Koronawirus należy do rodziny wirusów, których nosicielami mogą być i ludzie, i zwierzęta. Wirusy te powodują choroby dróg oddechowych mogące mieć zarówno łagodny (np. zwykłe przeziębienie), jak i bardzo ostry przebieg. Do ciężkich chorób spowodowanych koronawirusami można zaliczyć m.in. bliskowschodni zespół oddechowy (MERS – ang. Middle East respiratory syndrome) i zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej (SARS – ang. severe acute respiratory syndrome).

Leczenie chorób wywołanych koronawirusami polega na zwalczaniu objawów, gdyż na wirusy te nie ma szczepionek ani specjalnych leków. Dotychczas znanych jest siedem koronawirusów występujących u ludzi. Wirus, o którym się tak dużo obecnie mówi, nosi nazwę SARS-Cov-2 (wcześniej – 2019-nCoV).

Nowy wirus SARS-Cov-2 wywołuje chorobę zakaźną o nazwie COVID-19 (Corona VIrus Disease). Choroba najczęściej objawia się gorączką, kaszlem, dusznościami, bólami mięśni, zmęczeniem. Wirus przenosi się drogą kropelkową. Ciężki przebieg choroby obserwuje się u ok. 15-20 procent osób. Najbardziej narażone na rozwinięcie ciężkiej postaci choroby i zgon są osoby starsze, z obniżoną odpornością, cierpiące też na inne choroby, w szczególności przewlekłe. Pierwsze przypadki zakażenia wirusem SARS-Cov-2 zostały wykryte w mieście Wuhan w chińskiej prowincji Hubei w grudniu 2019 roku.

Niestety pochodzenie wirusa jeszcze nie jest znane, a eksperci w dziedzinie badań nad wirusami nadal szukają jego źródła. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) jako możliwy początek infekcji wymienia: zwierzęta i inne rezerwuary wirusa, kontakt człowieka ze zwierzętami oraz inne niezidentyfikowane przypadki.

Początkowo zakładano, że koronawirus mógł pochodzić od węży sprzedawanych na jednym z targów rybnych w Wuhan. Jednak WHO nie potwierdza tej tezy ze względu na to, że wirus może być transmitowany też z człowieka na człowieka. W sieci pojawiają się różne teorie spiskowe na temat pochodzenia wirusa (np. stworzenie go w laboratorium, powiązania wirusa z HIV czy wcześniejsze opatentowanie samego wirusa i szczepionki na niego), jednak wszystkie one zostały uznane za fake newsy.

Czas między zakażeniem wirusem a wystąpieniem pierwszych objawów choroby wynosi od jednego do czternastu dni, jednak średni okres inkubacji trwa około pięciu dni.

Należy pamiętać, że wirus przenosi się drogą kropelkową (przykładowo poprzez kichanie, kaszel, wydech). Może on również być transmitowany przez bezpośredni kontakt fizyczny lub kontakt pośredni (m.in. poprzez dotknięcie zanieczyszczonych powierzchni, gdzie wirus mógł przetrwać przez krótki czas). W zależności od rodzaju powierzchni czas jego przetrwania może sięgać od kilku godzin do kilku dni. Zakażone powierzchnie można wyczyścić zwykłym środkiem dezynfekującym. Zaraz potem konieczne jest umycie rąk mydłem i wodą.

Należy pamiętać, że noszenie maseczek nie gwarantuje całkowitej ochrony przed zakażeniem. Jest ono natomiast obowiązkowe dla osoby chorej (kichającej i kaszlącej) w celu niedopuszczenia do rozprzestrzeniania się infekcji. Osobom zdrowym zaleca się używanie maseczek w przypadku bliskiego kontaktu (np. opieki) z osobami podejrzanymi o zakażenie koronawirusem. Warto też pamiętać, że skuteczność ochrony przed wirusem zależy od prawidłowego stosowania maseczek – tzn. w połączeniu z częstym myciem rąk mydłem i wodą lub z używaniem płynów/żeli na bazie alkoholu (min. 60 procent).

W Polsce od 16 kwietnia wprowadzony jest obowiązek zasłaniania ust i nosa. Każda osoba w miejscu publicznym musi nosić maseczkę, szalik czy chustkę, która zakryje zarówno usta, jak i nos. Obowiązek dotyczy wszystkich, którzy znajdują się na ulicach, w urzędach, sklepach czy miejscach świadczenia usług oraz zakładach pracy.

Należy pamiętać, że przed założeniem maseczki ręce powinny być dokładnie umyte szarym mydłem lub inną substancją dezynfekującą. W przeciwnym przypadku maseczka może stać się źródłem infekcji. Po jej założeniu należy upewnić się, że zakrywa ona usta, nos i podbródek: między twarzą a maseczką nie powinno być żadnych luk. Podczas noszenia maseczki nie należy jej też dotykać.

Aby zdjąć maseczkę, należy usunąć ją od tyłu (nie dotykając jej przodu). Następnie należy wyrzucić używaną maseczkę do zamkniętego pojemnika i ponownie umyć ręce. Kiedy tylko maseczka stanie się wilgotna, natychmiast należy wymienić ją na nową. Jednorazowych maseczek nie wolno używać ponownie.

Zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), z badań przeprowadzonych na grupie 1420 pacjentów z łagodnym lub umiarkowanym przebiegiem choroby COVID-19 wynika, że najczęstszymi objawami były:

• ból głowy (70,9% przypadków)
• utrata węchu (70,2%)
• niedrożność nosa (67,8%)
• kaszel (63,2%)
• ogólne osłabienie (63,3%)
• bóle mięśni (62,5)
• katar (60,1%)
• zaburzenia smaku (54,2%)
• ból gardła (52,9%)

ECDC przytacza także badania zrealizowane przez m.in. International Severe Acute Respiratory and Emerging Infections Consortium na grupie 25 849 chorych. Najczęstszymi objawami, które stwierdzono u hospitalizowanych pacjentów to: gorączka, duszności, kaszel, zmęczenie i dezorientacja. Z kolei analiza badań przeprowadzonych na pacjentach głównie z Chin wykazała, że trzema najczęstszymi objawami były: gorączka (80,5%), kaszel (58,3%) oraz duszności (23,8%)

Podobne symptomy przytaczane są przez Światową Organizacje Zdrowia (WHO). Zdaniem organizacji do najczęstszych objawów COVID-19 zalicza się:

• gorączkę
• suchy kaszel
• zmęczenie

Ponadto z mniej powszechnych objawów wystąpić może: przekrwienie błony śluzowej nosa, ból głowy, zapalenie spojówek, ból gardła, biegunka, utrata smaku lub węchu, wysypka bądź przebarwienie palców u rąk i stóp.

Stwierdzono, że niektórzy zarażeni nie mają żadnych objawów i czują się dobrze. Tak więc około 80 procent ludzi wraca do zdrowia bez konieczności specjalnego leczenia. Liczba zgonów spowodowanych koronawirusem oscyluje wokół 3,5 procenta ogółu przypadków. Opisane wyżej symptomy są kryteriami klinicznymi, według których lekarz rozpoznaje zakażenie.

Warto zwrócić uwagę na kryteria epidemiologiczne. Według Głównego Inspektoratu Sanitarnego dotyczą one osób, które w okresie czternastu dni przed wystąpieniem objawów spełniały co najmniej jedno z następujących kryteriów:

• podróżowały/przebywały w regionie, w którym podejrzewa się utrzymującą się transmisję SARS-CoV-2,
• miały bliski kontakt z osobą, u której stwierdzono zakażenie SARS-CoV-2 (kontakt z przypadkiem potwierdzonym lub przypadkiem prawdopodobnym),
• pracowały lub przebywały jako odwiedzający w jednostce opieki zdrowotnej, w której leczono pacjentów zakażonych SARS-CoV-2.

W przypadku zaobserwowania któregokolwiek z wyżej opisanych symptomów należy natychmiast zwrócić się do stacji sanitarno-epidemiologicznej lub oddziału zakaźnego (obserwacyjno-zakaźnego). Osoba spełniająca kryteria kliniczne (tzn. objawy) oraz kryteria epidemiologiczne podlega hospitalizacji „z zapewnieniem warunków izolacji oddechowej i ścisłego reżimu sanitarnego”.

Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) uruchomił całodobową infolinię, w ramach której można otrzymać informacje o postępowaniu w sytuacji podejrzenia koronawirusa. Kontakt z NFZ jest dostępny pod numerem 800-190-590.

Całodobowa infolinia NFZ

Warto przypomnieć, że pod koniec lutego pojawiła się informacja o odpłatnym badaniu na obecność koronawirusa. Ministerstwo Zdrowia potwierdziło jednak, że obecnie badania dla osób ze wskazaniem koronawirusa, również tych nieubezpieczonych, są całkowicie bezpłatne.

Jak podaje Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, grypa sezonowa dotyka co roku 5-10 procent dorosłych oraz 20-30 procent dzieci, a jej śmiertelność wynosi 0,1-0,5 procenta (oznacza to, że 1 do 5 osób na 1000 umiera). Z kolei według WHO śmiertelność grypy sezonowej wynosi zazwyczaj mniej niż 0,1 procenta, jednak wysokość tego wskaźnika zależy w dużym stopniu od dostępności i jakości opieki zdrowotnej w danym kraju. Od 3 do 5 mln osób rocznie przechodzi ciężką postać grypy, co kończy się śmiercią 290 tys.-650 tys. ludzi. 90 procent zgonów występuje u osób powyżej 60. roku życia.

Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę

Jeżeli chodzi o śmiertelność koronawirusa, 24 lutego została ona oceniona przez WHO 2-4 procent w Chinach, oraz na 0,7 procenta poza tym krajem. 3 marca podano, że śmiertelność spośród wszystkich zaraportowanych przypadków wyniosła 3,4 procenta. Najczęściej z powodu koronawirusa umierają osoby starsze oraz cierpiące na choroby przewlekłe.

Podobieństwa COVID-19 i grypy:

1. Powodują choroby układu oddechowego.
2. Mają szeroki zakres chorób, występujących bezobjawowo czy łagodnie, lub powodują ciężkie choroby, a nawet zgony.
3. Przenoszą się drogą kropelkową oraz poprzez bezpośredni kontakt fizyczny lub pośredni kontakt.

Różnice COVID-19 i grypy:

1. Szybkość transmisji wirusa: okres inkubacji grypy wynosi średnio 3 dni, podczas gdy dla COVID-19 ten okres szacuje się średnio 5-6 dni.
2. Współczynnik występowania infekcji wtórnych dla COVID-19 jest wyższy niż dla grypy i stanowi 2-2,5 na osobę.
3. COVID-19 znacznie rzadziej spotykana jest w grupie wiekowej 0-19 lat. Co więcej, badania w Chinach sugerują przenoszenie koronawirusa z dorosłego na dziecko, a nie odwrotnie.
4. Dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze, osoby z chorobami przewlekłymi lub z obniżoną odpornością są najbardziej narażoną grupą na zakażenie grypą. Natomiast COVID-19 jest groźniejszy dla osób o wieku starszym lub mających współistniejące choroby.
5. Objawy COVID-19 są w 80 procentach przypadków łagodniejsze lub bezobjawowe. Tylko 15 procent i 5 procent osób ma odpowiednio ciężką lub krytyczną postać choroby. W przypadku grypy odsetek osób mających ciężkie lub krytyczne objawy byłby znacznie niższy.
6. Współczynnik umieralności dla COVID-19 jest wyższy niż dla grypy. Dotychczasowe badania pokazują, że ogólny wskaźnik śmiertelności stanowi 3-4 procent. W przypadku grypy sezonowej stopień śmiertelności jest poniżej 0,1 procenta.

Źródło: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200306-sitrep-46-covid-19.pdf?sfvrsn=96b04adf_2

Zgodnie ze stanem na 17 lutego 2021 roku, ogólna liczba zakażonych koronawirusem wynosi 109 217 366. 

W Polsce odnotowano w sumie 1 605 372 przypadków zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 (stan na 17 lutego 2021 roku).

Aktualne dane WHO dotyczące liczby zarażonych wirusem oraz osób, które zmarły, można znaleźć TUTAJ.

Aktualne dane Ministerstwa Zdrowia można znaleźć TUTAJ.

Zgodnie ze stanem na 17 lutego 2021 roku, ogólna liczba zgonów z powodu COVID-19 wynosi 2 413 912.

W Polsce odnotowano w sumie 41 308 zgonów spowodowanych chorobą COVID 19 (stan na 17 luego 2021 roku).

Aktualne dane WHO dotyczące liczby zarażonych wirusem oraz osób, które zmarły, można znaleźć TUTAJ.

Aktualne dane Ministerstwa Zdrowia można znaleźć TUTAJ.

Zgodnie z danymi WHO koronawirusa odnotowano w ponad 200 krajach i terytoriach.

4 marca Ministerstwo Zdrowia potwierdziło pierwszy przypadek koronawirusa w Polsce. Wykryto go u pacjenta w Zielonej Górze.

Koronawirus dotarł już na wszystkie kontynenty z wyłączeniem Antarktydy.

11 marca WHO ogłosiła pandemię koronawirusa.

Codzienne aktualizacje danych można śledzić na stronie Światowej Organizacji Zdrowia.

Czym jest szczepionka?

Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, szczepionka jest preparatem biologicznym imitującym naturalną infekcję w celu wywołania odpowiedzi imunologicznej organizmu podobnej do naturalnej odporności, którą można uzyskać po przebytym zakażeniu lub chorobie. Głównym celem szczepienia jest ochrona przed ciężkim przebiegiem choroby i powikłaniami, których nie da się przewidzieć.

Jakie szczepionki są na rynku europejskim?

Obecnie na rynek Unii Europejskiej zostały dopuszczone do obrotu szczepionki trzech firm: Pfizer/BionTech, Moderna, AstraZeneca.

Czym się różnią szczepionki Pfizer i Moderna od szczepionki AstraZeneca?

Tradycyjne sposoby na przygotowanie szczepionek operają się na:

• stosowaniu osłabionego wirusa (tzw. atenuowanego wirusa),
• podaniu zabitego różnymi metodami wirusa,
• podaniu białka wirusa bądź jego części.

Istnieją również bardziej nowatorskie metody, jak np. szczepionki mRNA lub szczepionki wektorowe. Do pierwszej grupy należą szczepionki Pfizer/BionTech i Moderna. RNA jest kwasem nukleinowym, kodującym białko wirusa, które organizm musi zneutralizować. Oznacza to, że zamiast całego wirusa lub jego białka podawany jest fragment kodu genetycznego tego wirusa który trafia do komórki z „instrukcją” zawierającą informację, jak wyprodukować białko S SARS-CoV-2, aby w organizmie szczepionego powstały przeciwciała.

Szkuteczność preparatów firmy Pfizer/BionTech i Moderna jest ustalona na poziomie ponad 90 proc. Minusem szczepionek wyprodukowanych w oparciu o technologię mRNA jest wymaganie przechowywania w bardzo niskiej temperaturze. Szczepionkę wyprodukowaną przez Pfizer/BionTech należy przetrzymywać w temperaturze ok. -75ºC. W zwykłej lodówce można ją przechowywać niż dłużej niż pięć dni. Z kolei preparat Moderny pozostaje nienaruszony w temperaturze ok. -20 ºC przez mniej więcej sześć miesięcy. W zwykłej lodówce jest w stanie leżeć przez ok. miesiąc.

Do grupy szczepionek wektorowych należy preparat firmy AstraZeneca. Zawiera ona zmodyfikowanego wirusa, nie jest to jednak koronawirus, ale adenowirus. Ten z kolei ma w sobie gen wytwarzający białko S wirusa SARS-CoV-2. Po podaniu szczepionka dostarcza gen wirusa SARS-CoV-2 do komórek organizmu. Komórki wykorzystają gen do produkcji wspomnianego białka S. Układ odpornościowy osoby rozpozna to białko jako obce i wyprodukuje przeciwciała oraz aktywuje limfocyty T (białe krwinki), aby je zaatakować. Skuteczność szczepionki szacuje się na ponad. 60 proc.

Podobnie jak inne wirusy, koronawirus SARS-CoV-2 stale mutuje. Sama mutacja to nic innego jak nagłe skokowe zmiany materiału genetycznego wirusa, zachodzące w trakcie procesu replikacji (mają one charakter losowy). Tymczasem warianty to po prostu formy wirusa, które kumulują poszczególne mutacje.

Szacuje się, iż liczbę mutacji koronawiursa SARS-CoV-2 można liczyć w tysiącach. Z punktu widzenia naukowców ważne są jednak trzy warianty wzbudzające niepokój. Są to:

• wariant brytyjski (B.1.1.7) – został zidentyfikowany we wrześniu 2020 roku. Według dostępnych badań rozprzestrzenia się łatwiej i szybciej niż „normalny” koronawirus SARS-CoV-2. Wariant ten jest od 50 do 70 proc. bardziej zaraźliwy,
• wariant południowoafrykański (B.1.351) – został wyryty w październiku 2020 roku, również jest uważany za bardziej zakaźny,
• wariant brazylijski (P.1) – po raz pierwszy spotkano się z nim o podróżnych z Brazylii, którym wykonano testy przesiewowe na lotnisku w Japonii. Wariant ten różni się od przytoczonych wcześniej wariantów „B”. Zawiera zestaw dodatkowych mutacji, co może wpływać na zdolność przeciwciał na rozpoznawanie wirusa.

Leczenie polega na łagodzeniu objawów zakażenia, a wyzdrowienie pacjenta zależy od ogólnego stanu jego zdrowia. Stąd najbardziej narażona na rozwinięcie choroby i zgony są osoby w starszym wieku, z obniżoną odpornością czy innymi problemami zdrowotnymi (m.in. chorobami przewlekłymi lub onkologicznymi).

1 lutego 2021 opublikowane zostały Zalecenia dotyczące postępowania u osób z chorobą COVID-19 leczonych w domu. Jest to stanowisko konsultantów krajowych: medycyny rodzinnej, chorób zakaźnych oraz anestezjologii i intensywnej terapii we współpracy z Radą Medyczną przy Premierze RP.

Pacjent leczony z powodu COVID-19 w warunkach domowych, zwłaszcza z czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu choroby, wymaga stałego monitorowania z uwagi na ryzyko nagłego pogorszenia stanu zdrowia. Leczenie stosowane w łagodnym przebiegu sprowadza się do stosowania leków objawowych, jak w innych ostrych infekcjach wirusowych dróg oddechowych. W sytuacji pogorszenia przebiegu choroby, pacjent powinien jak najszybciej trafić do szpitala, gdzie ma szansę na uzyskanie skutecznego leczenia. Nie należy opóźniać kierowania pacjenta do leczenia szpitalnego.

1. Nie zaleca się stosowania deksametazonu u chorych na COVID-19 leczonych w domu.

Wyniki badań klinicznych, w tym przede wszystkim badania RECOVERY oraz oparte na nich wytyczne AOTMiT wskazują na korzyść ze stosowania deksametazonu w dawce 6 mg dziennie u hospitalizowanych pacjentów z COVID-19 wymagających tlenoterapii lub mechanicznej wentylacji płuc. U chorych na COVID-19 niewymagających tlenoterapii, ani mechanicznej wentylacji płuc stosowanie glikokortykosteroidów zwiększa ryzyko zgonu.

2. Nie zaleca się stosowania tlenoterapii domowej w ostrej fazie choroby w związku z ryzykiem gwałtownego pogorszenia zagrażającego życiu. Konieczność stosowania tlenoterapii w leczeniu COVID-19 stanowi bezwzględne wskazanie do hospitalizacji.

Pacjent z chorobą COVID-19, u którego pojawia się niewydolność oddechowa wymagająca stosowania tlenoterapii, wymaga niezwłocznego leczenia w warunkach szpitalnych. Tlenoterapia domowa jest powszechnie stosowana w leczeniu pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową, lecz nie może być stosowana w leczeniu ostrej niewydolności oddechowej. Pojawienie się ostrej niewydolności oddechowej świadczy o postępie choroby i groźbie bardzo szybkiego pogorszenia, mogącego prowadzić do bezpośredniego zagrożenia życia. Dodatkowo, zastosowanie tlenoterapii w domu może spowodować opóźnienie w dotarciu pacjenta do szpitala, przez co pacjent traci szansę na otrzymanie leczenia wymagającego zastosowania w pierwszych dobach choroby COVID-19 o ciężkim przebiegu (5-8 dni od wystąpienia objawów).

3. Nie zaleca się stosowania glikokortykosteroidów wziewnych w leczeniu COVID-19 – brak danych dotyczących skuteczności.

Brak danych dotyczących stosowania GKS wziewnych u pacjentów z COVID-19 uzasadniających takie leczenie. W takiej sytuacji AOTMiT nie wydał zalecenia w tej sprawie.

4. Nie zaleca się stosowania w leczeniu COVID-19 leków o potencjalnym działaniu przeciwwirusowym charakteryzujących się wątpliwą skutecznością lub o dowiedzionej nieskuteczności, w tym: amantadyny, chlorochiny, hydrochlorochiny, lopinawiru z rytonawirem, azytromycyny.

Znaczne ilości danych z badań klinicznych, w tym największych – SOLIDARITY, RECOVERY i REMAP-CAP wskazują na brak korzyści ze stosowania chlorochiny, hydroksychlorochiny, azytromycyny i lopinawiru z rytonawirem u chorych na COVID-19.

Opublikowane wyniki badań nie uzasadniają stosowania amantadyny u chorych na COVID-19.

5. Nie zaleca się włączania leków przeciwpłytkowych, ani przeciwzakrzepowych w leczeniu COVID-19 u chorych przebywających w domu, o ile nie pojawią się wskazania inne niż zakażenie koronawirusem.

Wyniki wstępnych badań wskazują na zmniejszenie ryzyka postępu choroby u pacjentów z COVID-19, leczonych przewlekle kwasem acetylosalicylowym. Natomiast brak dotychczas danych dotyczących skuteczności stosowania kwasu acetylosalicylowego i innych leków przeciwpłytkowych włączanych w chwili rozpoznania COVID-19.

6. Nie zaleca się stosowania innych leków, w tym inhibitorów ACE i statyn w leczeniu choroby COVID-19.

Brak danych uzasadniających stosowanie innych grup leków u chorych z COVID-19, poza badaniami naukowymi prowadzonymi za zgodą komisji bioetycznej.

7. Zaleca się kontynuowanie bez zmian dotychczasowego leczenia farmakologicznego, w tym: glikokortykosteroidów – także wziewnych – ze wskazań innych niż COVID-19, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków przeciwnadciśnieniowych (w tym inhibitory ACE), statyn, leków przeciwpłytkowych i przeciwzakrzepowych.

Nie wykazano zwiększenia ryzyka zgonu związanego z leczeniem częstych chorób przewlekłych. Dlatego zaleca się kontynuację stałego leczenia tych schorzeń.

8. Zaleca się stosowanie leków przeciwgorączkowych (najskuteczniejsze są niesteroidowe leki przeciwzapalne lub paracetamol) w przypadku gorączki >38,5 st. C.

Na podstawie zaleceń National Institutes of Health (NIH), opartych na zasadach ogólnie przyjętych w chorobach infekcyjnych.

9. Brak danych dotyczących wyższości poszczególnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych nad innymi. Brak również dowodów na ich szkodliwość.

Pomimo wstępnych doniesień o ewentualnej szkodliwości stosowania ibuprofenu, kolejne badania kliniczne na dużych populacjach chorych na COVID-19 nie wykazały takiej zależności. Dlatego brak jest danych uzasadniających wybór poszczególnych leków z tej grupy.

10. Zaleca się utrzymanie podaży płynów odpowiedniej do temperatury ciała, ale nie mniejszej niż 2000 ml na dobę. W przypadku chorych z przewlekłą niewydolnością serca i przewlekłą niewydolnością nerek wskazana jest samokontrola diurezy, nasilenia obrzęków oraz codzienny pomiar masy ciała. Zalecenie oparte na zasadach ogólnie przyjętych w chorobach infekcyjnych.
11. Stosowanie antybiotyków w chorobie COVID-19 jest uzasadnione wyłącznie u osób z przewlekłymi chorobami zapalnymi z zakażeniem (np. POChP), poddawanych immunosupresji lub z niedoborami odporności z innych przyczyn, oraz w razie przewlekającej się infekcji dolnych dróg oddechowych (>14 dni) z cechami zakażenia bakteryjnego – np. pojawienie się ropnej plwociny.

Zalecenie oparte na zasadach ogólnie przyjętych w chorobach infekcyjnych na podłożu wirusowym, w związku z nieskutecznością antybiotyków w zakażeniach wirusowych oraz w celu zapobiegania selekcji szczepów bakterii lekoopornych.

12. Zaleca się stosowanie leków przeciwkaszlowych u chorych z nasilonym kaszlem (utrudniającym mówienie i sen). W ciężkich przypadkach można rozważyć stosowanie preparatów z zawartością kodeiny.

Zalecenie wydane przez NIH w związku z obserwacją, że kaszel jest częstym objawem pogarszającym wydolność oddechową oraz utrudniającym funkcjonowanie pacjentów z COVID-19.

13. Brak wiarygodnych danych dotyczących wpływu stosowania witaminy D na ryzyko zakażenia i przebieg choroby COVID-19. Ze względu na powszechny niedobór wit. D w populacji – szczególnie w okresie jesiennym i zimowym – oraz niewielkie ryzyko powikłań zaleca się stosowanie suplementacyjnej dawki wit. D do 2000 IU dziennie u dorosłych (do 4000 IU u osób powyżej 75 roku życia), zgodnie z zaleceniami suplementacji tej witaminy w populacji polskiej.

Zalecenie AOTMiT wskazują na ryzyko cięższego przebiegu choroby u pacjentów z niedoborami witaminy D, przy jednoczesnym małym ryzyku związanym ze stosowaniem tego preparatu. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D  jednoznacznie wskazują na konieczność suplementacji tej witaminy w całej populacji polskiej, przez większość roku. Jednocześnie ostatnie dane opublikowane w The Lancet Diabetes&Endocrinology wskazują na brak istotnego wpływu podawania witaminy D na przebieg ostrych infekcji dróg oddechowych.

14. Brak wiarygodnych danych dotyczących skuteczności innych leków i suplementów diety w leczeniu COVID-19, w tym witaminy C i cynku.

Wyniki dotychczasowych badań nie uzasadniają stosowania witaminy C, ani cynku u chorych z ciężką sepsą. Dotychczas brak danych dotyczących korzyści ze stosowania tych preparatów u chorych z COVID-19.

15. Zaleca się regularne pomiary ciśnienia tętniczego u chorych na COVID-19 w wieku >65 lat oraz u wszystkich leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego i niewydolności serca.

Zalecenie oparte na ogólnych zasadach postępowania u chorych z nadciśnieniem tętniczym oraz niewydolnością serca, szczególnie z współistniejącą chorobą infekcyjną.

16. Zaleca się monitorowanie saturacji krwi tętniczej tlenem za pomocą pulsoksymetru u wszystkich pacjentów z dusznością spoczynkową, a szczególnie u osób w wieku >60 lat.

W związku z częstym występowaniem u chorych na COVID-19 niewydolności oddechowej z głęboką hipoksemią bez subiektywnego uczucia duszności, uzasadnione jest monitorowanie saturacji, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku i/lub osób obciążonych schorzeniami towarzyszącymi. Optymalnym rozwiązaniem jest włączenie pacjenta do programu Domowej Opieki Medycznej (system PulsoCare), w którym będzie stale monitorowany.

17. Zaleca się skierowanie pacjenta do szpitala, w razie wystąpienia następujących okoliczności:

1. Duszności występującej w spoczynku i utrudniającej mówienie, częstości oddechów powyżej 30 na minutę
2. Sinicy lub hipoksemii – saturacji krwi tętniczej tlenem zmierzonej pulsoksymetrem <94% (w przypadku chorych z przewlekłą niewydolnością oddechową – np. POChP, zwłóknienie płuc – SpO₂ <88%). Hipoksemia jest wskazaniem do hospitalizacji niezależnie od subiektywnego uczucia duszności.
3. Gorączki powyżej 39 stopni Celsjusza – szczególnie utrzymującej się przez ponad dobę i powodującej bardzo znaczne osłabienie pacjenta w wieku średnim lub podeszłym.
4. Kaszlu utrudniającego swobodne oddychanie i mówienie
5. Bólu w klatce piersiowej
6. Spadku ciśnienia tętniczego krwi poniżej 90/60 mmHg (jeśli chory zazwyczaj ma wyższe)
7. Zmian świadomości i zachowania – trudność w obudzeniu chorego, niepokojąca zmiana zachowania i sposobu mówienia, utrudniony lub niemożliwy kontakt z chorym, utrata przytomności

Aby zapobiec zakażeniu, zalecane są przedsięwzięcia profilaktyczne:

• mycie rąk mydłem i wodą albo używanie płynów/żeli na bazie alkoholu (min. 60 procent),
• zakrywanie ust i nosa zgiętym łokciem lub chusteczką podczas kichania lub kaszlu,
• unikanie dotykania ust, nosa i oczu,
• używanie maseczek zasłaniających nos i usta w przypadku objawów ze strony układu oddechowego,
• unikanie zatłoczonych miejsc,
• zachowywanie bezpiecznej odległości od innych osób – co najmniej 1 metr,
• unikanie kontaktu ze zwierzętami,
• w przypadku występowania jakichkolwiek objawów przeziębienia lub trudności w oddychaniu należy zwrócić się do lekarza.

COVID-19 Disease caused by the SARS-CoV-2 virus

Na osoby, które miały styczność z osobami zakażonymi lub podejrzewanymi o zakażenie koronawirusem, nakładana jest kwarantanna.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia od 2 września 2020 roku zmianom uległy zasady dotyczące kwarantanny i izolacji domowej.

Izolacją objęta jest osoba, u której stwierdzono pozytywny wynik na obecność koronawirusa SARS-CoV-2.

W przypadku niewystąpienia objawów charakterystycznych dla COVID-19 pacjent będzie mógł opuścić izolację po 10 dniach bez konieczności wykonania kolejnego testu. Odmienna procedura ma zastosowanie do pacjentów, u których stwierdzono objawy choroby. Taka osoba może opuścić izolację po co najmniej trzech dniach bez objawów, ale nie wcześniej niż w 13 dniu izolacji. 

Kwarantanną z kolei obejmuje się osoby zdrowe, które mogły mieć potencjalny kontakt z osobą zakażoną. Jest również stosowana wobec osób powracających z zagranicy.

Według najnowszych przepisów kwarantanna wynosi 10 dni licząc od dnia następującego po dniu styczności ze źródłem zakażenia albo 10 dni po dniu przekroczenia granicy. Istotna zmiana dotyczy testów. Decyzją MZ odstąpiono od testowania osób bezobjawowych w kwarantannie.

Wszystkie najważniejsze informacje na temat działań podejmowanych przez polskie władze w walce z koronawirusem można znaleźć na tej stronie.

Podstawowe zasady

Fundamentalną zasadą jest reguła DDM, czyli:

• dystans społeczny – zgodnie z najnowszymi wytycznymi 1,5m,
• dezynfekcja – dbanie o higienę m.in. rąk i twarzy,
• maseczka – właściwie to obowiązek zasłaniana ust i nosa.

Więcej na temat można przeczytać TUTAJ.

Życie społeczne

Zgodnie z obowiązującym prawem do 28 lutego obowiązują następujące restrykcje:

• biblioteki, kina, teatry, galeria sztuki oraz inne funkcjonują w reżimie sanitarnym. Podczas wydarzeń kulturalnych zajętych może być maksymalnie 50 proc. miejsc siedzących. Obowiązuje nakaz zasłaniania ust i nosa oraz zakaz konsumpcji,
• środkami transportu może podróżować 50 proc. liczby miejsc siedzących, albo 30 proc. liczby wszystkich miejsc siedzących i stojących, przy jednoczesnym pozostawieniu w pojeździe co najmniej 50 proc. miejsc siedzących niezajętych,
• w kościołach obowiązuje limit osób – max. 1 osoba na 15 m2, przy zachowaniu odległości nie mniejszej niż 1,5 m. Jeżeli wydarzenie odbywa się na zewnątrz należy zachować dystans 1,5 m i zakryć usta i nos. Jeżeli wydarzenie odbywa się na zewnątrz należy zachować dystans 1,5 m i zakryć usta i nos. Z obowiązku maseczki są zwolnienie osoby sprawujące kult (np. w czasie modlitwy),
• zgromadzenia publiczne są ograniczone do 5 osób, odległość między zgromadzeniami nie może być mniejsza niż 100 m. Pięcioosobowy limit obowiązuje także spotkania w prywatnych posiadłościach (z wyłączeniem domowników),
• obowiązuje zakaz organizacji wesel, komunii i podobnych imprez okolicznościowych,
• obowiązuje zakaz działalności klubów nocnych, dyskotek oraz innych miejsc przeznaczonych do tańczenia,
• targi, wystawy, kongresy i konferencje mogą odbywać się wyłącznie on-line.
• centra i galerie handlowe są otwarte i działają w ścisłym reżimie sanitarnym: 1 os/10 m2 – w sklepach do 100 m2 oraz 1 os/15 m2 – w sklepach powyżej 100 m2.
• obowiązuje zakaz działalności stacjonarnej restauracji, które mogą wydawać posiłki jedynie na wynos,
• salony urody, tatuażu, fryzjerzy, a także kosmetyczki działają w reżimie sanitarnym: stanowiska obsługi muszą znajdować się w odległości co najmniej 1,5m chyba, że pomiędzy nimi postawiono przegrodę o minimalnej wysokości 2m,
• hotele działają w reżimie sanitarnym. Maksymalna liczba gości musi odpowiadać 50 proc. obłożenia miejsc noclegowych,
• w ścisłym reżimie sanitarnym działalność prowadzą baseny i stoki narciarskie. Zamknięte pozostają siłowni i kluby fitness,
• w ścisłym reżimie sanitarnym, możliwe jest uprawianie sportu amatorskiego na świeżym powietrzu np. na boisku. Osoby uprawiające sport rekreacyjnie mają co do zasady obowiązek zasłaniania ust i nosa,
• wydarzenia sportowe odbywają się bez udziału publiczności.

Opieka i edukacja

Do końca lutego:

• uczniowie klas I-III szkół podstawowych od 18 stycznia uczą się stacjonarnie. Uczniowie klas szkół ponadpodstawowych, słuchacze placówek kształcenia ustawicznego oraz centrów kształcenia zawodowego, uczą się zdalnie,
• dzieci pracujących rodziców mogą uczęszczać do żłobków lub przedszkoli. Organy prowadzące te placówki mogą je prowadzić, mając na uwadze wytyczne Głównego Inspektoratu Sanitarnego, a także Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Stosowna jednostka samorządu terytorialnego może podjąć decyzję o zamknięciu na jej terenie placówek.

Motyw przewodni działania aplikacji

Aplikacja ProteGo Safe została stworzona z myślą o ograniczeniu rozprzestrzeniania koronawirusa SARS-CoV-2. Warunek jest jednak jeden: musi dotrzeć do jak najszerszego grona w społeczeństwie. Najnowsze dostępne statystyki wskazują, iż aplikacje zainstalowało jedynie 150 tys. osób.

Funkcje aplikacji

Aplikacja pełni dwie funkcje:

Pierwsza – polega na analizie otoczenia, w którym się znajdujemy. W sytuacji, gdy spotkaliśmy się z drugim użytkownikiem aplikacji, który w przeciągu następnych 14 dni od zetknięcia zachorował na COVID-19, wówczas możemy dostać stosowną informację na nasz telefon. Otrzymania potencjalnej informacji zależy jednak od decyzji osoby zakażonej. Co istotne, prywatność tej osoby zostaje zachowana tj. w powiadomieniu otrzymujemy komunikat, że mieliśmy kontakt z osoba zarażoną. Aplikacja wskazuje też jakie kroki powinniśmy podjąć w dalszej kolejności.

Drugą – wyraża się w samokontroli stanu zdrowia. Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia oraz Głównego Inspektoratu Sanitarnego użytkownik aplikacji ma możliwość wypełnienia ankiety na podstawie, której klasyfikuje się go do odpowiedniej grupy ryzyka. Ponadto użytkownik może skorzystać z opcji prowadzenia Dziennika Zdrowia, w którym to na bieżąco opisuje się swoje samopoczucie.

Zasady działania aplikacji 

Aplikację może pobrać każdy, który posiada telefon na oprogramowaniu Android oraz IOS.

W tym celu należy skorzystać odpowiednio ze sklepu Google Play bądź App Store. Pobranie aplikacji jest darmowe.

Należy pamiętać, iż żeby aplikacja spełniała swoją funkcję nr 1 (analiza otoczenia) wychodząc z domu należy pamiętać o włączonym Bluetooth. Tylko w ten sposób urządzanie dwóch odmiennych użytkowników będą wstanie się wykryć i zapamiętać wzajemnie.

Nie ma się czego obawiać! Osoby otrzymujące przesyłki z Chin lub z regionów narażonych na koronawirusa nie mogą się nim zarazić. Skoro wirus najczęściej przenoszony jest drogą kropelkową (tzn. przy okazji kontaktu człowiek-człowiek), to ryzyko zakażenia przez otrzymany z Chin przedmiot jest znikome.

To prawda, wirus może przetrwać na powierzchni od kilku godzin do nawet kilku dni. Jednak ze względu na warunki, w których są transportowane paczki (czas dostawy, wilgotność i temperatura przechowania), prawdopodobieństwo zarażenia się koronawirusem jest niskie.

Jak dotąd nie odnotowano ani jednego przypadku zarażenia człowieka koronawirusem od zwierzęcia domowego. SARS-CoV-2 roznosi się drogą kropelkową pomiędzy ludźmi, dlatego tak istotne jest przestrzeganie zasad bezpieczeństwa epidemicznego, takich jak ograniczenie do absolutnego minimum wychodzenia z domu, częste mycie rąk czy dezynfekcja.

Od 13 czerwca rząd przywrócił ruch graniczny w ramach granic wewnętrznych Unii Europejskiej. Oznacza to, iż polscy obywatele mogą swobodnie podróżować i przekraczać granice w obrębie państw członkowskich UE. Zniesiona została także obowiązkowa 14-dniowa kwarantanna. Na granicy lądowej kontrole sanitarne będą prowadzone wyrywkowo.

Należy mieć na uwadze, iż państwa mogą arbitralnie podjąć decyzje o zamknięciu granicy bądź też wprowadzaniu kwarantanny dla podróżnych z danego państwa. Władze państw mogą też zdecydować się na wstrzymanie ruchu lotniczego. Podstawą do takiego kroku jest często przelicznik liczby zachorowań na COVID-19 w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców.

Informacje dotyczące sytuacji epidemiologicznej oraz wprowadzonych obostrzeniach w poszczególnych państwach znajdziemy na stronie polskiego MSZ.

Kwarantanna dotyczy osób zdrowych, które miały bliski kontakt z osobami zakażonymi lub podejrzanymi o zakażenie koronawirusem. Od 15 marca kwarantanna jest obowiązkowa przede wszystkim dla każdego, kto wraca z zagranicy.

Kwarantanna nie jest tym samym co nadzór epidemiologiczny. Ten drugi dotyczy osób, które nie miały bezpośredniego kontaktu z nosicielem lub chorym, ale na wszelki wypadek sprawdza się ich stan zdrowia. Nadzór epidemiologiczny trwa dziesięć dni, nie oznacza jednak całkowitego zakazu kontaktu z innymi. W czasie jego trwania należy przejść na pracę zdalną w domu, zawiesić życie towarzyskie, ograniczyć do minimum wyjścia, a także dwa razy dziennie mierzyć sobie temperaturę oraz kontrolować swój stan zdrowia.

Państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może wydać decyzję o poddaniu kwarantannie osoby, która jest:

• zakażona,
• chora na chorobę zakaźną,
• podejrzana o zakażenie lub chorobę zakaźną,
• miała styczność ze źródłem tzw. biologicznego czynnika chorobotwórczego.

W każdym z tych przypadków osoba ma przeprowadzony test na obecność koronawirusa w miejscu odbywania kwarantanny. Badania są organizowane przez powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną oraz wojewodę.

Osoba objęta obowiązkową kwarantanną przebywa w swoim mieszkaniu przez dziesięć dni — liczonych od dnia ostatniego kontaktu z zakażonym lub od dnia powrotu z regionu ryzyka. Nie wolno jej wychodzić, nawet z psem na spacer, do sklepu czy do lekarza. To bardzo ważne, ponieważ można być zakażonym, nie mając objawów choroby, i nadal zarażać innych ludzi. Do osoby objętej kwarantanną nie wolno też nikomu przychodzić. Jeśli taka osoba poczuje się gorzej, a zwłaszcza jeśli pojawią się następujące objawy: gorączka, kaszel, problemy z oddychaniem, powinna ona bezzwłocznie powiadomić telefonicznie stację sanitarno-epidemiologiczną lub zgłosić się bezpośrednio do oddziału zakaźnego lub oddziału obserwacyjno-zakaźnego szpitala (listy placówek wraz z danymi kontaktowymi dostępne są tutaj).

Jeśli wracając z zagranicy, nie ma się możliwości odbywania kwarantanny w domu, należy ją odbyć we wskazanym przez służby ośrodku. Osoby powracające z zagranicy podczas przekroczenia granicy otrzymują informację o objęciu kwarantanną oraz ulotkę z instrukcjami co do dalszego postępowania. W czasie odbywania kwarantanny należy przestrzegać następujących zasad:

• Zostań w domu – pod żadnym pozorem nie wychodź! Nie przyjmuj nikogo. Jeśli w domu są osoby bliskie, które miały z tobą kontakt po tym, jak zetknąłeś się z koronawirusem, one też podlegają kwarantannie.
• Jeśli musisz mieć kontakt z kimś, zachowaj odstęp na 2 m.
• Wywieś kartkę o kwarantannie na drzwiach/ogrodzeniu.
• W miarę możliwości powinieneś przebywać w określonym pokoju, a jeśli w domu jest więcej łazienek, korzystaj tylko z jednej. Ogranicz powierzchnię, która będzie wymagała dezynfekcji.
• Ogranicz kontakt ze zwierzętami domowymi i innymi zwierzętami: Chociaż nie ma doniesień o zachorowaniu zwierząt domowych lub innych zwierząt na COVID-19, nadal zaleca się, aby ograniczać z nimi kontakt. Unikaj szczególnie głaskania, przytulania, całowania lub lizania oraz dzielenia się jedzeniem. Jeśli musisz opiekować się swoim zwierzęciem lub przebywać w jego pobliżu podczas kwarantanny, umyj ręce przed i po kontakcie z nim oraz załóż maskę na twarz.
• Załóż maskę lub szalik/chustkę na twarz, jeśli ma do ciebie przyjechać lekarz lub karetka.
• Przestrzegaj zasad higieny:
  • codziennie czyść wszystkie dotykane powierzchnie: blaty, klamki, armatury łazienkowe, toalety, telefony, klawiatury, tablety i stoliki nocne,
  • codziennie czyść dokładnie łazienkę i kuchnię,
  • pierz swoje rzeczy, pościel, ręczniki, ubrania (jak najczęściej) w temperaturze 60 stopni. Nie używaj niczego, co wymaga prania ręcznego,
  • dezynfekuj miejsca zanieczyszczone płynami ustrojowymi, czyść również wszystkie powierzchnie, które mogą zawierać krew, stolec lub płyny ustrojowe.

• Używaj środków czyszczących/dezynfekujących zgodnie z instrukcjami na etykiecie. Jeśli sięgnąłeś po produkt, którego na co dzień nie używasz, a który ci polecono jako skuteczny na wirusy, sprawdź, czy możesz używać tego w pomieszczeniu, w którym przebywają ludzie lub zwierzęta, i czy nie powinieneś przy jego stosowaniu zachować środków ostrożności, np. używać rękawiczek i zapewnić dobrą wentylację.
• Dbaj o to, by organizm miał zapewnione wszystko, co niezbędne do dobrego funkcjonowania: wysypiaj się, jedz lekkostrawne posiłki z dużą ilością warzyw i owoców, pij dużo wody.
• Monitoruj swój stan zdrowia:
  • regularnie mierz sobie temperaturę,
  • zastanów się, jak się czujesz, czy nie masz problemów z oddychaniem, bólów mięśni, kaszlu lub innych niepokojących objawów,
  • jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zasięgnij porady medycznej przez telefon.

Jeżeli po dziesięciu dniach kwarantanny nie wystąpiły żadne objawy typowe dla zakażenia koronawirusem, kontrolę można zakończyć. Jeśli jednak objawy wystąpią, należy:

• pozostać w domu,
• bezzwłocznie poinformować telefonicznie stację sanitarno-epidemiologiczną lub
• zgłosić się bezpośrednio do oddziału zakaźnego lub oddziału obserwacyjno-zakaźnego, gdzie określony zostanie dalszy tryb postępowania.

Osoba objęta kwarantanną powinna nie mieć bliskiego kontaktu z domownikami. W praktyce oznacza to konieczność zapewnienia jej osobnego pokoju z łazienką. Taka osoba nie może również sprawować opieki nad dzieckiem – jeśli małżeństwo ma dziecko, które jest chore, a jedno z rodziców objęte jest kwarantanną, to tylko rodzic nieobjęty kwarantanną może sprawować nad tym dzieckiem opiekę.

Pracownikowi poddanemu kwarantannie przysługują wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub zasiłek opiekuńczy. W przypadku, gdy państwowy inspektor sanitarny wyda decyzję o konieczności poddania się kwarantannie lub izolacji, decyzja ta stanowi podstawę do wypłaty świadczenia z tytułu choroby własnej lub zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem (sześćdziesiąt dni w roku na wszystkie dzieci do lat 14, a na niepełnosprawne w wieku 14-18 lat – trzydzieści dni) lub członkiem rodziny (czternaście dni w roku kalendarzowym, np. na poddane kwarantannie lub izolacji dzieci powyżej lat 14). Za czas trwania kwarantanny lub izolacji przysługuje wynagrodzenie za czas choroby, zasiłek chorobowy lub zasiłek opiekuńczy w wysokości 80 procent podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, czyli w przypadku pracownika – 80 procent wynagrodzenia z okresu dwunastu miesięcy.

Należy jednak pamiętać, że o objęciu kwarantanną trzeba osobiście poinformować pracodawcę. Lekarz nie wystawi L4 dla osoby zdrowej.

Jeśli osoba czuje się dobrze, może w czasie kwarantanny wykonywać pracę zdalnie. Warunkiem jest niełamanie wydanych przez inspektora sanitarnego zaleceń (opisanych w ulotce, którą osoby powracające otrzymują na granicy).

Osoby objęte kwarantanną w ramach kontroli regularnie odwiedza policja. Funkcjonariusze kontrolują, czy osoby te pozostają w miejscu zamieszkania. Nieuzasadnione przypadki złamania kwarantanny są karane, włącznie z nakładaniem wysokich kar finansowych. Osoby, które łamią nakaz kwarantanny, zagrażają przede wszystkim innym, zwłaszcza osobom starszym. Przepisy przewidują możliwość nałożenia na nieprzestrzegających kwarantanny kary finansowej do . Decyzja co do konkretnej wysokości kary jest zawsze indywidualna.

W celu usprawnienia codziennych kontroli policyjnych Ministerstwo Cyfryzacji opracowało aplikację mobilną Kwarantanna domowa. Osoby objęte kwarantanną, które zdecydują się na takie rozwiązanie, codziennie będą proszone SMS-em o zrobienie selfie i odesłanie go w ciągu 20 minut od otrzymania wiadomości. Dzięki geolokalizacji oraz nowoczesnemu systemowi porównywania twarzy każdorazowo wiadomo jest, że to na pewno ta osoba i że przechodzi ona kwarantannę w miejscu zadeklarowanym w formularzu lokalizacyjnym. Jak zapewnia minister cyfryzacji Marek Zagórski, „Dane osób »meldujących się« na kwarantannie są bezpieczne. Nie będą niepotrzebnie gromadzone, ani przechowywane”.

Osoby, które nie mają wsparcia w czasie kwarantanny, a szczególnie ludzie starsi i niepełnosprawni, mogą liczyć na pomoc wielu instytucji państwowych, m.in. ośrodka pomocy społecznej i policji. Również w sytuacji braku zapewnionego ciepłego posiłku lub produktów żywieniowych można się zwrócić o taką pomoc do gminy. Udzielać jej będą osoby wyznaczone w danej gminie, we współpracy z wolontariuszami organizacji pozarządowych. Ośrodek pomocy społecznej współpracuje także z miejscową jednostką Ochotniczej Straży Pożarnej, Strażą Miejską, Policją, Wojskiem Obrony Terytorialnej.

Ośrodki pomocy społecznej i powiatowe centra pomocy rodzinie zapewniają też pomoc psychologiczną.

Co do zasady przebywanie w jednym mieszkaniu z osobą objętą kwarantanną nie jest podstawą do tego, by samemu zostać jej poddanym. Osoba objęta kwarantanną powinna nie mieć bliskiego kontaktu z domownikami, co oznacza, że musi mieć zapewniony osobny pokój z łazienką. Domownicy mogą nie być objęci kwarantanną, jeśli mieszkają w dużym domu i są w stanie zapewnić, że nie będą się spotykać z osobą poddaną kwarantannie. Inspektor sanitarny – graniczny lub powiatowy – decyduje indywidualnie w każdej sytuacji. Jeśli osoba poddawana kwarantannie takiego miejsca nie posiada lub nie ma możliwości spędzenia kwarantanny w domu, to wojewodowie mają przeznaczone lokale na kwarantannę i tam ta osoba będzie mogła się udać.

Dopiero w sytuacji, kiedy dojdzie do bliskiego kontaktu między osobą poddaną kwarantannie a innymi osobami, ci również muszą zostać objęci kwarantanną. Definicja bliskiego kontaktu:

• pozostawanie w bezpośrednim kontakcie lub w odległości mniejszej niż 2 m przez ponad 15 min. bez odzieży ochronnej albo
• prowadzenie rozmowy twarzą w twarz w odległości do 1 m bez odzieży ochronnej.

W przypadku styczności z osobami chorymi lub podejrzewanymi o zakażenie koronawirusem należy kontaktować się telefonicznie z najbliższą stacją sanitarno-epidemiologiczną. Przez telefon wypełnia się ankietę wstępnej kwalifikacji w kierunku zakażenia koronawirusem. Ważne, aby podać listę osób, z którymi miało się kontakt od momentu styczności z koronawirusem. Lista numerów do placówek w całej Polsce znajduje się tutaj.

5 lutego Marszałek Sejmu Elżbieta Witekzarządziła przeprowadzenie wyborów prezydenckich na dzień 10 maja 2020 roku. Zarejestrowanych przez Państwową Komisję Wyborczą zostało 10 kandydatów.

Ze względu na pandemię koronawirusa SARS-CoV- 2 rząd 31 marca wprowadził ustawę (tzw. specustawa), która m.in. zmodyfikowała dotychczasowy kodeks wyborczy w ten sposób, że uprawnione do głosowania korespondencyjnego stały się nie tylko osoby niepełnosprawne, ale także przebywające w kwarantannie oraz po 60. roku życia. 

6 kwietnia Sejm przegłosował ustawę wprowadzającą głosowanie wyłącznie korespondencyjne. Poczta Polska miałaby dostarczyć wyborcom kompletne pakiety wyborcze bez konieczności składania żadnego wniosku. Wypełnione karty, włożone do zwrotnych kopert, byłyby następnie umieszczone przez wyborców w specjalnie przygotowanych skrzynkach pocztowych. Ustawa miała także nadać Ministrowi Aktywów Państwowych uprawnienia do określenia wzoru kart i kopert do głosowania, a także zarządzenia ich wydruku, co zgodnie z kodeksem wyborczym należy do obowiązków PKW. Ustawa trafiła pod obrady Senatu, któryzawetował ją 5 maja. Następnie, 7 maja Sejmodrzucił uchwałę Senatu.

W trakcie, gdy trwały obrady Senatu, uchwalona została ustawa z 16 kwietnia, która odebrała PKW możliwość określenia wzoru kart do głosowania i zarządzenia ich wydruku.

W tym samym dniu, w którym Sejm odrzucił weto Senatu, tj. 7 maja, PKW podała informację, że art. 102ustawy z 16 kwietnia br. odebrał jej możliwość ustalenia wzoru kart do głosowania i zarządzenia ich wydruku, a zatem przeprowadzenie wyborów jest niemożliwe.

10 maja PKW podjęła uchwałę, że w czasie wyborów nie można było oddać głosu na kandydatów, a zatem konieczne jest wyznaczenie nowego terminu wyborów.

12 maja Sejm przegłosował ustawę o przeprowadzeniu wyborów prezydenckich. Uchyliła ona poprzednie przepisy i wprowadziła rozwiązanie, zgodnie z którym głosowanie korespondencyjne nie będzie obligatoryjne, ale możliwe dla każdego (także Polaków za granicą) po zgłoszeniu takiego zamiaru. Jednocześnie kandydaci, którzy zostali zarejestrowani przez PKW przed wyborami 10 maja, nie będą musieli ponownie zbierać podpisów, ale możliwe będzie zarejestrowanie także nowych kandydatów. PKW podejmie uchwałę dotyczącą ewentualnego wykorzystania elementów pakietów wyborczych wydrukowanych przed 10 maja.

Nowy termin wyborów może być zmieniony przez Marszałka Sejmu – po zasięgnięciu opinii Ministra Zdrowia i PKW. Jednocześnie Minister Zdrowia może zarządzić głosowanie wyłącznie korespondencyjne na określonym obszarze – jeśli będzie na to wskazywała sytuacja epidemiczna. 

3 czerwca Marszałek Sejmu Elżbieta Witek zarządziła, że wybory prezydenckie odbędą się 28 czerwca 2020 roku. PKW miała być powiadomiona o utworzeniu komitetów do 5 czerwca, a kandydaci mieli być zgłoszeni do 10 czerwca. Do 21 czerwca PKW miała możliwość – na wniosek Ministra Zdrowia – zadecydować o wyłączności głosowania korespondencyjnego na określonym terenie. Do 23 czerwca wyborcy przebywający na kwarantannie mogli zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego. Do tego dnia również pakiety wyborcze mają być dostarczone wyborcom. Do 26 czerwca zamiar głosowania korespondencyjnego mogły zgłaszać osoby, które zostały poddane kwarantannie mniej niż 5 dni przed datą wyborów. Do tego również dnia osoby głosujące korespondencyjnie mogły oddawać swoje głosy w nadawczych skrzynkach pocztowych. Kampania wyborcza zakończyła się w piątek 26 czerwca o północy.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 15 czerwca określało, że członkowie obwodowych komisji wyborczych mieli być wyposażeni w rękawiczki, maski i przyłbice. W lokalach mógł przebywać maksymalnie jeden wyborca na każde 4 m². Przy wejściu zapewniony był płyn do dezynfekcji, a powierzchnie dotykane przez wyborców – dezynfekowane minimum 6 razy.

Podstawowe wytyczne

5 sierpnia 2020 roku minister edukacji narodowej Dariusz Piontkowski przedstawił na konferencji prasowej plan działania dla szkół, które otworzą się od 1 września dla uczniów.

Wytyczne dla placówek edukacyjnych zostały opracowane przez MEN w porozumieniu z Głównym Inspektoratem Sanitarnym. Podstawową zasadą jest bezwzględne przestrzeganie podstawowych zasad higieny takich jak: częste mycie rąk, ochrona podczas kichania i kaszlu, unikanie dotykania oczu, nosa i ust, obowiązkowe zakrywanie ust i nosa przez osoby trzecie przychodzące do szkoły lub placówki oraz regularne czyszczenie pomieszczeń. Co istotne, uczniowie przebywający w klasach nie będą musieli nosić maseczek ochronnych. 

