Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
5 min czytania
Demagog rujnuje faktoidy: zdrowszy cukier brązowy czy biały?
Brązowy cukier miałby być zdrowszy od białego? Tak naprawdę kolor prawie nie ma znaczenia. W tej serii rozpracowujemy faktoidy i piszemy, co nauka mówi na temat tych popularnych, ale niekoniecznie prawdziwych, ciekawostek.
Brązowy cukier miałby być zdrowszy od białego? Tak naprawdę kolor prawie nie ma znaczenia. W tej serii rozpracowujemy faktoidy i piszemy, co nauka mówi na temat tych popularnych, ale niekoniecznie prawdziwych, ciekawostek.
Ten tekst jest częścią serii poświęconej faktoidom, czyli anegdotkom, które lubimy przekazywać, zwłaszcza w charakterze „naukowych” ciekawostek. Raz powielone, stają się prawie nieśmiertelne. Dlaczego? Ponieważ mają fantastyczny potencjał społeczny: miło jest rzucić w towarzystwie jakąś mądrą, intrygującą tezą.
Faktoidy nie zawsze są całkiem fałszywe, czasami są po prostu uproszczone, przesadne, „podkręcone” przez kolejne przekazy i emocje, jakie towarzyszą ich transmisji.
Dziś skupiamy się cukrze.
Brązowy znaczy zdrowszy? Nie w przypadku cukru
Brązowy ryż czy pełnoziarniste pieczywo są zdrowsze od swoich białych odpowiedników. Wynika to przede wszystkim z tego, że zawierają one więcej składników wartościowych dla zdrowia, np. witamin z grupy B, żelaza, magnezu czy błonnika; są też mniej przetworzone, tzn. że przeprowadzono – od surowca pierwotnego do finalnego produktu spożywczego – mniej procesów obróbki, co jest zasadniczo korzystne dla zdrowia (s. 37).
Jednak w obiegowej opinii stwierdzenie: „brązowe znaczy zdrowsze” dotyczy też cukru. Całkiem sporo osób wierzy, że ten ciemniejszy jest zdrowszy od zwykłego, białego proszku. Niesłusznie, ponieważ oba te słodkie produkty są tak samo niezdrowe.
Jak podaje dr Anna Taraszewska, pracowniczka Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego (NIZP PZH – PIB), członkini Polskiego Towarzystwa Dietetyki (PTD):
„Cukier brązowy to nic innego jak cukier rafinowany zabarwiony na brązowo przez niewielki dodatek melasy lub karmelu. Pod względem żywieniowym nie różni się więc od cukru rafinowanego. Brązowy kolor ma też cukier nierafinowany, czyli taki, który nie został poddany procesowi oczyszczania. Zawiera on niewielkie ilości składników mineralnych, jak wapń, żelazo, magnez, potas. To stanowi o jego nieznacznej przewadze nad cukrem rafinowanym, ale nie decyduje o tym, że jest on korzystniejszy dla zdrowia. Trzeba pamiętać, że jego głównym składnikiem pozostaje nadal sacharoza”.
Dr Anna Taraszewska, dietetyczka z NIZP PZH – PIB, w komentarzu na stronie
Co sprawia, że cukier jest brązowy? Dodatkowe składniki
Melasa dodawana do białego cukru to produkt uboczny rafinacji. Ma on wygląd ciemnobrązowego, gęstego syropu:
Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8f/Blackstrapmolasses.JPG, autor: Badagnani, licencja: CC 3.0 Uznanie autorstwa
Melasa jest znacznie mniej słodka niż biały cukier. Sacharoza (czyli dwucukier, którego białe kryształy możesz oglądać w cukierniczce) stanowi jedynie ok. połowę masy całego produktu. Jeżeli melasa zostanie dodana do białego cukru, to powstanie z tego cukier brązowy. Jenna Smith, dietetyczka z University of Illinois precyzuje:
„Ilość melasy dodanej do cukru określa, czy jest on »jasnobrązowy « (ok. 3,5 proc. masy stanowi melasa) czy »ciemnobrązowy « (ok. 6,5 proc. masy stanowi melasa)”.
Jenna Smith z University of Illinois w komentarzu na stronie uczelni
Sama melasa zawiera nieliczne składniki potencjalnie korzystne dla zdrowia, takie jak związki mineralne. Jednak aby uzyskać cukier brązowy, dodaje się jej tak niewielkie ilości, że trudno się spodziewać pozytywnego efektu zdrowotnego.
A co z cukrem trzcinowym?
Czasem można się też spotkać z argumentacją, że przecież „zwykły” brązowy cukier to nie to samo co cukier trzcinowy. Ten pierwszy produkowany jest bowiem z buraków cukrowych, a ten drugi – z trzciny cukrowej.
„W obiegowej opinii cukier trzcinowy jest mniej szkodliwy niż cukier buraczany. Prawdopodobnie dlatego, że często jest to cukier o brązowym zabarwieniu, nierafinowany, czyli zawierający, niewielkie ilości składników mineralnych (takich jak w melasie). Nie są to jednak ilości, dzięki którym cukier trzcinowy możemy nazwać zdrowym. Jego dominującym składnikiem jest sacharoza”.
Dr Anna Taraszewska, dietetyczka z NIZP PZH – PIB, w komentarzu na stronie
Zamiast szukać „zdrowszych” cukrów, lepiej popracować nad tym, by jeść ich mniej
Spożywanie dużych ilości cukru jest niekorzystne dla zdrowia. Dlatego warto ograniczać zawartość tego składnika w diecie. Pewną alternatywą jest stosowanie substancji słodzących niebędących cukrem (tzw. słodzików). Te jednak, choć na ogół bezpieczne, również nie są pozbawione wad, o czym dokładniej możecie przeczytać w naszej analizie dotyczącej mitów dietetycznych.
Jak podsumowuje dr Anna Taraszewska:
„Cukier – niezależnie od barwy (biały vs brązowy), surowca, z którego go wytworzono (burak cukrowy vs trzcina cukrowa) czy nawet procesu produkcji (oczyszczony vs nieoczyszczony) – to nadal cukier, którego nadmierne spożycie będzie wywierało negatywny wpływ na zdrowie. Dlatego zamiast skupiać się na wyborze między cukrem białym a brązowym czy trzcinowym, lepiej popracować nad tym, by jeść go po prostu mniej”.
Dr Anna Taraszewska, dietetyczka z NIZP PZH – PIB, w komentarzu na stronie
Wygląda więc na to, że subtelne różnice pomiędzy cukrem białym a brązowym nie są istotne w kontekście ich wpływu na zdrowie. Osoby, które chcą dokonywać zdrowszych wyborów żywieniowych, powinny raczej podjąć próbę redukowania ilości cukrów prostych w diecie, a nie przedkładać jeden rodzaj słodkiej substancji nad inną.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
Ekologia 
