Informujemy o najważniejszych wydarzeniach ze świata fact-checkingu.
Śmierć Grzegorza Borysa. Są pierwsze teorie spiskowe
Służby poinformowały o śmierci Grzegorza Borysa. Na TikToku krążą teorie spiskowe podważające oficjalną wersję wydarzeń i doszukujące się przy tym „drugiego dna”.
TikTok / Modyfikacje: Demagog
Śmierć Grzegorza Borysa. Są pierwsze teorie spiskowe
Służby poinformowały o śmierci Grzegorza Borysa. Na TikToku krążą teorie spiskowe podważające oficjalną wersję wydarzeń i doszukujące się przy tym „drugiego dna”.
Obława na Grzegorza Borysa zakończona
20 października 2023 roku rozpoczęła się akcja poszukiwawcza Grzegorza Borysa. Mężczyzna był podejrzany o zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem swojego 6-letniego syna. Za podejrzanym wystawiono list gończy, a następnie Europejski Nakaz Aresztowania i czerwoną notę Interpolu.
Policja od początku przypuszczała, że podejrzany ukrywa się w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. W akcję poszukiwawczą zaangażowali się policjanci oraz inne służby: Żandarmeria Wojskowa, Państwowa Straż Pożarna oraz Straż Leśna.
Na ostatnim etapie poszukiwań obławę zawężono do terenu o powierzchni 2 ha (z 8 ha). Na obszarze tym znajduje się zbiornik wodny Lepusz. Trop okazał się słuszny. Ciało Grzegorza Borysa zostało wyłowione z wody 6 listopada.
Sekcja zwłok wykazała bezpośrednią przyczynę zgonu
Policja poinformowała, że zabezpieczono ciało poszukiwanego na potrzeby sekcji zwłok. Na tej podstawie było możliwe stwierdzenie, co było bezpośrednią przyczyną śmierci Grzegorza Borysa.
Grażyna Wawryniuk, rzecznik prasowa Prokuratury Okręgowej w Gdańsku, przekazała Polskiej Agencji Prasowej (PAP), że jak wykazała sekcja zwłok, bezpośrednią przyczyną zgonu Grzegorza Borysa było utonięcie. Miało do niego dojść przed dwoma tygodniami.
Na ciele mężczyzny zidentyfikowano rany cięte charakterystyczne dla osób podejmujących próby samobójcze. Ponadto na skroniach ujawniono dwie rany od postrzału z broni pneumatycznej, prawdopodobnie na sprężony gaz, które nie mają związku ze śmiercią.
Internauci kwestionują okoliczności śmierci. Kolejna teoria spiskowa?
Obecnie w sieci można napotkać wpisy i nagrania kwestionujące okoliczności śmierci Grzegorza Borysa. Na profilu X [uwaga treść wrażliwa] wpis użytkownika @coolfonpl zyskał ponad 340 tys. wyświetleń. Niewiele mniej odsłon, ponieważ 257 tys., osiągnął tiktok użytkownika @nonsensnews.
@nonsensnews Coś tu się chyba nie spina… #grzegorzborys #pościg #gdynia #polska #fyp ♬ dźwięk oryginalny – Nonsens News
W tiktoku autor powoływał się na doniesienia medialne, które nie składały się w jego opinii w jedną spójną całość. Problem w tym, że przywoływane artykuły prasowe bazowały na nieoficjalnych, a niekiedy na fałszywych informacjach.
Niesprawdzone informacje przyczyną chaosu informacyjnego
Spekulacje pojawiające się w mediach również przyczyniły się do powstania chaosu informacyjnego. Przykładowo: Wirtualna Polska nieoficjalnie informowała, że Grzegorz Borys miał strzelić sobie w głowę bronią domowej roboty. Śledczy mieli przyjmować, że w taki sposób mężczyzna popełnił samobójstwo. Informacja ta poniosła się również na TikToku.
@youngkingartur Wyniki sekcji grzegorza borysa 💀 #youngkingartur ♬ ZAZA IN POLAND – Young King Artur
Wbrew temu, co jednak twierdzi @youngkingartur w tiktoku z ponad 0,5 mln wyświetleń, prokuratura wykluczyła, że dwie rany od postrzału z broni pneumatycznej, prawdopodobnie na sprężony gaz, miały związek ze śmiercią.
Weźmy inny przykład. Niektóre osoby sądziły, że Grzegorza Borysa dopadły psy policyjne. Jednak, jak się okazało, nie była to informacja potwierdzona przez policję. To jedynie nieoficjalne doniesienia Wirtualnej Polski, która powołała się na śledczego pracującego przy sprawie.
Grzegorz Borys „ożył”. Deepfake i teoria spiskowa w gratisie
Na TikToku pojawił się również deepfake Grzegorza Borysa, w którym sugerowano, że z mężczyzny zrobiono winnego zabójstwa swojego syna. Według przedstawionej wersji wydarzeń samobójstwo mężczyzny zostało upozorowane. Borys miał rzekomo zbyt dużo wiedzieć o sytuacji w Porcie Gdynia.
@pracaizyciewniemchech #grzegorzborys #borys #gdynia #morderstwo #poszukiwania #spisek @Najlepsze Fejk TIKTOKA ♬ Horror, Fear, Mystery, Suspense, Criminal, Terror, Halloween, Movie, Soundtrack, OST, TV Game, Creepy(1323087) – SAKUMAMATATA
Jednym ze źródeł, które wspomina o rzekomych nieprawidłowościach w Porcie Gdynia, jest blog kancelarii prawnej Lega Artis. Strona ta słynie z szerzenia dezinformacji i teorii spiskowych. Część artykułu Lega Artis jest niemal bliźniacza z tym, co na swojej stronie zamieścił portal Globalna Świadomość, który także słynie z szerzenia fake newsów.
Tekst ten publikowano również na TikToku.
@inkszy7 #grzegorzborys ♬ dźwięk oryginalny – Inkszy
Uwaga: teoria spiskowa
Doszukiwanie się drugiego dnia, np. w postaci spisku władz w celu wyeliminowania osoby, nosi znamiona myślenia konspiracyjnego. O ile zdrowy sceptycyzm w postaci krytycznego myślenia jest wręcz pożądany, tak wyciąganie pochopnych wniosków bez konkretnych dowodów jest jego zupełnym przeciwieństwem.
Powielanie teorii spiskowych jest szkodliwe, ponieważ prowadzi do spadku zaufania do mediów, do ekspertów oraz do instytucji demokratycznych. W skrajnych sytuacjach wiara w teorie spiskowe dotyczące zdrowia może prowadzić do śmierci ich wyznawców.
Od października 2023 roku jesteśmy członkiem Programu fact-checkingowego TikToka. Jesteśmy w pełni niezależni. Wyłączna odpowiedzialność merytoryczna za publikowane przez nas analizy spoczywa na zespole redakcji portalu demagog.org.pl.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter