9 czerwca odbędą się wybory do Parlamentu Europejskiego. Zagadnienia związane ze zbliżającym się głosowaniem i obecnością Polski w UE były tematem programu „Kawa na ławę” TVN24, w którym wziął udział m.in. poseł Przemysław Wipler. Polityk Konfederacji wywołał jednak dyskusję niezwiązaną bezpośrednio z głosowaniem na kandydatów na europosłów i europosłanki.

Wipler na antenie TVN24 jasno wyraził swój niepokój związany z – jego zdaniem – postępującymi zagranicznymi wpływami na starym kontynencie [czas nagrania: 56:41]. Nazwał Europę „cyfrową kolonią USA” oraz „gospodarczą kolonią Chin”. Na koniec wspomniał również o religii: „W chwili obecnej Europa jest […] w coraz większym stopniu kolonią islamu”.

Zdaniem polityka Konfederacji obecnie 10 proc. mieszkańców Europy stanowią wyznawcy islamu. W programie padło jednak również niezgodne z tą wypowiedzią stwierdzenie, że muzułmanów w Europie jest mniej niż 10 proc., a nawet powiedziano, że stanowią oni tylko 1 proc. ludności.

Sprawdźmy, co mówią na ten temat dostępne dane.

Wyznawcy islamu w Europie. Brak aktualnych danych

Według danych Eurostatu z 2023 roku na terenie Unii Europejskiej żyje 448,4 mln ludzi. Z kolei według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych w całej Europie w 2021 roku żyło łącznie 745,8 mln osób. Jaki procent z tej liczby stanowią wyznawcy islamu? Trudno jednoznacznie określić. 

Eurostat nie prowadzi statystyk, na podstawie których można byłoby zweryfikować, ilu w danym państwie mieszka ludzi określonego wyznania. Dane ONZ są z kolei niekompletne i częściowo nieaktualne. 

Najbardziej aktualnych danych dostarcza amerykański ośrodek badawczy Pew Research Center. Z raportu „Europe’s Growing Muslim Population” opublikowanego w listopadzie 2017 roku wynika, że w 2016 roku muzułmanie stanowili 4,9 proc. populacji Europy. 

Eksperci: nie możemy mówić o 10 proc. muzułmanów w Europie 

Według Filipa Jakubowskiego, kierownika Zakładu Arabistyki i Islamistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nawet jeśli uwzględnić w statystykach europejską część Rosji oraz Turcję, populacja muzułmanów w Europie nie będzie stanowiła 10 proc. ogólnej liczby ludności.

Podobnego zdania jest Konrad Pędziwiatr, badacz w Centrum Zaawansowanych Badań Ludnościowych i Religijnych CASPAR. Wspomina on badanie Pew Research Center i szacuje, że obecnie odsetek populacji muzułmańskiej może sięgać około 6 proc. 

Zmiany w czasie

Analiza danych ze wspomnianego raportu Pew Research Center skłania do wniosku, że liczba wyznawców islamu jest bardzo różna w poszczególnych krajach europejskich. W 2016 roku największa populacja muzułmanów w Europie żyła we Francji. Stanowili oni wtedy 8,8 proc. ludności tego kraju (5,7 mln osób). Według badań francuskiego Narodowego Instytutu Statystyki (INSEE) z kwietnia 2023 roku muzułmanie w wieku 18-59 lat stanowią obecnie 10 proc. społeczeństwa Francji. 

Tuż za Francją uplasowały się Niemcy z blisko 5 mln wyznawców islamu (6,1 proc. populacji) oraz Wielka Brytania, gdzie mieszkało 4,1 mln muzułmanów (6,3 proc. populacji). W czołówce są jeszcze Włochy (2,9 mln muzułmanów, co stanowi 4,8 proc. populacji), Holandia (1,2 mln wyznawców islamu, czyli 7,1 proc. populacji) i Hiszpania (1,2 mln muzułmanów, co stanowi 2,6 proc. populacji kraju). 

Badacze Pew Research Center szacują, że nawet jeśli europejskie migracje w pewnym momencie zostaną całkowicie wstrzymane, to procentowy udział wyznawców islamu w ludności Europy wzrośnie do 7,4 proc. do roku 2050. Jako powód wskazano, „że muzułmanie są młodsi (średnio o 13 lat) i charakteryzują się wyższą dzietnością (średnio o jedno dziecko więcej na kobietę) niż pozostali Europejczycy […]”.

W scenariuszu umiarkowanej migracji przewidywano, że populacja wyznawców islamu w Europie w ciągu kolejnych 34 lat wzrośnie do 11,2 proc. Jeśli migracja będzie większa, to – zdaniem autorów badania – odsetek może wynieść nawet 14 proc.

Sytuacja w Polsce

Dla porównania – Polska w 2016 roku była jednym z krajów o najniższym odsetku muzułmanów w strukturze ludności. Udział wyznawców islamu nie sięgał w naszym kraju nawet 0,1 proc. Najnowsze dane z „Małego Rocznika Statystycznego” wskazują, że w 2022 roku do muzułmańskich związków wyznaniowych należało niewiele ponad 6,5 tys. osób (s. 120).