Czujesz rozdrażnienie i wyczerpanie, bo się nie wyspałaś/wyspałeś? Może to spowodować, że w nieprzyjemny sposób odezwiesz się do swojego kolegi. Natomiast euforia i radość związane z tym, że otrzymałeś dobrą wiadomość, mogą spowodować, że udostępnisz ją dalej, zanim dobrze się nad tym zastanowisz.

Emocje, które odczuwamy, mają na nas ogromny wpływ. Gdy są silne, mamy tendencję do bardziej impulsywnego działania. I to nie tylko w świecie realnym, np. w kontakcie z drugą osobą, lecz także w internecie. Dlatego też emocje oddziaływają na naszą podatność na dezinformację.

Patrzymy na perspektywę młodych osób

Jak wynika z raportu z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców Nastolatki 3.0, tylko 25 proc. uczniów obawia się dezinformacji w internecie. Dla porównania: obawę tę podziela aż 60 proc. ankietowanych rodziców. Jednocześnie tylko 37 proc. uczniów w wieku poniżej 15 lat wysoko ocenia swoje kompetencje w zakresie wyszukiwania i analizy informacji w internecie, co potwierdza raport ySKILLS 2022 (s. 8).

Tym problemem postanowiliśmy zająć się w programie „Fake kNOw More”. Chcemy w nim – poprzez budowanie większej samoświadomości u młodych osób – pokazać im, jak można z większym rozmysłem działać w internecie, ale także poza nim.

Stawiamy na samoświadomość

Wspólnie ze Stowarzyszeniem Demagog stworzyliśmy publikację „Od emocji do odporności na dezinformację”, zawierającą scenariusze zajęć oraz materiały wprowadzające dla edukatorów. Pokazują one różne mechanizmy psychologiczne uruchamiające się w nas podczas kontaktu z fałszywymi informacjami oraz wskazówki do chronienia się przed nimi.

Punktem centralnym każdego scenariusza jest autorefleksja – przyglądanie się sobie i swoim reakcjom.

Scenariusze dla dzieci i młodzieży są dostępne bezpłatnie po zalogowaniu na platformie edukacyjnej Demagoga.

„Fake kNOw More” – co jest w środku?

W materiałach zgłębiamy takie tematy jak:

• emocje oraz sygnały dawane nam przez nie w kontekście dezinformacji,
• sposoby myślenia, które uruchamiają się w nas w kontakcie z dezinformacją, i tego, jak pomagają nam się przed nią chronić (tzw. myślenie wolne i szybkie),
• błędy poznawcze i inne „pułapki myślenia”, które wpływają na to, jak patrzymy na świat,
• dobrostan i uważność, pozwalające zachować dystans, a w konsekwencji dające lepszą odpowiedź na dezinformację,
• nasze działania w mediach społecznościowych, czyli zarówno reagowanie na informacje, jak i tworzenie treści.

Dodatkowo razem z partnerami z czeskiej organizacji Fakescape stworzyliśmy grę edukacyjną „Oktogram”, będącą częścią naszej publikacji. Pokazuje ona w prosty, a zarazem atrakcyjny sposób, mechanizmy rządzące mediami społecznościowymi.

Dla kogo są nasze materiały?

Nasze materiały kierujemy do wychowawczyń i wychowawców z placówek wsparcia dziennego, którzy dzięki bliskim relacjom ze swoimi podopiecznymi mogą skutecznie wspierać zdobywanie przez nich umiejętności krytycznego myślenia, a także do nauczycieli i nauczycielek oraz innych edukatorów zainteresowanych tematem.

Materiały przeznaczone są dla dzieci i młodzieży w wieku 10–12 i 13–15 lat. Zachęcamy do pobrania publikacji z naszej biblioteki materiałów i do wspólnego z młodzieżą budowania większej samoświadomości.

Szczegóły o projekcie

Program „Fake kNOw More” jest prowadzony przez Fundację Szkoła z Klasą we współpracy ze Stowarzyszeniem Demagog (Polska), Fakescape (Czechy), Smilemundo (Hiszpania) i Adfaber (Rumunia), dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation.

Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Artykuł ukazał się wcześniej na stronie Fundacji Szkoła z Klasą. Nasza wersja została uzupełniona o link prowadzący na platformę edukacyjną, skąd można pobrać materiały.