Stowarzyszenie Demagog jest zweryfikowanym członkiem Międzynarodowej Sieci Factcheckingowej (IFCN), która łączy organizacje takie jak nasza. IFCN dba o to, by weryfikacja faktów spełniała najwyższe standardy rzetelności. W wydanym 25 czerwca oświadczeniu chcemy przypomnieć – wraz z innymi członkami IFCN – jaki jest cel naszej działalności. 

Fact-checking a wolności słowa – oświadczenie organizacji tworzących IFCN

Podczas 11 spotkania GlobalFact – corocznej konferencji fact-checkerów z całego świata odbywającej się w 2024 roku w Sarajewie, w Bośni i Hercegowinie – chcemy potwierdzić cel naszych wieloletnich działań na rzecz zapewnienia swobodnego dostępu do informacji oraz zagwarantowania wolności słowa wszystkim ludziom, niezależnie od miejsca, w którym się znajdują.

📣 Dzisiaj rozpoczął się #GlobalFact11 czyli coroczne spotkanie fact-checkerów z całego świata.

Przynależność do tej społeczności to dla nas wielka radość i motywacja ale także ogromną odpowiedzialność. Bardzo cieszymy się z tego, że możemy dzisiaj być w Sarajewie i wspólnie… https://t.co/sy051Wopq7 pic.twitter.com/5ucZAJmv0e

— 🔎 DEMAGOG (@DemagogPL) June 26, 2024

Wszyscy ludzie mają prawo do poszukiwania, zdobywania i przekazywania informacji. Fact-checking jest formą praktycznej realizacji tego prawa. Weryfikacja informacji wymaga prawa dostępu do źródeł i umiejętności ich wyszukiwania, stawia wobec konieczności czytania wielu tekstów i przeprowadzania wywiadów z ekspertami, którzy mogą się swobodnie wypowiadać. Jest to proces przebiegający zgodnie z rygorystycznymi zasadami przyjętej metodologii. Tylko w ten sposób można przeprowadzać rzetelny  fact-checking, który jest istotnym elementem wolnych mediów oraz wysokiej jakości dziennikarstwa, i który przyczynia się do rozpowszechniania informacji publicznej, a także – rozwijania wiedzy obywateli.

Pomimo tego fact-checkerzy w ostatnich latach nieustannie doświadczali agresji jako „cenzorzy”, w wyniku czego wielu z nich padło ofiarą werbalnego nękania, doxxingu, skoordynowanych ataków, gróźb prawnych, nacisków politycznych, a nawet przemocy fizycznej. Jednakże fact-checking, będący formą ekspresji, nie może być uważany za cenzurę w żadnym znaczeniu tego słowa. Cenzura usuwa informacje, a fact-checking je dodaje.

Toczy się i wciąż powinna się toczyć dyskusja na temat tego, w jaki sposób media i przedsiębiorstwa internetowe zarządzają debatą publiczną, w jaki sposób platformy technologiczne nadzorują i moderują publikacje oraz w jaki sposób społeczeństwo jako całość powinno definiować nielegalne lub szkodliwe treści i radzić sobie z nimi. Podczas gdy niektóre treści mogą być usuwane, jeśli powodują rzeczywiste szkody, fałszywe informacje nie powinny być usuwane tylko dlatego, że są fałszywe. Zamiast tego należy zapewnić społeczeństwu odpowiedni kontekst i weryfikację, aby mogło ocenić prawdziwość tych informacji. Jednocześnie fałszywe treści nie powinny być nagradzane popularnością i dużymi zasięgami. Ponadto, wraz z pojawieniem się nowych narzędzi sztucznej inteligencji, rośnie świadomość ich potencjału w rozpowszechnianiu fake newsów. W takiej sytuacji potrzeba zgodności informacji z faktami jest ważniejsza niż kiedykolwiek.

Społeczeństwo potrzebuje przekazów zgodnych z prawdą, aby podejmować decyzje dotyczące swojego rządu, gospodarki, zdrowia i wszystkich innych aspektów życia. Fact-checking jest kluczowym elementem dostarczania społeczeństwu dokładnych informacji i ulepszania ekosystemów informacyjnych.

Oświadczenie podpisało 130 organizacji factcheckingowych z 80 państw, w tym Stowarzyszenie Demagog. Pełną listę sygnatariuszy oświadczenia można znaleźć na stronie Poynter.org