Łukasz Krasoń o pracujących osobach z niepełnosprawnością

4 października 2023 roku Łukasz Krasoń w wywiadzie dla Radia ZET porównał współczynnik pracujących osób z niepełnosprawnością w Polsce do średniej w Europie. Kandydat Trzeciej Drogi powiedział, że różnica między Polską a Europą wynosi ok. 20 punktów proc. na niekorzyść naszego kraju.

Postanowiliśmy przyjrzeć się temu tematowi i sprawdzić, czy dane przedstawione przez polityka zgadzają się z rzeczywistością.

Z czyich danych korzystać?

Dane na temat zatrudnienia osób z niepełnosprawnością znajdziemy w zasobach Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) i Komisji Europejskiej (KE). Obie instytucje stosują jednak różne metodologie.

W unijnych bazach danych poziom zatrudnienia osób z niepełnosprawnością jest liczony w stosunku do całej populacji w danej grupie wiekowej. GUS natomiast liczy ten procent w stosunku do ogółu osób z niepełnosprawnością. 

Różnią się również grupy wiekowe, których dotyczą dane. Komisja Europejska przedstawia dane w grupie 20–64 lata, a GUS: 16–64 lata. 

Kolejna różnica dotyczy zakresu czasowego. Dane GUS sięgają drugiego kwartału 2023 roku. Najnowsze dane dla państw unijnych, do których udało nam się dotrzeć, pochodzą z roku 2020.

Ostatnią kwestią wymagającą wyjaśnienia jest użycie przez polityka pojęcia „Europa”. W rzeczywistości dane potwierdzające jego stwierdzenie dotyczą Unii Europejskiej, a nie całego kontynentu. 

Ile osób z niepełnosprawnością pracuje w Polsce, a ile w UE?

Dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) pokazują, że w pierwszym kwartale 2023 roku w Polsce pracowało 31,6 proc. osób z niepełnosprawnością, natomiast w drugim kwartale: 30,7 proc. Średnio: 31,2 proc. W całym 2022 roku wskaźnik wyniósł średnio 30,2 proc. 

W UE natomiast, zgodnie z danymi przedstawionymi na infografice Rady Europejskiej z lipca 2022 roku, zatrudnienie wśród osób z niepełnosprawnością znajduje około 50 proc. grupy. 

Szczegółowe dane znajdziemy w raporcie Komisji Europejskiej. Jak się okazuje, w 2020 roku wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnością w UE wyniósł 50,7 proc. (plik „European comparative data on persons with disabilities – Equal opportunities, fair working conditions, social protection and inclusion, health analysis and trends (2023)”, s. 83–84). Spadł tym samym w stosunku do 2019 roku, kiedy wynosił 51,3 proc. (s. 101).

Według unijnych danych polski wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnością wyniósł 43,3 proc., zarówno w 2019, jak i 2020 roku.

Jak wskaźnik zmieniał się przez lata według GUS, a jak według UE?

Według danych GUS wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnością w Polsce w ciągu ostatniej dekady regularnie rósł. W 2014 roku wynosił ok. 20 proc. Od 2017 roku zaczął wyraźniej wzrastać. Średnia roczna w 2017 roku wynosiła 23,8 proc., a w 2021: 28,9 proc. W roku 2022 po raz pierwszy przekroczyła 30 proc.

W UE natomiast, zgodnie z danymi Eurostatu, w 2011 roku w grupie osób 15–64 lata wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnością wynosił 47,3 proc. W Polsce wyniósł natomiast 33,9 proc. Oznacza to, że między 2011 a 2020 rokiem średnia dla Polski rosła szybciej niż średnia unijna (dla Polski – wzrost o 9,4 punktu proc., dla UE – wzrost o 3,4 punktu proc.).