Męczy cię praca na etacie? Masz dość siedzenia w biurze całymi dniami? Nasza oferta czeka na ciebie! To praca, którą możesz wykonywać z dowolnego miejsca – wystarczy komputer i dostęp do internetu. Nie musisz mieć doświadczenia, nie wymagamy też znajomości żadnych trudnych w obsłudze programów. Pracując 3 godziny dziennie, zarobisz tyle, ile w swojej dawnej pracy przez cały dzień. Potrzebujesz jedynie: ukończonego 18. roku życia, polskiego obywatelstwa i chęci do pracy. Wynagrodzenie od 3 500 do 80 000 zł miesięcznie – wszystko zależy od twojego zaangażowania.

Wchodzisz w to? Napisz do mnie wiadomość prywatną!!! Zacznij już dziś, a nie pożałujesz.

Portale rekrutacyjne, media społecznościowe, prywatne wiadomości – gdzie można natknąć się na oszustwo?

Czy coś zwróciło twoją uwagę podczas czytania powyższej „oferty pracy”? Czy po natrafieniu na takie ogłoszenie na którymś z portali rekrutacyjnych byłbyś zainteresowany omawianym stanowiskiem? Treść ogłoszenia została wymyślona na potrzeby tego tekstu, jednak w sieci możesz natknąć się na wiele podobnie brzmiących ofert.

Sfera ogłoszeń o pracę nie pozostaje wolna od działań oszustów. Za pośrednictwem ofert publikowanych w serwisach rekrutacyjnych nieuczciwe osoby próbują zwabić ofiary. Schemat ich działania jest zazwyczaj podobny: praktycznie zero wymagań, w ramach obowiązków wyłącznie proste, mechaniczne czynności, a do tego wysokie wynagrodzenie.

Podejrzanych ogłoszeń o pracę nie brak również w mediach społecznościowych. Podejrzane oferty „pracy marzeń” pojawiają się na prywatnych profilach i w grupach np. na Facebooku. Oszuści działają też poprzez wiadomości wysyłane prywatnie, prosto do osoby potencjalnie zainteresowanej ofertą pracy, np. na WhatsAppie lub w SMS.

Zdalna praca, wysokie zarobki, żadnych wymagań – zwróć uwagę na tytuł ogłoszenia

Już sama nazwa ogłoszenia może wiele o nim powiedzieć. Fałszywe oferty pracy często nie umieszczają w tytule nazwy stanowiska. Znajdziemy tam za to obietnice np. wysokich zarobków czy zdalnego trybu pracy. Przesadna atrakcyjność oferty powinna budzić podejrzenia co do uczciwości ogłoszeniodawcy. Fałszywe informacje o poszukiwaniu pracownika charakteryzują się najczęściej:

• niewielkimi wymaganiami (np. tylko pełnoletniość i posiadanie polskiego obywatelstwa), a przy tym nieokreślonymi kompetencjami, wykształceniem i doświadczeniem, jakimi powinien pochwalić się kandydat na oferowane stanowisko;
• prostymi obowiązkami niewymagającymi praktycznie żadnych umiejętności, które z łatwością może wykonać automat (np. „odpisywanie gotowymi formułkami”);
• obietnicą wyjątkowo wysokich zarobków za pracę w niepełnym wymiarze godzin lub w dowolnych godzinach (tzw. elastyczny czas pracy).

Umieszczanie tzw. widełek płacowych, czyli kwoty, na którą może liczyć kandydat, jeśli zostanie zatrudniony w konkretnej firmie, to ceniona przez część pracowników praktyka w ogłoszeniach o pracę. Sama obecność widełek nie powinna budzić zastrzeżeń, a wręcz przeciwnie – zwiększać zaufanie do potencjalnego pracodawcy. Jednak nieprzeciętnie duże zarobki w przypadku prostej pracy bez doświadczenia, wykształcenia i konkretnych umiejętności praktycznie nie zdarzają się w prawdziwych, uczciwych ofertach pracy.

Sprawdź, do kogo skierowana jest oferta

Pozostając przy temacie tytułu ogłoszenia o pracę, warto podkreślić, że oferty skierowane np. wyłącznie do kobiet również powinny budzić czujność. Rzeczywiście istnieją stanowiska, na których pracodawca może chcieć zatrudnić osoby konkretnej płci lub w określonym wieku (w grę wchodzi również kwestia etycznego podejścia i dyskryminacji pozostałych kandydatów).

Jednak oferta pracy, w której ogłoszeniodawca twierdzi, że „szuka systematycznych i zaangażowanych kobiet do współpracy zdalnej — pracy wykonywanej online z zacisza swojego domu”, powinna zapalać lampkę ostrzegawczą u osoby poszukującej pracy. Nawet jeśli ogłoszenie okazałoby się prawdziwe, praca na takim stanowisku mogłaby wymagać specyficznych działań, które nie są określone w ogłoszeniu (np. aktywność związana z cyberseksem).

Podobnie działa to w drugą stronę – jeśli oferta skierowana jest „do każdego” to prawdopodobnie nie jest w pełni uczciwa. W rzeczywistości nie istnieją stanowiska, na których sprawdziłby się każdy z nas, szczególnie jeśli praca ma być łatwa i przyjemna, a zarobić w niej można podobno nawet 25 tys. miesięcznie, pracując w niepełnym wymiarze godzin. Marzenie? Nie, po prostu kolejna podejrzana oferta pracy.

