Giganci technologiczni wspierają dezinformację

Google zobowiązuje się walczyć z dezinformacją na świecie. Firma faktycznie podejmuje działania w tym kierunku: zmienia zasady pozycjonowania treści w wyszukiwarce, prowadzi szkolenia z zakresu edukacji medialnej oraz rozpoczyna kampanie edukacyjne w myśl idei prebunkingu. 

Ponadto Google deklaruje, że treści wprowadzające błąd są niezgodne z jego polityką. Niestety – podobnie jak w przypadku pozostałych gigantów technologicznych – demonetyzacja dezinformacji pozostaje wciąż nierozwiązaną sprawą.

Wyzwaniem dla Google pozostaje szczególnie nieanglojęzyczna sfera sieci, która nie jest tak efektywnie moderowana. Śledztwo przeprowadzone przez ProPublica ukazuje, że reklamy megakorporacji z Doliny Krzemowej wyświetlały się na francusko-, niemiecko- i hiszpańskojęzycznych stronach szerzących fałszywe informacje na temat szczepionek przeciwko COVID-19 i o zmianie klimatu. 

Szczepionki i zmiana klimatu pożywką dla dezinformatorów

ProPublica objęła dochodzeniem ponad 13 tys. stron internetowych w różnych językach. Celem śledztwa było ustalenie, czy podmioty znane z szerzenia dezinformacji zarabiają na reklamach Google.

Trudno jest określić, ile dezinformujący aktorzy mogli zarobić na reklamach. Można jedynie przypuszczać, że były to niemałe kwoty. Jak wykazało badanie w ramach Global Disinformation Index w 2019 roku, dezinformujące portale zarobiły łącznie 235 mln dolarów, z czego 36 proc. (86 mln dolarów) pochodziło od Google.

Bałkany i Turcja kopalnią złota

Według danych przekazanych przez lokalne organizacje factcheckingowe w Serbii, Chorwacji i Bośni aż 87 proc. największych dezinformujących aktorów (26 z 30) zarabia pieniądze na współpracy z firmą Google. Jeszcze gorsza sytuacja jest w Turcji, gdzie aż 90 proc. stron monetyzuje artykuły przy pomocy reklam Google.

Relatywnie lepiej jest w Afryce, co nie oznacza, że problem nie istnieje. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez portal Africa Check 57 proc. anglojęzycznych stron słynących z fake newsów zawiera reklamy Google. Natomiast wśród stron publikujących fałszywe materiały w języku francuskim ⅔ wyświetla reklamy tego technologicznego giganta.

Z kolei w Brazylii – największym państwie Ameryki Łacińskiej – na wpływy z reklam Google może liczyć 19 z 49 stron wprowadzających w błąd (39 proc.) – informuje tamtejsza koalicja organizacji factcheckingowych. Natomiast, jak podaje grupa badaczy z NetLab, w „kraju kawy” 46 proc. z ponad 250 nierzetelnych stron, których artykuły są szerzone w mediach społecznościowych, pozyskuje środki z reklam Google. Gdyby ograniczyć jednak pole do 30 najczęściej udostępnianych witryn, do 80 proc. nich płyną środki od amerykańskiego giganta.

Państwa UE mniej przychylne dezinformacji

W krajach Unii Europejskiej odsetek dezinformujących stron zarabiających na reklamach Google jest niższy. W Hiszpanii profity z monetyzacji czerpie 44 proc. portali. Z kolei w Niemczech, Austrii i Szwajcarii – ⅓ witryn.

Z raportu Komisji Europejskiej wynika, że już w pierwszym roku obowiązywania dokumentu – między wrześniem 2018 roku a sierpniem 2019 roku – Google zgłosiło 314 tys. wszczętych akcji w związku z naruszeniem na terenie UE zasad Google Ads, dotyczących wprowadzania w błąd (s. 4). 

Google zdecydowanie wzmocniło działalność w związku z dezinformacją pandemiczną. Od stycznia 2020 roku do kwietnia 2022 roku zablokowało aż 30 mln reklam dotyczących COVID-19 w ramach Google Ads (s. 31). Odwiecznym problemem pozostaje transparentność – nie wiemy, na ilu i jakich stronach te reklamy zostały zablokowane.