Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
80 szkół zawiesiło działalności przez szczepienia? Fake news
Zmanipulowana interpretacja oficjalnej statystyki krąży w internecie.
80 szkół zawiesiło działalności przez szczepienia? Fake news
Zmanipulowana interpretacja oficjalnej statystyki krąży w internecie.
Fake news w pigułce
- Na stronie TenPoznań.pl przedstawiono nieprawdziwą przyczynę zawieszenia działania 80 placówek oświaty w województwie wielkopolskim. Doniesienia oparto na zmanipulowanych oficjalnych statystykach.
- Według twórców fałszywej informacji nauczyciele mieli przejść na masowe zwolnienia lekarskie ze względu na zły stan zdrowia po przyjęciu szczepionek przeciw COVID-19.
- W rzeczywistości wspomnianych 80 szkół zawiesiło działalność ze względu na zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 w poszczególnych oddziałach i grupach.
W drugiej połowie lutego strona TenPoznań.pl rozpowszechniła fałszywe informacje na temat zawieszenia działania wielkopolskich szkół ze względu na niepożądane efekty wśród nauczycieli po przyjęciu szczepionek przeciw COVID-19 od koncernu AstraZeneca. Publikacja bazowała na pozornie rzetelnym źródle, jednak znacząco zniekształciła płynący z niego przekaz.
Artykuł rozpowszechniano w mediach społecznościowych, w tym m.in. w grupach Komisja śledcza COVID – 1984, STRAŻNICY WOLNOŚCI – ROZLICZYĆ KŁAMSTWO KORONAWIRUSOWE. Zniekształcona informacja krążyła po mediach społecznościowych również na grafikach, na których można było przeczytać:
„Jak wynika z danych wielkopolskiego sanepidu 80 szkół zawiesiło zajęcia po szczepieniach eksperymentalnymi genetycznymi preparatami Astrazeneca. Nauczyciele nie są zdolni do pracy i masowo idą na zwolnienia lekarskie. Osobiście uważałem nauczycieli za zdolnych do samodzielnego myślenia, jednak ostatnie wydarzenia uświadomiły mi, że pozwolili sobie odebrać ten dar. Zostali intelektualnie zrobotyzowani do wykonywania programu”.
Wiele osób uwierzyło w podaną informację: „No i się zaczęło”, „Po jasną cholerę się szczepili” – komentowali internauci. Z drugiej strony część użytkowników alarmowała, że posty zawierają nieprawdziwe dane: „Przecież to fake”, „Nazwa domeny tenpoznań.pl i stwierdzenie »eksperymentalnymi genetycznymi preparatami« wystarczy, by uznać to za fake” – ostrzegali.
Czy 80 wielkopolskich szkół zawiesiło działalność przez szczepionki? Manipulacja statystyką
Informacje na temat zawieszenia działania 80 wielkopolskich placówek edukacyjnych ze względu na niepożądane działania po przyjęciu szczepionek przeciw COVID-19 wśród nauczycieli są nieprawdziwe. Fake news bazuje na zmanipulowanych statystykach, które znajdziemy w publikacji Głosu Wielkopolskiego pt. „Zajęcia stacjonarne zostały zawieszone w 80 szkołach, przedszkolach i żłobkach w Wielkopolsce”. W tekście na stronie TenPoznań.pl całkowicie pominięto informację o zakażeniach, które w kontekście interpretacji doniesień medialnych pełnią kluczową rolę – wyeksponowano jedynie to, że sytuacja wszystkich placówek związana jest ze szczepieniami wśród nauczycieli.
Publikacja Głosu Wielkopolskiego z 18 lutego 2021 roku, na której bazują dalsze fałszywe doniesienia, dotyczyła w oryginale zawieszenia działalności stacjonarnej placówek edukacyjnych ze względu na zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.
„Postanowiliśmy sprawdzić, w ilu placówkach oświatowych na terenie województwa wielkopolskiego wykryto zakażenie koronawirusem i w jaki sposób wpłynęło to na ich funkcjonowanie. »Według danych ze środy (17 lutego) na terenie Wielkopolski z powodu koronawirusa zajęcia stacjonarne zostały zawieszone w 5 żłobkach, 31 przedszkolach i 44 szkołach. Łącznie jest to 80 placówek oświatowych«”.
Głos Wielkopolski, 18.02.2021
Informacja o zawieszeniu na dzień jednej placówki szkolnej oraz problemach z dostępnością niektórych nauczycieli w innych szkołach ze względu na złe samopoczucie po szczepieniu znalazła się dopiero na końcu tekstu. Fragment ten nie został powiązany z liczbą 80 placówek oświaty, które zawiesiły działalność.
