FAKE NEWS W PIGUŁCE

Dezinformacja może przybierać najróżniejsze formy. Niekiedy jest to pozornie nieszkodliwe nagranie wyśmiewające poważny problem. Co dzieje się, gdy tego rodzaju materiał staje się trendem w mediach społecznościowych i roznosi się po platformie niczym wirus? W udzieleniu odpowiedzi na to pytanie pomoże nam aktualna pogoda.

W momencie pisania tego tekstu termometry w Warszawie wskazują -5,3 stopnia Celsjusza, nad Morzem Bałtyckim: -2,4, a w Tatrach nawet: -8,2. Praktycznie cały kraj przykrywa śnieg. W związku z takimi warunkami atmosferycznymi część użytkowników TikToka zamieściła nagrania (np. 1, 2, 3, 4, 5), w których w lekceważący sposób odnosi się do globalnego ocieplenia i neguje zmiany klimatu.

O żartobliwym podejściu publikujących świadczy dźwięk, który internauci podłożyli pod nagrania przedstawiające śnieg i niskie temperatury w połączeniu z ironicznymi opisami. „Zimowy epizod u nas nie zmienia globalnego obrazu. To najcieplejszy rok od 125 tysięcy lat. Temperatury biją rekord za rekordem i absolutnie nie ma się z czego cieszyć” – słyszymy w filmach [czas nagrania 00:00].

Jednak opisy materiałów głoszą ironicznie: „GLOBALNE OCIEPLENIE [emotikony obrazujące upał, palmy, zimne napoje – przyp. Demagog] KATASTROFA. TelAwizja prawdę ci powie” na tle zaśnieżonego ogrodu lub „globalne ocieplenie tvn nie kłamie” na tle drogi pokrytej zaspami.

Źródło: www.tiktok.com

Jedno z omawianych nagrań wyświetlono prawie 94 tys. razy. Zdobyło ono ponad 2,3 tys. reakcji i niemal 930 komentarzy. Wśród nich użytkownicy TikToka pisali m.in. „Nie ma żadnego globalnego ocieplenia”; „Takie jest ocieplenie ze zima rozpoczęła się na jesień. Pogoda od wieków jest cykliczna i zależy od wielu czynników ale z pewnością nie ma żadnego ocieplenia!!!!!”.

W sieci nie brakuje również innych materiałów (np. 1, 2, 3, 4, 5) negujących globalne ocieplenie, które nie wpisują się w omawiany trend z wykorzystaniem wspomnianego podkładu dźwiękowego.

Śnieg w Polsce w grudniu nie świadczy o braku globalnego ocieplenia

Antropogeniczna zmiana klimatu nie polega jedynie na wzroście średniej globalnej temperatury. To szereg procesów, które wynikają z gwałtownej destabilizacji klimatu (s. 13). Do skutków tego zjawiska zalicza się również ekstremalne zjawiska pogodowe (s. 11), np. susze, huragany, obfite opady śniegu.

Obecna zmiana klimatu jest związana z globalnym ociepleniem. Nie oznacza to jednak, że temperatury w każdym miejscu Ziemi będą rosły identycznie. Jak informuje NASA:

Najcieplejszy rok? To nic śmiesznego

Dźwięk wykorzystany w omawianych materiałach, który w ironiczny sposób wyśmiewają ich twórcy, to fragment wydania programu „Fakty” wyemitowanego przez TVN 1 grudnia 2023 roku.

Prezenterka Diana Rudnik powiedziała w nim: „zimowy epizod u nas nie zmienia globalnego obrazu. To najcieplejszy rok od 125 tysięcy lat. Temperatury biją rekord za rekordem i absolutnie nie mamy się z czego cieszyć” [czas nagrania 22:00], a następnie zaprosiła do oglądania innego programu na antenie stacji. Jak wskazują naukowcy, wypowiedź prezenterki jest zgodna z prawdą.

Średnia temperatura powietrza na powierzchni ziemi w październiku 2023 roku była o 1,7 stopnia Celsjusza wyższa niż w tym samym miesiącu w latach 1850–1900. Jak czytamy na stronie agencji, jedyny przypadek przed tym październikiem, w którym miesiąc tak znacząco przebił poprzedni rekord temperatury, miał miejsce we wrześniu 2023 roku. Z raportu organizacji Climate Central wydanym w listopadzie 2023 roku dowiadujemy się z kolei, że:

Ironia nas nie uratuje – globalne ocieplenie jest faktem

Zmiany klimatu postępują niezależnie od tego, jakie emocje w nas wywołują. Średnia globalna temperatura na Ziemi – według prognoz – wzrośnie, bez względu na to, czy informacja ta wywołuje w nas lekceważący śmiech czy lęk.