COVID-19, wojna w Ukrainie oraz zmiana klimatu najpopularniejszymi wątkami dezinformacji

EDMO (European Digital Media Observatory) działa od czerwca 2020 roku, zrzeszając aktualnie 29 organizacji factcheckingowych, w skład których wchodzi również Stowarzyszenie Demagog.

EDMO cyklicznie wydaje publikacje, w których opisuje charakter dezinformujących treści. Najnowsza, czternasta edycja raportu obejmuje analizę zjawisk dezinformacyjnych w lipcu br.

Dezinformacja wojenna maleje, pandemiczna utrzymuje stabilny poziom

W przypadku fałszywych informacji na temat pandemii COVID-19 widoczne były szczególnie te, które już pojawiały się w przeszłości, Sugerowano, że szczepionki są groźne (szczególnie dla dzieci), a nawet śmiertelne. Mylnie utrzymywano, że mogą prowadzić do poronienia, bezpłodności czy modyfikacji DNA.

Zaobserwowano także typowe, fałszywe narracje w związku z wojną w Ukrainie. Zauważalne były takie twierdzenia, jakoby Ukraińcy są nazistami, prezydent Zełenski jest skorumpowany, Ukraińscy uchodźcy są agresywni / są pasożytami, a Rosja nie odpowiada za ataki na obiekty cywilne w Ukrainie.

Główne trendy dezinformacji klimatycznej

W lipcu trendy dezinformacji klimatycznej obejmowały:

• twierdzenia podważające zmianę klimatu i/lub sugerujące, że nie jest ona związana z działalnością człowieka,
• fałszywe treści wywołujące panikę, rozpowszechniane przez media tradycyjne w postaci fałszywych informacji i/lub zmanipulowanych zdjęć, 
• zarzuty o bezużyteczności lub niebezpieczeństwie stwarzanym przez odnawialne źródła energii, recykling i samochody elektryczne, 
• przedstawianie ruchów klimatycznych jako hipokrytów i/lub nierozsądnych osób.

Protesty rolników w Niderlandach pretekstem do siania dezinformacji

Protesty rolników w Niderlandach są związane z planami tamtejszego rządu, mającymi na celu redukcję emisji tlenku azotu. Denialiści klimatyczni oraz sceptycy pozytywnie zapatrywali się na protesty, wykorzystując je do głoszenia swoich przekonań.

Popularność zyskała narracja mówiąca o ludziach buntujących się przeciwko „globalistycznym programom”, które wykorzystują zmianę klimatu jako pretekst do ucisku społeczeństwa.

4 najbardziej popularne wątki dezinformacyjne

W podsumowaniu zostały wyróżnione 4 fałszywe informacje, które cieszyły się największą popularnością w krajach europejskich. Należały do nich:

• manipulacje mapami pogodowymi w celu wyolbrzymiania zmian klimatycznych,
• wyjęte z kontekstu nagrania i zdjęcia powiązane z protestami antyrządowych rolników w Holandii,
• atak rakietowy na centrum handlowe Amstor w Krzemieńczuku to ukraińska ustawka,
• wyjęte z kontekstu zdjęcia z festiwalu w Glastonbury po wystąpieniu Grety Thunberg.