W czerwcu prezydent podpisał ustawę o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”. Nowy rządowy program zapewnia wyższe dopłaty do opieki w żłobkach. To efekt realizacji jednej przedwyborczych obietnic Donalda Tuska (tzw. babciowego).

Ustawa wprowadza m.in. świadczenie „aktywnie w żłobku” w wysokości 1 500 zł co miesiąc na dziecko w żłobku, w klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. W przypadku dziecka z niepełnosprawnością świadczenie wynosi 1 900 zł (art. 15 ust. 3). Ta dopłata zastąpi obecne świadczenie wynoszące maks. 400 zł.

Koszalin podniósł opłaty za żłobek. Kontrowersje

Wnioski o nowe świadczenie można składać od 1 października. Już teraz jednak koszalińscy radni przegłosowali uchwałę zmieniającą wysokość opłat za pobyt stały dziecka w miejskim żłobku. Zgodnie z tą uchwałą za opiekę co miesiąc trzeba byłoby zapłacić 1 750 zł. Chociaż większość dopłaciłoby państwo, rodzice nadal musieliby płacić za pobyt dziecka w miejskim żłobku. Przed przyjęciem uchwały opłata wynosiła 580 zł.

O decyzji radnych pisały ogólnopolskie media (1, 2, 3), pojawiły się wiele głosów krytyki (1, 2, 3).

W sprawie interweniowała wiceministra rodziny Aleksandra Gajewska, reagując na wpis Krzysztofa Stanowskiego. „Wolałabym, żeby takie pomysły do głowy nie przychodziły. Przyszły, więc trzeba wziąć się z tym za bary i jak najszybciej to przeciąć. Wspólnie z prezydentem znaleźć wyjście – po to, żeby zdecydowanie pokazać, jak powinien być realizowany Aktywny Rodzic. Jutro jadę do Koszalina” – napisała na portalu X.

Koszalin częściowo wycofuje się z podwyżek. A co z innymi miastami?

Ostatecznie prezydent Koszalina Tomasz Sobieraj poinformował, że w trybie natychmiastowym zostanie złożony projekt uchwały ustalający opłatę za pobyt dziecka w żłobku na kwotę 1 500 zł. Tym samym miejskie żłobki w Koszalinie będą darmowe. Prezydent tłumaczył w mediach społecznościowych, że Koszalin jest w trudnej sytuacji, ale rząd obiecał, że „samorząd nie zostanie sam z ogromnym deficytem budżetowym”.

Pojawiły się jednak informacje, że nie tylko Koszalin postanowił podnieść opłaty. Także w innych miejscach możliwe, że rodzice będą dopłacać do miejskich żłobków. Piotr Müller z PiS udostępnił na portalu X grafikę, z której wynika, że podwyżki do 1 500 zł będą m.in. w Częstochowie czy w Żorach. 

„To może nie być koniec. Młodzi ludzie, którzy założyli rodziny mieli dostać wsparcie. Niestety samorządy uznały, że to wsparcie dla nich. W większości tych miast rządzi lub współrządzi Platforma Obywatelska” [pisownia oryginalna] – skomentował polityk.

Częstochowa jak Koszalin. „I tak dopłacamy”

W Częstochowie radni rzeczywiście podnieśli opłaty za żłobek z 731 zł do 1 500 zł miesięcznie. Jednocześnie 22 sierpnia na oficjalnej stronie miasta pojawił się komunikat, w którym wyjaśniono, że nie oznacza to dodatkowych kosztów dla rodziców, ponieważ wszystko zostanie pokryte z rządowego programu. Dotychczas, jak wskazano, rodzice płacili z obecnym dofinansowaniem ponad 320 zł miesięcznie, a teraz nie zapłacą nic. 

Samorząd tłumaczy podwyżkę również potrzebą większego wsparcia ze strony państwa:

Kontrowersje w Łodzi. Interweniują politycy opozycji

Podobnie stało się w Łodzi, gdzie opłaty za żłobek również wzrosną z 860 zł do 1 500 zł miesięcznie. Dla rodziców, ze względu na rządowy program, wciąż oznacza to opłatę w wysokości 0 zł. Decyzja ta spotkała się jednak z ostrym sprzeciwem m.in. Klaudii Domagały z Nowej Nadziei. 

