1. „Q: Nadchodzi burza”, dostępny na HBO, dokumentalny, premiera 2021, 1 sezon

Miniserial dokumentalny wyprodukowany przez HBO i dostępny na jego platformie streamingowej. Widzowie podążają śladem dziennikarza, Cullena Hobacka, badającego od trzech lat sprawę tajemniczego Q – anonimowej postaci, która zgromadziła wokół siebie grono wiernych wyznawców, układających kolejne wypowiedzi swojego guru w skomplikowany obraz teorii spiskowej i organizujących się w ruchu QAnon. Aby przybliżyć kulisy ruchu i wyjaśnić zagadkę Q, Hoback rozmawia ze zwolennikami QAnon, dzięki czemu zyskujemy wyjątkowy wgląd w opinie i światopogląd części amerykańskiego społeczeństwa, będącej zagorzałymi zwolennikami Donalda Trumpa. 

Serial rzuca światło na motywy, jakimi kierowali się sympatycy Q podczas ataku na Kapitol w styczniu 2021 roku, i wyjaśnia fundamenty myślenia spiskowego. Jednak kluczowe dla zrozumienia sprawy okazują się wywiady z twórcami witryn internetowych, dzięki którym Q mógł budować swoje wpływy. Dzięki tym wywiadom poznajemy kolejne etapy powstawania ruchu i przybliżamy się do prawdy o jego twórcy.

Patryk Zakrzewski

2. „Agenci chaosu”, dostępny na HBO, dokumentalny, premiera 2020, 1 sezon

Film pokazuje rosyjskie zabiegi mające na celu ingerencję w wybory prezydenckie w USA w 2016 roku. Twórcą produkcji jest Alex Gibney, który wcześniej zrealizował dokumenty pt. „Kurs do Krainy Cienia” (o torturach stosowanych przez amerykańskie siły zbrojne m.in. w Guantanamo) oraz „Drogę do wyzwolenia. Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary”.

Na „Agentów chaosu” składają się jedynie dwa odcinki, a każdy z nich trwa ok. 120 min. Pierwszy z nich skupia się na rosyjskich farmach trolli, które stały się elementem wywierania wpływu w kolebce zachodniej demokracji – Stanach Zjednoczonych.

W serialu znalazły się wywiady m.in. z Andrew Weissmanem, członkiem zespołu śledczego Roberta Muellera, który miał za zadanie zbadać wpływ Rosjan na wybory prezydenckie w USA w 2016 roku, oraz Carterem Pagem, doradcą ds. międzynarodowych Donalda Trumpa w czasie jego kampanii prezydenckiej. Ciekawostką w filmie jest wątek o budowie TrumpTower w Moskwie, natomiast warto docenić ukazanie w serialu szerszego kontekstu wojny w Donbasie.

Dominik Komander

3. „Wyjaśniamy: koronawirus”, dostępny na Netfliksie, naukowy i przyrodniczy, premiera 2020, 1 sezon

Miniserial w przystępny sposób tłumaczy – i pozwala lepiej zrozumieć – pandemię COVID-19 wywołaną koronawirusem SARS-CoV-2. W sieci masowo pojawiają się fałszywe informacje o szczepionkach czy pochodzeniu patogenu, a teorie spiskowe docierają do coraz większej liczby odbiorców, powodując u nich dysonans poznawczy. W filmie znajdziecie odpowiedzi na wiele pytań z zakresu trudnych tematów medycznych. Produkcja powstała przy współpracy Netflixa z Vox Entertainment.

Kinga Klich

4. „Dom z papieru”, dostępny na Netfliksie, kryminalny, premiera 2017, 4 sezony

Pierwsza nieanglojęzyczna propozycja na naszej liście to hiszpański serial kryminalny z 2017 roku. Jak na rasowy kryminał przystało, akcja toczy się wokół napadów na hiszpańską mennicę i Bank Hiszpanii, organizowanych przez grupę przestępczą pod wodzą Profesora.

Serial ukazuje opór i bunt wobec władzy, rządu i osób sterujących światem. W tle filmu słychać włoską piosenkę „Bella Ciao”, pierwotnie uznawaną za hymn antyfaszystów we Włoszech. To ona łączy bohaterów serialu – buntowników ubranych w charakterystyczny strój: czerwony kombinezon, czarne buty i maska Salvadora Dalego.

W fabule serialu mocno zarysowany jest wątek siły przekazu medialnego. Nieodłącznym elementem działań Profesora i jego szajki jest wykorzystanie środków masowej informacji do realizacji zaplanowanego scenariusza napadów i wybielenia własnego wizerunku poprzez usprawiedliwienie swoich działań. Za sprawą mediów udaje się wydostać z tajnego więzienia jednego z członków ekipy Profesora, a także nagłośniona zostaje historia łamania praw człowieka w stosunku do przestępców. Odpowiedzialne za to osoby zostają pociągnięte do odpowiedzialności. Jednocześnie w serialu obserwujemy, jak przy wykorzystaniu mediów łatwo zszargać czyjąś opinię i zdyskredytować służby publiczne.

