TikTok jest obecnie jednym z najprężniej rozwijających się mediów społecznościowych. W Europie korzysta z niego już 100 mln osób, podczas gdy na świecie liczba ta przekroczyła 1 mld. Przeważającą część użytkowników stanowią młodzi ludzie.

Śmieszne filmiki, porady podróżnicze czy wskazówki dotyczące życia codziennego – to chleb powszedni TikToka. Okazuje się jednak, że jest to medium wykorzystywane przez młode osoby również jako wyszukiwarka informacji.

To niezwykle niebezpieczne w kontekście panującej na tej platformie dezinformacji. Spośród 102 mln nagrań usuniętych przez platformę w pierwszym kwartale 2022 roku tylko 1 proc. dotyczył naruszenia „integralności i autentyczności”, co może wskazywać, że fake newsy na TikToku mają się dobrze.

Tę tezę wydają się potwierdzać ustalenia redakcji NewsGuard. Wystarczy 40 min, aby natknąć się na nieprawdziwą informację na TikToku, którego wyszukiwarka promuje nierzetelne treści.

NewsGuard po raz kolejny przygląda się TikTokowi

Zespół analityków NewsGurad porównał ze sobą wyniki prezentowane przez wyszukiwarki Google i TikToka. Łącznie przeanalizowano 540 wyników wyszukiwań w języku angielskim. Do analizy uwzględniono 20 z 27 najwyżej wypozycjonowanych wyników na zapytania w każdym z tematów. Śledztwo objęło m.in.:

• wybory prezydenckie w USA w 2020 roku, 
• pandemię COVID-19, 
• wojnę w Ukrainie,
• wybory uzupełniające do Kongresu,
• aborcję,
• oraz inne medialnie aktualne tematy (np. strzelaniny).

Wiarogodność badań zwiększono poprzez założenie nowych kont. W ten sposób zamierzano uniknąć sytuacji, w której aplikacja sugeruje treści na podstawie poprzednich wyszukiwań.

Co piąty wynik był dezinformujący

Uwagę przykuwa fakt, że podpowiedzi sugerowane przez wyszukiwarkę TikToka są ukierunkowane w stronę teorii spiskowych i dezinformacji. Przykładowo, po wpisaniu hasła „zmiana klimatu” jedną z podpowiedzi będzie: „zmiany klimatu obalone”.

Dezinformujące treści zyskały popularność wśród tematów politycznych

Kolejnym zagrożeniem jest stronniczość w wynikach wyszukiwania. 12 z 20 najlepszych rezultatów wyszukiwania dla hasła „2022 wybory uzupełniające” zawierało – zdaniem NewsGuard – silnie stronniczą lewicową narrację.

Pozostając w kontekście wyborów w USA, najwyżej pozycjonowane wyszukiwania dotyczące wyborów prezydenckich z 2020 roku oraz zamieszek na Kapitolu zawierały fałszywe twierdzenia, a część z nich odwoływała się to twierdzeń ruchu QAnon.

Dla hasła „6 stycznia FBI” (wówczas miał miejsce szturm na Kapitol) 8 na 20 filmików zawierało dezinformujące treści. Dla porównania w wyszukiwarce Google 20 najwyżej uplasowanych wyników odnosiło się do oświadczenia Departamentu Sprawiedliwości. Dodatkowo w wynikach wyszukiwania znalazły się analizy factcheckingowe.

COVID i szczepionki – czyli to, co dezinformujący lubią najbardziej

Wśród badanych zapytań nie mogło zabraknąć tematyki medycznej. Po wyszukaniu na TikToku hasła „szczepionka mRNA” połowa wyników zawierała fałszywe twierdzenia. 

Z kolei w Google nie odnotowano żadnego wyniku kierującego na strony zawierające nieprawdziwe informacje. Ponadto pojawił się link, który prowadził do strony Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom w Stanach Zjednoczonych (CDC).

NewsGuard przeanalizował również tematykę aborcyjną. Wyszukując treści dla hasła „bylica aborcja”, platforma wyświetlała komunikat „fraza może być powiązana z zachowaniem lub treścią, która narusza nasze wytyczne”. Jednakże stosując zapytanie „czy bylica wywołuje aborcję” 13 na 20 rezultatów wyszukiwań wspierało dokonywanie aborcji niesprawdzonymi metodami. W przypadku Google żaden z 20 wyników nie zawierał fałszywych informacji.

Rosyjska dezinformacja obecna. Masakra w Buczy to nie inscenizacja

Masakra w Buczy to inscenizacja, masakra w Buczy to sprawka Ukraińców – to dwie z wielu fałszywych narracji głoszonych przez Rosję. Okazuje się, że jest ona obecna także na TikToku.

Pod hasłem „Bucza” pierwszą podpowiedzią ze strony TikToka było określenie „Bucza fake”. Łącznie 6 z 20 wyników wyszukiwania zawierało twierdzenia, że masakra na terenie Ukrainy była inscenizowana. Z kolei wyszukiwarka Google prezentowała treści zweryfikowane przez portale factcheckingowe lub największe serwisy medialne (np. BBC).