 150. kodeksu karnego. Stanowi on, że „kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”. Jednocześnie przewiduje się, że w wyjątkowych przypadkach sąd może złagodzić karę, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, co zależne jest np. od czynników psychologicznych (m.in. nacisków ze strony osoby chorej).

Podsumowanie

Ze względu na to, że tylko trzy państwa Unii Europejskiej uznają eutanazję czynną za legalną (Belgia, Holandia i Luksemburg), a tamtejsza sytuacja prawna traktuje to zagadnienie jednoznacznie, wypowiedź Katarzyny Lubnauer należy uznać za prawdę. Eutanazja jako zjawisko jest jednak powszechniejsza, a jej przypadki notowane są w całej Unii Europejskiej, w tym także sporadycznie w Polsce, lecz jej legalność i sposób przeprowadzania pozostają definiowane różnie i zależne są od wielu czynników.