„Rada Miejska w Łodzi będzie musiała szczegółowo wyjaśnić skąd tak drastyczna podwyżka opłat za publiczne żłobki! Nie odpuszczam” – napisała na portalu X i opublikowała wniosek o udostępnienie informacji publicznej.

– Do tej pory miasto dużą część środków do opieki żłobkowej dopłacało z budżetu miasta, bo w naszym przypadku rodzice uiszczali 460 złotych, a pozostałe koszty, które wynoszą obecnie przeszło 2 250 zł na jedno dziecko, pokrywane były z budżetu miasta – tłumaczyła w mediach prezydentka Łodzi Hanna Zdanowska.

Katowice z ceną 1 000 zł za żłobek. Bo koszty wciąż rosną

Stawkę za pobyt dziecka w żłobku miejskim do 1 000 zł podniosły także Katowice. Swoje zamiary miasto ogłosiło już z początkiem lipca. Wyjaśniono, że koszty ponoszone przez gminę związane z tym zadaniem wciąż rosną. „W 2021 miesięczny koszt pobytu dziecka wynosił 1774 zł, w 2023 – 2283 zł, natomiast przewidywany koszt w 2024 – to 2666 zł” – wskazano.

Kolejne samorządy myślą nad podwyżkami opłat za żłobek

Podwyżkę do 1 500 zł, która dla rodziców będzie oznaczała 0 zł miesięcznie, zapowiedziała także Warszawa. W komunikacie wyjaśniono: „Aby Warszawa i rodzice mogli skorzystać z tej zmiany ustawowej, konieczna jest decyzja Rady Miasta, która zmieni dotychczasowy system zapewniający bezpłatny pobyt dziecka w żłobku i wprowadzi nową stawkę 1 500 zł – zgodną z rządową propozycją”.

Rafał Trzaskowski przypomniał, że w stolicy miejskie żłobki są bezpłatne od lat, a dokładnie od 2019 roku. To samo dotyczy także publicznych żłobków dotowanych przez miasto. Rodzice płacą tylko za wyżywienie swoich dzieci. O zmianach w opłatach za żłobki miejscy radni będą mogli zadecydować podczas sesji 29 sierpnia.

„W końcu zrobi to większość samorządów”

Co jakiś czas pisze się o kolejnym samorządzie, który szykuje podwyżkę do 1 500 zł (1, 2). Warto jednak jeszcze raz podkreślić – dopóki opłaty nie przekraczają 1 500 zł, w całości będą one pokrywane przez państwo.

Robert Wilczek, Prezes Zarządu I Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Publicznych i Niepublicznych Żłobków i Klubów Dziecięcych, w rozmowie z money.pl stwierdził, że na taki ruch jak Koszalin czy Łódź, prawdopodobnie zdecyduje się większość samorządów.

– Wiem, że są jeszcze inne miasta w Polsce, które rozważają takie działanie. Część samorządów przygląda się rozwojowi sytuacji i dopiero podejmie decyzję. Z mojego doświadczenia i ze współpracy z samorządami widzę tendencję, że opłaty będą podnoszone w większości samorządów – powiedział Wilczek.

Powtórki z Koszalina nie będzie?

Nie można wykluczyć, że któryś samorząd pójdzie w ślady Koszalina, który początkowo podniósł opłatę za żłobek do ponad 1 500 zł. Stanowcza reakcja w tej sprawie może jednak też wskazywać, że rząd na to nie pozwoli. 

 – Po to stworzyliśmy program „Aktywny rodzic”, by właśnie rodzice małych dzieci mogli nie martwić się o to, w jaki sposób zorganizują opiekę, bo ich na nią nie stać – mówiła w Koszalinie wiceministra rodziny, pracy i polityki społecznej.