Netflix zapowiedział, że premiera 5. sezonu zostanie podzielona na dwie części i odbędzie się we wrześniu i grudniu 2021 roku.

Mateusz Szczepan Torba

5. „Newsroom”, dostępny na HBO, dramat, premiera 2012, 3 sezony

Są tacy, którzy nazywają serial Aarona Sorkina „Disneyem dla dziennikarzy”, jednak w każdej baśni jest ziarnko prawdy. 

Redakcja serwisu informacyjnego postanawia wrócić do korzeni i zamiast wziąć na tapet tematy popularne, kontrowersyjne lub bezpieczne, tworzy program, w którym zadaje trudne pytania i  przede wszystkim informuje, kierując się słowami: „Podstawą demokracji jest dobrze poinformowany elektorat”.

Fikcyjna redakcja (średnia IQ członków zespołu jest bardzo wysoka i wszyscy są idealistami) relacjonuje wydarzenia z przełomu dwóch pierwszych dekad XXI wieku, m.in.: Arabską Wiosnę w Egipcie czy zabicie Osamy bin Ladena. W jednym z odcinków – na przykładzie (autentycznej) relacji kanału HLN z (równie prawdziwego) procesu Casey Anthony, oskarżonej o zamordowanie własnej córki – pokazano narzędzia, po które sięga telewizja, aby przekazać widzom wiadomości w sposób wywołujący kontrowersje i emocje.

Jest tu wszystko, co Sorkin lubi najbardziej: podniosłe monologi i szybkie wymiany zdań. Bohaterowie dzielnie walczą z „klikalnością” czy ciemną stroną mediów społecznościowych, koncentrując się na rzetelności przekazu, nie na szybkości publikacji. Często usłyszymy tu kwestie typu: „Lekarz ogłasza zgon, nie media”.

Wioletta Myszkowska

6. „Borgen”, dostępny na Netfliksie, o tematyce społecznej, premiera 2010, 3 sezony

„Borgen”, czyli „Rząd”, to duński serial o politycznych rozgrywkach w kręgach władzy. I mało znana perełka Netflixa. Produkcja, której premiera miała miejsce ponad 10 lat temu, została udostępniona na platformie streamingowej po cichu – bez ekstrawaganckiej kampanii promocyjnej i setek zapowiedzi. A szkoda. Chciałoby się, żeby każdy mógł zobaczyć jeden z najlepszych europejskich seriali ostatnich dwudziestu lat. 

Akcja zaczyna się w momencie, gdy liderka Partii Umiarkowanej wraca do męża po całonocnej konwencji, oznajmiając mu, że ma zostać premierem. Od tego momentu bacznie śledzimy jej losy na duńskiej scenie politycznej, pełnej PR-owych gierek, intryg i medialnych rozgrywek. Miłośnicy „House of Cards” nie znajdą tu wielu podobieństw do amerykańskiej produkcji, bowiem postacie w „Borgen” są zadziwiająco normalne, naturalne, sprawiając wrażenie, jakby fabuła rozgrywała się na naszym rodzimym podwórku, a nie w postępowej Danii. Szczególną uwagę zwraca tutaj Kasper Juul, spin doktor pani premier, lawirujący za politycznymi kulisami niczym mistrz narracji. „Borgen” to idealna pozycja dla wszystkich, którzy na własne oczy chcą się przekonać, jak każda – z pozoru nic nieznacząca – informacja może zostać zniekształcona, aby wpasować się w tok konkretnej narracji medialnej, niezależnie od afiliacji politycznych.

Kaja Pietrewicz

7. „Homeland”, dostępny na Netfliksie, o tematyce politycznej, premiera 2011 rok, 8 sezonów (szczególnie polecamy sezony 6 i 7)

Farma trolli podkopuje autorytet najważniejszej osoby w państwie. Grupa żołnierzy sił specjalnych przygotowuje zamach na prezydenta elekta. Prawicowy dziennikarz prawie doprowadza do wojny domowej. Aresztowanych zostaje dwustu funkcjonariuszy systemu bezpieczeństwa narodowego. Rosyjski agent sypia z jednym z najważniejszych urzędników w kraju. Czy to sensacyjne nagłówki gazet z krajów Trzeciego Świata? Nic bardziej mylnego! Scenarzyści szóstego i siódmego sezonu serialu „Homeland” pokazali, jak niebezpieczne mogą być fake newsy oraz dezinformacja produkowana na masową skalę przez wykwalifikowanych trolli internetowych. 

