Fake news w pigułce

W Demagogu opisywaliśmy przypadki przypisania osobom publicznym słów, których nie byli autorami. Dotyczyło to m.in. Henry’ego Kissingera, Przemysława Czarnka, Maryli Rodowicz czy Davida Rockefellera. Wśród nich znalazł się również cytat pochodzący rzekomo z wypowiedzi żydowskiego pisarza Izaaka Singera.

Ostatnio zdjęcie ze słowami Singera znów zyskało zasięgi w mediach społecznościowych. 19 maja 2024 na Facebooku opublikowano rolkę ze wspomnianą fotografią i słowami: „Was Polaków nie będzie, wy będziecie zbierać jedzenie po śmietnikach. My mamy wszystko rozpracowane; spokojnie, powoli, krok za krokiem. To jest zbyt bogaty kraj abyśmy wam go zostawili. To jest nasza ziemia obiecana”. Podpisano je nazwiskiem pisarza, poinformowano też, że miał je wypowiedzieć w 1996 roku na Światowym Kongresie Żydów.

Rolka jest zapisem wideo opublikowanego na TikToku przez profil ukrytenarracje, a samo zdjęcie pojawiło się w sieci już kilka lat temu.

Źródło: www.facebook.com

Rolkę polubiono ponad tysiąc razy i udostępniono ponad 3 tys. razy. Wśród ponad 530 komentarzy znajdziemy również takie o wydźwięku antysemickim: „A my Polacy zrobimy porządek z wami zanim zdążycie doprowadzić swój plan do końca. Jesteście wrzodem tego świata …”, „Pamiętam słowa »Wasze ulice nasze kamienice«”, „Oświęcim można w krótkim czasie uruchomić. Jest przeludnienie ,a wy jesteście jak gnidy,pasożyty żywiące się cudzym kosztem.Chcecie holokaustu? To go będziecie mieli…” [pisownia oryginalna].

Pisarz zmarł w 1991 roku, nie mógł wypowiedzieć tych słów w 1996 roku

Jak zauważyła jedna z użytkowniczek w komentarzu pod omawianym postem: „Dziwne Izaak Singer zmarł w 1991 więc jak mógł to powiedzieć 96 przestańcie szczuć ludzi przeciwko sobie” [pisownia oryginalna]. To słuszna uwaga.

Światowy Kongres Żydów to międzynarodowa organizacja reprezentująca gminy i organizacje żydowskie. Przez ponad 20 lat funkcję sekretarza wydarzenia pełnił Israel Singer, działacz społeczny. Podobieństwo nazwisk może wprowadzić dodatkowe zamieszanie podczas weryfikacji tej informacji, ale żaden z Singerów nie wypowiedział przytoczonych słów.

Tych słów nie wypowiedział Izaak Singer, a słuchacz Radia Maryja

Informację o rzekomych słowach Izaaka Singera sprawdzaliśmy już wcześniej. Udało nam się wtedy dotrzeć do pierwotnego źródła cytatu. Nie jest nim żadna z wypowiedzi Izaaka czy Israela Singera.

To rozmowa z audycji Radia Maryja jest źródłem zamieszczonego w poście cytatu. Nie wiadomo, kim dokładnie jest dzwoniący do radia Leszek z Oliwy. Anonimowa jest również jego rzekoma sąsiadka, a sama historia ma charakter anegdotyczny. Nie ma możliwości zweryfikowania wiarygodności tego źródła.

Antysemickie teorie spiskowe regularnie pojawiają się w sieci

W Demagogu wielokrotnie opisywaliśmy fałszywe treści mające wyraźny wydźwięk antysemicki. Część z nich opiera się na teoriach spiskowych i stereotypach. Mimo braku dowodu na ich prawdziwość, korzenie niektórych z nich sięgają dalekiej przeszłości. Jedną z najpopularniejszych jest teoria spiskowa, według której Żydzi zawiązali tajny spisek, którego celem (według niektórych wersji już dawno osiągniętym) jest przejęcie władzy nad światem.

Fałszywa informacja z rzekomym cytatem Singera została zbudowana na fundamentach tej teorii. Zaadoptowano ją na potrzeby polskiego odbiorcy: w tej wersji Żydzi chcą eksterminować czy usunąć z ojczyzny właśnie Polaków (obecne jest tu zatem założenie, że mają oni ku temu środki). Celem tworzenia i rozpowszechniania takich treści może być budowanie antagonizmów w społeczeństwie.