Brakujące informacje i błędy – przyjrzyj się dokładnie treści ogłoszenia

W prawdziwych ogłoszeniach legalne firmy podają możliwe formy zatrudnienia na danym stanowisku. Określają, czy nowy pracownik ma otrzymać umowę o pracę, czy też współpracować np. w ramach umowy zlecenia lub umowy B2B. Brak informacji o formie zatrudnienia może budzić podejrzenia odnośnie do prawdziwości i uczciwości oferty. 

Czasami oszuści sami zostawiają „wskazówki” do odczytania ich działań jako nieuczciwe. Jeśli w trafiamy na informację, że oferta nie jest oszustwem, bardzo możliwe, że właśnie tym jest. Przeglądając jeden z portali, można znaleźć ogłoszenia zawierające wiadomość: „NIE jest to żadne ogłoszenie dotyczące piramidy finansowej!” lub „Nie działamy w żadnym marketingu wielopoziomowym MLM”. Uczciwy pracodawca nie musi podkreślać, że nie kłamie w swojej ofercie pracy.

„Firma z 15-letnim stażem”… Kto stoi za ogłoszeniem?

Warto również sprawdzić, kto jest autorem ogłoszenia. Brak informacji o nazwie firmy lub agencji rekrutacyjnej powinien budzić wątpliwości. W przypadku ogłoszenia agencji dobrze jest sprawdzić nazwę zarówno tego podmiotu, jak i potencjalnego pracodawcy. Firmy można zweryfikować w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Wiarygodności nie dodaje również kontaktowy adres e-mail sprawiający wrażenie prywatnego, założony w ogólnodostępnej domenie (np. [email protected] zamiast katarzynaprzykładowska@przykładowanazwafirmy.pl). Uwagę powinna przyciągać także nazwa użytkownika na portalu rekrutacyjnym zawierająca tylko imię (np. Kasia zamiast Katarzyna Przykładowska, rekruterka w Firmie X lub nazwa Firmy X) lub enigmatyczne określenia (np. „rekrutacja”, „pracodawca”), które nic nie mówią o faktycznym ogłoszeniodawcy.

Warto również poszukać informacji, gdzie mieści się siedziba firmy. To, że pracodawca zatrudnia zdalnie, nie oznacza, że nie ma on biura w konkretnej miejscowości. Brak lokalizacji w ogłoszeniu lub lokalizacja określona jako „cała Polska” nie musi automatycznie oznaczać, że za ofertą stoją oszuści. Warto jednak przyjrzeć się innym ogłoszeniom tego pracodawcy i ich lokalizacjom.

Przykładowo, jeden z użytkowników portalu OLX o niewiele mówiącej nazwie „REKRUTACJA 2023”, w ciągu kilku dni wystawił 18 ogłoszeń o pracę. Wszystkie mają niemal identycznie brzmiące tytuły (praca ma być zdalna, wynagrodzenie ma wynosić 600 zł tygodniowo, a obowiązki mają polegać na odpisywaniu „gotowymi formułkami”). Każda oferta dotyczy innej miejscowości (wymienione są m.in. Bielsko-Biała, Koszalin, Kielce, Szczecin, Radom).

Uważaj na niespotykane dodatkowe wymagania w ogłoszeniu

Wszelkie prośby o przelanie pieniędzy – nawet drobnej kwoty – na konto pracodawcy podczas procesu rekrutacyjnego powinny budzić wątpliwości kandydatów na pracowników. W poradniku na stronie OLX znalazła się informacja, że „jeśli pracodawca wymaga weryfikacji Twojej tożsamości za pomocą przelewu drobnej kwoty — to na pewno oszustwo”. Jak z kolei podaje w komentarzu dla nas Patryk Müller, ekspert ds. komunikacji z użytkownikami i wsparcia technologicznego w Pracuj.pl:

Oferta pracy w prywatnej wiadomości – na co zwrócić uwagę?

Należy być wyczulonym również na wiadomości, które dostajemy bezpośrednio od firm poszukujących pracowników. Jeśli oferta naprawdę byłaby wyjątkowo intratna, pracodawca prawdopodobnie nie musiałby szukać pracowników za pośrednictwem wiadomości.

Po otrzymaniu maila, SMS lub wiadomości w jednym z internetowych komunikatorów dobrze jest upewnić się, czy znamy nadawcę i czy umożliwiliśmy mu kontakt. Być może sami go zainicjowaliśmy, np. wstawiając swoje CV wraz z numerem telefonu na stronę dla rekruterów lub wpisanie adresu na listę mailingową.

Fałszywe ogłoszenia w wiadomościach – stanowcze działanie jest konieczne

Patryk Müller, ekspert ds. komunikacji z użytkownikami i wsparcia technologicznego w Pracuj.pl, w komentarzu dla nas podkreśla:

Stanowcze działanie w odniesieniu do podejrzanych wiadomości na WhatsAppie rekomenduje także Ekaterina Panawa z zespołu prasowego Mety (właściciel WhatsAppa). „Zdecydowanie użytkownicy mogą i powinni zgłaszać podejrzane wiadomości na WhatsAppie” – informuje w komentarzu dla Demagoga.

Na swojej stronie WhatsApp podkreśla: „pamiętaj, że jeśli coś brzmi zbyt dobrze, by mogło być prawdziwe, prawdopodobnie nie jest”. Wśród fałszywych ofert wymieniono następujący przykład: „Oferta pracy: »Czy chcesz zarabiać, pracując w domu na telefonie? Pośpiesz się i wpłać pieniądze już dziś, aby otrzymać 10-krotny zwrot«”.