Akcja szóstego sezonu skupia się na okresie między wyborami prezydenckimi w USA a zaprzysiężeniem nowego prezydenta. Społeczeństwo wybiera kandydatkę, która otwarcie głosi plany redukcji militarnego zaangażowania USA na Bliskim Wschodzie. W roli nowo wybranej prezydent występuje Elizabeth Marvel (znana publiczności z roli kandydatki na prezydenta w produkcji Netflixa – „House of Cards”).

Brett O’Keefe, fikcyjna postać z serialu, do złudzenia może przypominać Alexa Jonesa, skrajnie prawicowego amerykańskiego dziennikarza, który był częstym gościem rosyjskiego geopolityka – Aleksandra Dugina. Serialowa farma trolli, która wykorzystuje media społecznościowe do podkopywania pozycji pani prezydent, szybko przywołuje skojarzenia z Internet Research Agency z Sankt Petersburga. A jedno odpowiednio wykadrowane zdjęcie wysłane do mediów doprowadza do śmierci wielu osób na skutek konfliktu pomiędzy skrajnie prawicową milicją a agentami federalnymi.

Dominik Komander

8. „Odwal się od kotów: Polowanie na internetowego mordercę”, dostępny na Netfliksie, dokumentalny, premiera 2019, 1 sezon

Serial dokumentalny stanowi kronikę poszukiwań internetowego mordercy dwóch kociąt, prowadzone przez internautów z całego świata. Z czasem odkryto, że morderca zwierząt ma na sumieniu także zabicie człowieka.

W 2010 roku na platformie YouTube zostało opublikowane nagranie zatytułowane „1 boy, 2 kittens”. Przedstawia ono mężczyznę bawiącego się z dwoma kociętami. Po chwili wkłada je do worka próżniowego i odsysa powietrze. Zwierzęta się duszą. 

W komentarzach pod filmem internauci wzywali do odnalezienia zwyrodnialca. Szybko powstała grupa na Facebooku, której celem było zebranie informacji na temat sprawcy. Jej członkowie korzystali z narzędzi białego wywiadu. Szczegółowo analizowali przedmioty, które można było zauważyć w sfilmowanym pomieszczaniu, przyglądali się rozmieszczeniu mebli i okien, a nawet rodzajom gniazdek elektrycznych. 

Kiedy w końcu zorientowali się, że sprawca może pochodzić z Ameryki Północnej, w sieci pojawia się nowe nagranie, które wywróciło życie internetowych detektywów do góry nogami.

Kateryna Savranska

9. „Rok za rokiem”, dostępny na HBO, dramat, premiera 2019 rok, 1 sezon

Jak mógłby wyglądać świat pod koniec drugiej kadencji prezydenta Donalda Trumpa? Chyba takie właśnie pytanie zadali sobie twórcy dystopijnej opowieści o bliskiej nam przyszłości. Nie jest to jednak wizja optymistyczna.

Jest rok 2024, a relacje amerykańsko-chińskie z etapu rywalizacji wkraczają w czas otwartego konfliktu militarnego. Stany Zjednoczone zrzucają bombę atomową na chińską wyspę, na której znajduje się baza wojskowa. Świat coraz silniej pochłania kryzys klimatyczny, migranci pragną przedostać się do lepszego świata, Wielka Brytania stawia na międzynarodową izolację i z każdym dniem oddala się od Europy, a Putin otrzymał fotel rosyjskiego prezydenta dożywotnio.

Brytyjską polityką zawładnęła populistyczna Vivienne Rook (w tej roli Emma Thompson). Politycy w walce o władze wykorzystują tzw. deepfake, który uniemożliwia odróżnienie w sieci prawdy od fałszu. Nieśmiertelność może przynieść pełne scalenie człowieka z maszyną.

W takim świecie próbuje się odnaleźć zupełnie (nie)typowa rodzina z Manchesteru. Okazuje się, że kiedy ktoś nie interesuje się polityką, przeważnie ta w końcu zainteresuje się nim.

Łukasz Grzesiczak

10.  „Okupowani”, dostępny w VOD TVP, sensacyjny, premiera 2015 rok, 3 sezony

Norwesko-francusko-szwedzki serial, którego pomysłodawcą jest dobrze znany w Polsce norweski król kryminału Jo Nesbø.

Kiedy norweski rząd chce zdecydować o zaprzestaniu wydobycia paliw kopalnych, Rosjanie – przy cichej akceptacji Unii Europejskiej – porywają ich premiera. Przy pomocy szantażu chcą zmusić władze Norwegii do wycofania się z projektu, który rykoszetem uderzy w bezpieczeństwo energetyczne innych państw.

Od tego momentu Norwegia – bez żadnego wystrzału – znalazła się w stanie zawieszenia pomiędzy wojskową okupacją a niepodległością, w którym najważniejsze polityczne decyzje przychodzą wprost z rosyjskiej ambasady.

Łukasz Grzesiczak

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam