Strona główna Analizy Fact-checking a wolność słowa: stanowisko fact-checkerów z całego świata przeciwko cenzurze

Fact-checking a wolność słowa: stanowisko fact-checkerów z całego świata przeciwko cenzurze

130 organizacji factcheckingowych z 80 państw przypomina: naszym celem jest wnoszenie istotnych danych i kontekstu do debaty publicznej. Wbrew zarzutom, nie jesteśmy po to, by tę debatę cenzurować. Żadnej informacji nie należy usuwać tylko dlatego, że jest fałszywa.

Fot. Poynter / Modyfikacje: Demagog

Fact-checking a wolność słowa: stanowisko fact-checkerów z całego świata przeciwko cenzurze

130 organizacji factcheckingowych z 80 państw przypomina: naszym celem jest wnoszenie istotnych danych i kontekstu do debaty publicznej. Wbrew zarzutom, nie jesteśmy po to, by tę debatę cenzurować. Żadnej informacji nie należy usuwać tylko dlatego, że jest fałszywa.

Stowarzyszenie Demagog jest zweryfikowanym członkiem Międzynarodowej Sieci Factcheckingowej (IFCN), która łączy organizacje takie jak nasza. IFCN dba o to, by weryfikacja faktów spełniała najwyższe standardy rzetelności. W wydanym 25 czerwca oświadczeniu chcemy przypomnieć – wraz z innymi członkami IFCN – jaki jest cel naszej działalności. 

Fact-checking a wolności słowa – oświadczenie organizacji tworzących IFCN

Podczas 11 spotkania GlobalFact – corocznej konferencji fact-checkerów z całego świata odbywającej się w 2024 roku w Sarajewie, w Bośni i Hercegowinie – chcemy potwierdzić cel naszych wieloletnich działań na rzecz zapewnienia swobodnego dostępu do informacji oraz zagwarantowania wolności słowa wszystkim ludziom, niezależnie od miejsca, w którym się znajdują.

Wszyscy ludzie mają prawo do poszukiwania, zdobywania i przekazywania informacji. Fact-checking jest formą praktycznej realizacji tego prawa. Weryfikacja informacji wymaga prawa dostępu do źródeł i umiejętności ich wyszukiwania, stawia wobec konieczności czytania wielu tekstów i przeprowadzania wywiadów z ekspertami, którzy mogą się swobodnie wypowiadać. Jest to proces przebiegający zgodnie z rygorystycznymi zasadami przyjętej metodologii. Tylko w ten sposób można przeprowadzać rzetelny  fact-checking, który jest istotnym elementem wolnych mediów oraz wysokiej jakości dziennikarstwa, i który przyczynia się do rozpowszechniania informacji publicznej, a także – rozwijania wiedzy obywateli.

Fact-checking ma na celu dostarczenie dodatkowych informacji oraz przedstawienie dowodów w celu skorygowania i wyjaśnienia wiadomości, które są fałszywe, wprowadzające w błąd lub pozbawione ważnego kontekstu. Celem sprawdzania faktów nie jest usunięcie tych treści, lecz pozostawienie ich w debacie publicznej, a jednocześnie – dostarczenie informacji niezbędnych do debaty.

Pomimo tego fact-checkerzy w ostatnich latach nieustannie doświadczali agresji jako „cenzorzy”, w wyniku czego wielu z nich padło ofiarą werbalnego nękania, doxxingu, skoordynowanych ataków, gróźb prawnych, nacisków politycznych, a nawet przemocy fizycznej. Jednakże fact-checking, będący formą ekspresji, nie może być uważany za cenzurę w żadnym znaczeniu tego słowa. Cenzura usuwa informacje, a fact-checking je dodaje.

Toczy się i wciąż powinna się toczyć dyskusja na temat tego, w jaki sposób media i przedsiębiorstwa internetowe zarządzają debatą publiczną, w jaki sposób platformy technologiczne nadzorują i moderują publikacje oraz w jaki sposób społeczeństwo jako całość powinno definiować nielegalne lub szkodliwe treści i radzić sobie z nimi. Podczas gdy niektóre treści mogą być usuwane, jeśli powodują rzeczywiste szkody, fałszywe informacje nie powinny być usuwane tylko dlatego, że są fałszywe. Zamiast tego należy zapewnić społeczeństwu odpowiedni kontekst i weryfikację, aby mogło ocenić prawdziwość tych informacji. Jednocześnie fałszywe treści nie powinny być nagradzane popularnością i dużymi zasięgami. Ponadto, wraz z pojawieniem się nowych narzędzi sztucznej inteligencji, rośnie świadomość ich potencjału w rozpowszechnianiu fake newsów. W takiej sytuacji potrzeba zgodności informacji z faktami jest ważniejsza niż kiedykolwiek.

Społeczeństwo potrzebuje przekazów zgodnych z prawdą, aby podejmować decyzje dotyczące swojego rządu, gospodarki, zdrowia i wszystkich innych aspektów życia. Fact-checking jest kluczowym elementem dostarczania społeczeństwu dokładnych informacji i ulepszania ekosystemów informacyjnych.

Oświadczenie podpisało 130 organizacji factcheckingowych z 80 państw, w tym Stowarzyszenie Demagog. Pełną listę sygnatariuszy oświadczenia można znaleźć na stronie Poynter.org

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Masz prawo do prawdy!

Przekaż 1,5% dla Demagoga

Wspieram

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!