Po raz kolejny dotknął nas chaos informacyjny

Pod koniec września doszło do wycieku gazu z gazociągów Nord Stream 1 i Nord Stream 2. Eksplozje odnotowano w wyłącznych strefach ekonomicznych Danii i Szwecji. Jak dotychczas nie wiadomo, kto stał za atakami. Jedna z hipotez zakłada, że doszło do sabotażu ze strony Rosji.

Liczne spekulacje i przypuszczenia dotyczące przyczyn katastrofy sprawiły, że w sieci mieliśmy po raz kolejny do czynienia z chaosem informacyjnym. Stan ten postarała się wykorzystać Rosja, szerząc dezinformujące narracje. Prorosyjski przekaz głosił, że za wybuchami stoją:

• Polacy,
• Amerykanie,
• Brytyjczycy,
• kraje bałtyckie lub
• Ukraińcy.

Ponadto Moskwa stoi na stanowisku, że śledztwo w sprawie przyczyny katastrofy nie będzie wiarygodne, jeśli nie wezmą w nim udziału Rosjanie.

Schemat dezinformacji jest znany

Prorosyjska dezinformacja wykorzystuje dobrze znane techniki. Według EUvsDisinfo „oskarżenia” mają na celu wprowadzić do dyskusji zasiewające niepewność prowokacyjne tezy, które jednak nie mają pokrycia w faktach.

Z lawiną bezpodstawnych twierdzeń mierzyliśmy się w przeszłości, m.in. przy okazji zestrzelenia samolotu MH17 nad wschodnią Ukrainą w 2014 roku. Wówczas prorosyjskie narracje błędnie sugerowały, że za ustrzeleniem samolotu stoi CIA, Ukraina lub terroryści. Międzynarodowe śledztwo, a także ustalenia Bellingcat wykazały, że to Rosja ponosi odpowiedzialność za ten czyn.

Mieszanie jest dozwolone

Chcąc utrudnić weryfikację informacji, Rosjanie wykorzystują przynajmniej dwie techniki dezinformacji: wspomniane „oskarżenia” oraz „zalanie technikaliami”. Tak też stało się i tym razem.

28 września na rosyjskim portalu Lenta został opublikowany artykuł insynuujący, że amerykański helikopter wojskowy krążył w pobliżu obszaru wycieku na dwa dni przed awarią. W publikacji powołano się na FlightRadar24 – portal monitorujący na żywo trasy lotów.

Informacje wyrwane z kontekstu nadal w modzie

Na popularności zyskała w ostatnim czasie także wypowiedź prezydenta Stanów Zjednoczonych. Joe Biden oświadczył, że jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, to gazociągu Nord Stream 2 „już nie będzie”.

Rosja znowu wykorzystała „system matrioszki” do szerzenia dezinformacji. Początkowo wiadomość udostępniło jedno z kont na Twitterze. Następnie wiadomość była przekazywana dalej przez kolejne szczeble rosyjskiej maszyny – blogerów i oficjalne konta ambasad w mediach społecznościowych (np. na Telegramie).

Jednym z argumentów prorosyjskiej narracji stał się również tweet Radosława Sikorskiego. Więcej o wykorzystywaniu wypowiedzi polskich polityków przez rosyjską propagandę dowiesz się z innego naszego artykułu.