Zgodnie z informacjami zebranymi przez „The Washington Post” doniesienia o ofiarach niebezpiecznego trendu podawane były przez takie serwisy jak „People”, „Forbes”, „Daily Mail” czy „New York Post” – artykuły z tych stron zostały jednak usunięte lub sprostowane (1, 2, 3, 4). Temat challenge’u pojawił się również w polskich mediach (1, 2, 3).

Skąd wzięła się historia o niebezpiecznym trendzie z TikToka?

Jak ustalili fact-checkerzy Associated Press, doniesienia o śmiertelnym trendzie z TikToka jako pierwsze pojawiły się na łamach lokalnego portalu informacyjnego stanu Alabama – ABC 33/40. 3 lipca 2023 roku na tej stronie internetowej opublikowano artykuł zatytułowany „First responders warn against deadly boating TikTok trend after recent drownings” (z ang. Po ostatnich utonięciach ratownicy ostrzegają przed śmiertelnie niebezpiecznym trendem z TikToka, który dotyczy pływania łodzią). W tym samym czasie w serwisie YouTube udostępniono materiał wideo poruszający temat utonięć. 

Portalowi ACB 33/40 wywiadu udzielił Jim Dennis, kapitan zespołu ratunkowego Childersburg, który przekazał, że w ciągu ostatnich 6 miesięcy odnotowano 4 przypadki utonięć (czas nagrania 0:26). Jak podkreślił, osoby te wykonywały tiktokowy challenge, który miał polegać na wskoczeniu do wody nogami skierowanymi w dół, z burty bardzo szybko poruszającej się łodzi (czas nagrania 0:31). 

Informacje o ofiarach tiktokowego trendu okazały się nieprawdziwe

Krótko po publikacji wspomnianego wywiadu historia o niebezpiecznym trendzie, zyskującym popularność na TikToku, została przejęta przez inne portale informacyjne i podana dalej. Kontrowersyjne doniesienia spotkały się ze znacznym zainteresowaniem ze strony internautów – nie tylko amerykańskich. Okazuje się jednak, że rzekomy trend wcale nie był przyczyną śmierci wspomnianych osób.

10 lipca 2023 roku Alabama Law Enforcement Agency, organ zajmujący się ochroną porządku publicznego w stanie Alabama, poinformował na Twitterze, że informacje przekazane w wywiadzie z 3 lipca 2023 roku były niepoprawne. Agencja podkreśliła, że nie ma żadnej wiedzy o śmiertelnych ofiarach w stanie Alabama, których śmierć można by powiązać z wykonywaniem popularnego challenge’u z TikToka.

Dodano też, że w ciągu ostatnich 3 lat zanotowano jeden przypadek zgonu w 2020 roku i jeden w 2021 roku, których przyczyną było wyskoczenie ofiary z szybko poruszającej się łodzi. Obydwa przypadki nie miały jednak związku z internetową aplikacją.

On Monday, July 3, a news story was shared regarding “first responders warning against a deadly boating TikTok trend after recent drownings” in Alabama. However, please be advised the information released to the news outlet was incorrect.

— Alabama Law Enforcement Agency (@ALEAprotects) July 10, 2023

Fact-checkerzy Assosiated Press skontaktowali się z Alabama Law Enforcement Agency z prośbą o podanie danych o utonięciach, w sprawie których prowadzono dochodzenia od początku 2023 roku. W odpowiedzi otrzymali listę sześciu przypadków – żaden z nich nie wynikał z próby podjęcia się rzekomego challenge’u. 

Jim Dennis wycofuje się ze swoich słów, a TikTok zaprzecza istnieniu trendu

10 lipca 2023 roku Jim Dennis udzielił wywiadu lokalnemu portalowi stanu Alabama AL.com, w którym sprostował, że jego zespół w przeciągu ostatnich 6-8 miesięcy pracował nad czterema utonięciami. Nie mógł jednak potwierdzić, że zgony te wynikły ze względu na tiktokowy trend. 

Organizacja Associated Press poinformowała w swoim artykule, że wystąpiła do rzecznika prasowego TikToka Bena Rathe z prośbą o komentarz w sprawie rzekomego challenge’u. Ten zdementował doniesienia, jakoby „boat jumping challenge” trendował (był bardzo popularny) w aplikacji.

Jednak niektóre filmy, zawierające wspomniany hashtag, TikTok opatrzył odpowiednim oznaczeniem ostrzegającym przed podejmowaniem niebezpiecznych czynności.

Internetowe trendy potrafią być niebezpieczne

W ciągu ostatnich lat w mediach społecznościowych pojawiało się wiele niebezpiecznych wyzwań, które stwarzały zagrożenia dla użytkowników, decydujących się wziąć w nich udział. Zaliczyć do nich można m.in. popularne w 2018 roku „The Tide Pod Challenge”, czyli wyzwanie polegające na zjedzeniu kapsułek do prania, czy „The Cinnamon Challenge”, który polegał na zjedzeniu łyżki cynamonu w proszku.

Nie oznacza to jednak, że każdy popularny trend w mediach społecznościowych jest zły i niebezpieczny – spora część z nich jest niegroźna. Przykładowo: na TikToku popularny jest obecnie „The Idol Challenge”, który polega na wykonaniu krótkiego tańca do piosenki „Idol”, japońskiego zespołu Yoasobi. 

Gdy napotykamy nowy, popularny challenge w internecie, możemy czuć się zachęceni, aby wziąć w nim udział. Zanim jednak to zrobimy, pamiętajmy o trzech prostych wskazówkach rekomendowanych przez zespół TikToka, które mogą okazać się pomocne w identyfikacji, czy trend jest bezpieczny:

• Zanim przystąpisz do internetowego challenge’u, zatrzymaj się i zastanów, czy na pewno jest on bezpieczny. Czy przypadkiem czynności wykonywane w nim mogą skończyć się jakimś urazem? Czy wiesz, jak Twój organizm może zareagować na substancje użyte w wyzwaniu?
• Poszukaj informacji na temat challenge’u w zaufanych źródłach w internecie. Obecnie w przestrzeni internetowej eksperci czy marki, których dotyczy trend, często reagują na alarmujące zachowania internautów i tłumaczą, czym grożą wykonywane przez nich czynności. 
• Nie ulegaj presji otoczenia i nie daj się namówić na wykonanie challenge’u. Pamiętaj, że masz prawo decydować o sobie i o swoich możliwościach. Dla niektórych osób wykonanie jakiejś czynności może być proste, podczas gdy u innej może się to zakończyć urazem.