Dalsze funkcjonowanie szkoły w przypadku zakażenia

MEN przygotowało trzy warianty organizacji kształcenia w przypadku potwierdzenia zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 na terenie szkoły: 

• wariant A – tradycyjna forma kształcenia, która zakłada uczestnictwo uczniów w zajęciach stacjonarnych. Na terenie szkoły należy obowiązkowo przestrzegać zaleceń GIS, MZ i MEN. Ewentualna decyzja o zawieszeniu zajęć w takiej formule będzie należeć do dyrektor szkoły, po uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego i za zgodą organu prowadzącego. Warunkiem takiego postępowania jest stwierdzenie wystąpienia zagrożenia epidemiologicznego,
• wariant B – mieszana forma kształcenia (hybrydowa), która przewiduje prowadzenie zajęć zarówno zdalnie, jak i stacjonarnie. Taką formą kształcenia może zostać objętą konkretna klasa, grupa wychowawcza czy oddział edukacyjny. Ten wariant przewiduje także wprowadzenie zajęć zdalnych wyłącznie z konkretnego przedmiotu.Procedura podjęcia decyzji jest identyczna jak w wariancie A,
• wariant C – kształcenie zdalne, które wprowadzane jest przez dyrektora szkoły dla całej placówki edukacyjnej. Decyzja ta podejmowana jest identycznie jak w wariancie A i B, tj. po uzyskaniu zgody organu prowadzącego i pozytywnej opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego.

Funkcjonowanie szkół w strefie żółtej i czerwonej

MEN wydało także zalecenia dla szkół znajdujących się na terenie tzw. żółtych i czerwonych powiatów, w których sytuacja epidemiologiczna jest gorsza niż w pozostałych częściach kraju. Poza oczywistymi zasadami, takimi jak przestrzeganie zasad higieny w szkole, resort edukacji sugeruje ograniczenie kontaktu między uczniami, co ma wyrażać się np. w elastycznych godzinach początku zajęć. MEN dopuszcza także sytuacje, w której dyrektor szkoły ograniczy przychodzenie do placówki osób trzecich. Warto też podkreślić, że dyrektorzy mają możliwość wprowadzenia obowiązku zasłaniania ust i nosa np. w szatni czy na korytarzu.

Mówiąc o regionalizacji obostrzeń, warto wspomnieć o roli wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych. Przykładowo ta z siedzibą w Rzeszowie rekomenduje szkołom na terenie woj. podkarpackiego wyposażenie stanowisk uczniowskich w przyłbicę dla każdego ucznia/nauczyciela.

Stanem na 9 października, 208 szkół prowadziło naukę w trybie zdalnym, z kolei 811 placówek – w trybie mieszanym.

Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej

Możemy wyróżnić trzy rodzaje testów na koronawirusa SARS-CoV-2:

• test metodą RT-PCR – potocznie określony jako „wymaz”. Polega na pobraniu od pacjenta wymazu z gardła lub nosogardzieli w celu wykrycia RNA wirusa. Jako że próbka jest wymazem błon śluzowych badanego, wykrycie SARS-CoV-2 przed rozpoczęciem jego inwazji jest niemożliwe. Oznacza to, że test PCR można skutecznie przeprowadzić dopiero po jakimś czasie: przyjmuje się, że od 3 do 5 dni po kontakcie z osobą zakażoną.
• test serologiczny – polega na pobraniu od pacjenta próbki krwi żylnej. Celem testu jest wykrycie przeciwciał anty SARS-CoV-2. Pozytywny wynik testu świadczyć może o przebyciu zakażenia w przeszłości bądź toczącej obecnie się infekcji. Z drugiej stronywynik ujemny nie świadczy o braku infekcji i nie daje podstaw do jej wykluczenia, ponieważ może wystąpić u osoby zakażonej w tzw. okienku serologicznym, czyli okresie po zainfekowaniu, kiedy organizm nie zdążył jeszcze wytworzyć przeciwciał odpornościowych, lub w przypadkach, gdy czułość testu serologicznego jest niewystarczająca.
• test immunochromatograficzny –  wyróżnia się tutaj dwa typy tego rodzaju testów: kasetkowy (pobranie próbki krwi włośniczkowej z palca lub krwi żylnej) oraz serologiczny (pobranie próbki krwi żylnej).Oba typy testów mają za zadanie wykrycie przeciwciał – test kasetkowy dostarcza wynik szybciej, lecz jest mniej dokładny niż test serologiczny wykonywany na analizatorach automatycznych, które dodatkowo dokonują podziału przeciwciał na klasy.

Z racji rosnącej liczby zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało kampanię pod hasłem „Bezpieczny Senior”. Inicjatywa ma na celu spopularyzowanie i upowszechnienie stosowania zasad higieny i bezpieczeństwa w czasie pandemii.

Jak zaznacza minister Marlena Maląg:

Część społeczeństwa, zmęczona trochę obowiązującymi zasadami, zaczęła lekceważyć zagrożenie. Tymczasem to właśnie dystans, dezynfekcja i maseczki są dzisiaj najskuteczniejszą formą ochrony przed zakażeniem. Uczulamy na to wszystkich, ale szczególnie seniorów.

Pamiętajmy, że to właśnie osoby w podeszłym wieku są najbardziej narażone na ostry przebieg COVID-19 i ryzyko zgonu.

Od 20 października realizowany jest także program Wspieraj Seniora – Solidarnościowy Korpus Wsparcia Seniorów.

Jakie są główne złożenia programu?

Program zakłada pomoc w dostarczeniu niezbędnych produktów do domu seniora, by ograniczyć konieczność wychodzenia osób starszych na zewnątrz podczas pandemii, ze względu na ich bezpieczeństwo.

Kto jest bezpośrednim realizatorem programu?

Lokalne ośrodki pomocy społecznej realizują program na terenie gminy (w zakresie organizacji i realizacji dostarczania w artykułów pierwszej potrzeby do osób starszych).

W jaki sposób finansowany jest program?

Gminy będą mogły skorzystać z dofinansowania ze środków budżetu państwa na zorganizowanie i realizację usługi wsparcia. Środki gminy będą mogły przeznaczyć m.in. na zatrudnienie nowych pracowników do realizacji zadania, przyznanie dodatków zadaniowych, zlecenie usługi organizacjom pozarządowym czy jej zakup od prywatnych podmiotów. Na realizację dofinansowania przeznaczono kwotę 100 mln zł.

Jak wygląda mechanizm udzielania pomocy w ramach programu?

Krok 1. Osoba starsza w wieku 70 lat i więcej, która zdecyduje się pozostać w domu w związku z utrzymującym się stanem epidemii dzwoni na ogólnopolską infolinię uruchomioną w ramach programu Solidarnościowy Korpus Wsparcia Seniorów – 22 505 11 11

Krok 2. Osoba przyjmująca zgłoszenie przekazuje prośbę o pomoc do ośrodka pomocy społecznej w danej gminie przez system Centralnej Aplikacji Statystycznej.

Krok 3. Pracownik ośrodka pomocy społecznej kontaktuje się telefonicznie z seniorem, weryfikuje zgłoszenie i ustala usługę wsparcia, która ma polegać w szczególności na dostarczeniu zakupów, zgodnie ze wskazanym zakresem, obejmujących artykuły podstawowej potrzeby, w tym artykuły spożywcze, środki higieny osobistej.

Krok 4. Koszty zakupów pokrywa Senior

Kto może skorzystać z programu?
Z programu mogą skorzystać osoby starsze po 70 roku życia. W szczególnych przypadkach pomoc może być udzielona osobie przed 70. życia. Szczególne sytuacje oznaczają brak możliwości zapewnienia niezbędnych potrzeb wynikających ze stanu zdrowia oraz sytuacji rodzinnej i społecznej osoby. Ocena stanu sytuacji i udzielenia wsparcia osobie potrzebującej należy do decyzji ośrodka pomocy społecznej. Z programu nie mogą korzystać osoby, które już otrzymują wsparcie w ramach usług opiekuńczych, czy specjalistycznych usług opiekuńczych.

Udzielenie pomocy w ramach programu nie zależy od kryterium dochodowego ani nie jest przyznawana na drodze administracyjnej.

Na jaka pomoc mogą liczyć osoby starsze w ramach programu?
W ramach programu osobom starszym mogą być dostarczone artykuły podstawowej potrzeby, w tym artykuły spożywcze, środki higieny osobistej. Koszty zakupów pokrywa Senior. Osoba wspierająca seniora może również wykonać (nieodpłatnie) czynności związane z codziennym funkcjonowaniem, np. sprawy urzędowe (jeżeli zakres tych usług nie wymaga upoważnienia od Seniora lub udostępnienia danych wrażliwych), wyprowadzenie psa, itp. Zakres usług na rzecz osoby starszej jest ograniczony tzw. dystansem sanitarnym.