Statystyka, która dotyczyła zawieszonych szkół, pochodziła od rzeczniczki Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu, Wiesławy Kostuj. W celu dokładnej weryfikacji krążących w sieci doniesień zwróciliśmy się do instytucji z prośbą o komentarz. Odpowiedzi udzieliła nam dr n. biol. Jadwiga Kuczma-Napierała, Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, która potwierdziła, że statystyki odnoszą się jedynie do oddziałów i grup, które miały styczność z potwierdzonym przypadkiem zakażenia.
„Na dzień 24.02.2021 r. 100 placówek na terenie województwa wielkopolskiego ma zawieszone zajęcia stacjonarne (w tym 47 szkół, 45 przedszkoli, 8 żłobków). Należy zwrócić uwagę na fakt, iż zawieszenie zajęć stacjonarnych dotyczy tylko i wyłącznie oddziałów/grup, które miały kontakt z potwierdzonym przypadkiem zakażenia SARS-CoV-2”.
– dr n. biol. Jadwiga Kuczma-Napierała, Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny
Dowiedzieliśmy się również, że statystyka nie może obejmować placówek, które zawiesiły działanie stacjonarne z innych powodów (np. zdarzeń niepożądanych po przyjęciu szczepionek), ponieważ Państwowa Inspekcja Sanitarna nie bierze udziału w tym procesie.
„Państwowa Inspekcja Sanitarna nie uczestniczy w procesie zawieszania zajęć w szkołach/przedszkolach/żłobkach z przyczyn organizacyjnych, niezwiązanych z potwierdzonym przypadkiem zakażenia SARS-CoV-2 w placówce”.
– dr n. biol. Jadwiga Kuczma-Napierała, Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny
Liczba zawieszonych placówek oświatowych z powodu zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 w żaden sposób nie odnosi się do sytuacji związanej z kampanią szczepień. Na jej podstawie nie można uznać, że 80 szkół i innych placówek edukacyjnych w województwie wielkopolskim zostało zamkniętych przez sytuację związaną ze szczepieniami przeciw COVID-19.
Szczepionka od AstraZeneca – niepożądane działania po przyjęciu preparatu
Wszystkie funkcjonujące na rynku szczepionki przeciw COVID-19 (jak każda szczepionka lub lek) mogą powodować krótkotrwałe niepożądane zdarzenia zdrowotne, a w rzadkich przypadkach – ciężkie reakcje alergiczne. Nie oznacza to jednak, że należy się ich obawiać. Wręcz przeciwnie – preparaty chronią nas przed skutkami zakażenia oraz powikłaniami zdrowotnymi.
Szczepionka od AstraZeneca nie jest tym samym rodzajem preparatu, co szczepionki mRNA od koncernów Pfizer/BioNTech i Moderna, które wprowadzono do użytku jako pierwsze. Jest to szczepionka wektorowa oparta na zmodyfikowanym adenowirusie, zawierającym gen odpowiedzialny za wytwarzanie jednego z białek koronawirusa SARS-CoV-2. Jak wskazuje Europejska Agencja Leków (EMA), adenowirus zawarty w szczepionce nie może się rozmnażać i wywołać choroby.
W badaniach klinicznych nad szczepionką od koncernu AstraZeneca wykazano, że preparat jest bezpieczny i skuteczny. W przypadku niektórych osób po szczepieniu mogą wystąpić zdarzenia, takie jak bóle w miejscu wstrzyknięcia, złe samopoczucie, uczucie zmęczenia, dreszcze lub gorączka, ból głowy, mdłości oraz ból stawów lub mięśni. Objawy te mają lekki lub umiarkowany charakter i trwają najczęściej do kilku dni. W przypadku dokuczliwych działań niepożądanych można zastosować leki zawierające paracetamol.
Podsumowanie
Fałszywie informacje na temat szczepień mogą opierać się na różnych technikach manipulacyjnych. Pewną trudność w ocenie autentyczności docierających do nas treści mogą stanowić dezinformujące przekazy odwołujące się do rzetelnych źródeł. Budują one złudny obraz wiarygodnego przekazu. Z tego względu zawsze warto upewnić się, czy wszelkie informacje udostępniane w sieci odwołują się do źródeł w sposób zgodny z oryginałem.
Wszystkie zweryfikowane przez nas informacje na temat szczepień gromadzimy w zestawieniu pt. „Szczepionki – zestawienie fałszywych informacji. Sprawdź, jaka jest prawda!”. Z rzetelnymi informacjami na temat szczepionek można zapoznać się również w raporcie „Cała prawda o szczepieniach na COVID-19”.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter