Nagrania pozbawione kontekstu są częstą przyczyną dezinformacji. Tak było – o czym pisaliśmy na łamach Demagoga – choćby w przypadku piosenkarki Katy Perry, dziennikarki Doroty Wellman czy piosenkarza Krzysztofa Krawczyka. Tym razem podmiotem dezinformacji stał się Andrzej Piaseczny, popularny piosenkarz znany także jako „Piasek”, który swoją karierę rozpoczął w 1992 roku jako wokalista w zespole Mafia. 

8 sierpnia na fanpage’u Centrum Usług Prawnych ukazało się krótkie nagranie przedstawiające Andrzeja Piasecznego przyjmującego szczepionkę przeciw COVID-19. W pewnym momencie widzimy kobietę, która będzie szczepić piosenkarza, sięgającą po strzykawkę ze szczepionką. „A to jest co innego. To jest specjalnie dla pana” – słyszymy (czas nagrania wideo od 0:23). Kilka godzin później wideo powielił fanpage GlosGminny.pl. Na podstawie nagrania zaczęto domniemywać, że piosenkarz otrzymał coś innego niż szczepionkę, a reszta społeczeństwa miałaby otrzymywać coś, co rzekomo miałoby stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Źródło: www.facebook.com

Wyrwane z kontekstu nagranie stało się podstawą do dezinformacji na temat szczepień przeciw COVID-19. W niektórych komentarzach pojawiła się sugestia, że szczepienie Andrzeja Piasecznego zostało ukartowane, a w rzeczywistości nie otrzymał on szczepionki przeciw COVID-19. „Dla niego są specjalne szpryce z witaminką a dla niewolników te z »covidkiem«’” – czytamy w jednym z komentarzy. „No i tak się oszukuje ludzi” – stoi w innym komentarzu. Inna internautka sugeruje, że Andrzej Piaseczny otrzymał placebo. Do 11 sierpnia na tylko ten post z filmem zareagowało niemal 80 internautów, a udostępniono go 76 razy.

O szczepieniu Andrzeja Piasecznego. Jak doszło do tego, że zostało ono wykorzystane w dezinformujących narracjach?

Krótkie nagranie, które przyczyniło się do szerzenia dezinformacji na temat szczepionek przeciw COVID-19, to pozbawiony kontekstu fragment wideo opublikowanego na oficjalnym kanale Andrzeja Piasecznego na Instagramie. Piosenkarz relacjonuje swoje szczepienie i zachęca innych do szczepień przeciw COVID-19. Na nagraniu widać, że Andrzej Piaseczny żartuje sobie z kobietą, która go szczepi. W pewnym momencie kobieta mówi: „A to jest co innego. To jest specjalnie dla pana” (czas nagrania – 00:23). 

Wypowiedź pielęgniarki została uznana przez niektórych komentujących (np. tutaj) jako dowód istnienie spisku, w ramach którego celebryci zachęcający do szczepień w rzeczywistości nie są szczepieni, a przyjmują np. placebo lub inne substancje, które w żaden sposób nie wpływają na organizm.

Te informacje można zweryfikować także na podstawie wpisów opublikowanych na oficjalnych kontach Andrzeja Piasecznego w mediach społecznościowych. 20 maja na oficjalnym koncie na Facebooku został opublikowany film relacjonujący przyjęcie pierwszej dawki szczepionki. 

Dokładnie 28 czerwca na Instagramie pojawiła się relacja z przyjęcia drugiej dawki. W pierwszej minucie nagrania Andrzej Piaseczny pokazuje kartkę ze skierowaniem na szczepionkę, z której łatwo można odczytać, że będzie szczepiony preparatem od koncernów Pfizer/BioNTech.

Źródło: www.facebook.com

W omawianym już poście na Instagramie znajduje się informacja, że Andrzej Piaseczny drugą dawkę szczepionki przyjął w Mediatece w Grodzisku Mazowieckim. Ta należy do Ośrodka Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki i od 12 lutego 2021 roku służy za punkt szczepień populacyjnych przeciwko COVID-19.

Oświadczenie dyrekcji szpitala w sprawie szczepienia Andrzeja Piasecznego. Piosenkarz przyjął szczepionkę, na drugiej tacy była po prostu inna szczepionka

Chcąc poznać okoliczności szczepienia Andrzeja Piasecznego, Demagog skontaktował się z dyrekcją Szpitala Zachodniego w Grodzisku Mazowieckim, który nadzoruje punkt szczepień w Ośrodku Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki (Mediateka). Krystyna Płukis, dyrektor szpitala, poinformowała, że Andrzej Piaseczny miał jej zgodę na nagrywanie i publikację relacji ze szczepienia.

I dodaje:

Zatem sugerowanie, że Andrzej Piaseczny został zaszczepiony placebo lub inną substancją, nie jest uprawnione. Wypowiedź pielęgniarki odnosiła się jedynie do tego, że szczepionka, która znajdowała się na innej tacy, była preparatem od koncernu AstraZeneca, a więc zgodnie z zaleceniem – skoro Andrzej Piaseczny przyjął wcześniej szczepionkę od koncernów Pfizer/BioNTech – druga dawka również musiała być preparatem tej samej marki.

Podsumowanie

Wyrwany z kontekstu fragment nagrania, przedstawiający przyjęcie szczepionki przez piosenkarza Andrzeja Piasecznego, podważa zaufanie do szczepień przeciw COVID-19. Dlatego warto zawsze próbować dotrzeć do oryginalnego nagrania i sprawdzić, w jakim kontekście zostało pierwotnie opublikowane. W tym przypadku nie jest to trudne, bo znajduje się na oficjalnym koncie artysty w mediach społecznościowych.