FAKE NEWS W PIGUŁCE

„Zawsze z góry widać lepiej” – twierdził były prezydent Bronisław Komorowski podczas przemawiania na uroczystości dożynek jasnogórskich w 2010 roku. Od tego czasu nic się w tym zakresie nie zmieniło – z góry widzimy więcej, można by powiedzieć „lepiej”.

Jak ta pozornie oczywista wiadomość sprawiła, że w mediach społecznościowych znów pojawiła się informacja, że Ziemia jest płaska? Otóż fanpage o nazwie Real World Information opublikował zdjęcie, na którym widać masywy górskie znacznie oddalone od miejsca wykonania fotografii.

Fotografię opatrzono opisem: „powinno tam być 1265 m spadku terenu schowanego za krzywizną. Innymi słowy, powinniśmy patrzeć ponad kilmotr w dół horyzontu i mieć większość tych szczytów ukrytych za opadającym terenem”. Zdaniem twórcy grafiki tak się nie dzieje, „ponieważ Ziemia nie jest kulą, tylko jest horyzontalną płaszczyzną”.

Źródło: www.facebook.com

To, że nie widzimy krzywizny planety, nie jest dowodem na płaską Ziemię

Zwolennicy teorii spiskowych dotyczących płaskiej Ziemi twierdzą, że nasza planeta ma kształt dysku, którego granice wyznacza Antarktyda. Fakt, że nie widzimy na co dzień krzywizny Ziemi, nie dowodzi prawdziwości tej teorii. Podobnie jak nie dowodzi jej lot samolotem, budynki znikające za horyzontem czy to, że nie wylatujemy w kosmos w związku z kręceniem się Ziemi.

Płaskości Ziemi przeczą wszelkie naukowe ustalenia. O tym, skąd wiemy, że nasza planeta nie jest płaskim dyskiem dryfującym w kosmosie, pisaliśmy już wcześniej w jednej z naszych analiz. Wymienialiśmy w niej takie argumenty jak istnienie grawitacji, wykorzystanie zegara słonecznego czy też różnice w widocznych konstelacjach gwiazd w odmiennych częściach Ziemi. Artykuł na stronie czasopisma „Focus” dodaje do tego jeszcze propozycję wybrania się w podróż samolotem przez Atlantyk oraz… obserwowanie obiektów z góry.

Dlaczego nie widzimy krzywizny Ziemi?

Pisząc krótko: bo jesteśmy za mali. 

W dokładniejszym wyjaśnieniu pomoże nam Rysio – postać, która powstała na jednym z blogów. Chłopiec, niczym Mały Książę, podróżuje między różnymi planetami i liczy ich krzywizny. Jako że Rysio jest leniwy, wybiera tylko takie miejsca do lądowania, które są idealnie okrągłe (ułatwia mu to obliczenia).

Rysio na pierwszej planecie

Jeśli nasz bohater wyląduje na planecie, której promień jest długości jego wzrostu, to oznacza, że jej krzywizna jest dość duża, co z kolei powoduje, że Rysio może bez problemu ją zauważyć.

Rysio odwiedza większą planetę

Wyślijmy więc Rysia na trochę większą planetę. Teraz jej promień jest dwa razy większy niż wzrost chłopca.

Promień planety (pomarańczowy) to przeciwprostokątna trójkąta. Połowa tego promienia (granatowy) to jedna przyprostokątna. Drugą przyprostokątną tworzy różnica między promieniem planety a odległością od jej powierzchni (zielony).

Liczymy.

X jest w przybliżeniu równe 0,268h. Stanowi to niewiele ponad ¼ wartości z pierwszej planety. Rysio nadal widzi więc zakrzywienie planety, ale znacznie mniejsze niż po poprzednim wylądowaniu. Planeta też jest okrągła, jednak to, co widzi chłopiec, wydaje się bardziej płaskie.

Rysio ląduje na Ziemi

Żeby oszacować poszukiwane zakrzywienie powierzchni kuli na długości h, musimy wiedzieć, ile razy większy od tej wielkości jest promień kuli. Dla ułatwienia obliczeń wciąż zakładamy, że Ziemia jest idealnie okrągła, a promień kuli wyznacza równik.

Promień równikowy Ziemi wynosi ok. 6 378 km, czyli ok. 6,4 mln metrów. To znacznie więcej niż wzrost Rysia. W przypadku gdy jesteśmy podobnego wzrostu jak nasz bohater (a jesteśmy, bo Rysio, mimo że podróżuje w kosmosie, jest normalnym chłopcem), to jesteśmy po prostu za mali, by zobaczyć krzywiznę Ziemi.

Paweł Kurzydłowski, autor artykułu na ten temat, wyliczył „zauważalną” krzywiznę Ziemi dla swojego wzrostu, czyli dla 186 cm (przy założeniu, że nasza planeta jest idealną kulą). Wykazał, że jest on 3,441 mln razy mniejszy niż promień równikowy Ziemi oraz że na idealnej kuli o promieniu równikowym – na odległości równej jego wzrostowi – powierzchnia obniża się o „zawrotne” 0,145 mikrometra (μm). Nie ma możliwości, by człowiek, patrząc w przestrzeń, zauważył tak minimalną różnicę.

Dostrzeżenie krzywizny Ziemi utrudnia też ukształtowanie terenu, np. widoczne na zdjęciu góry.

Z góry naprawdę widać więcej

Jak słusznie zauważył jeden z internautów komentujących post, „krzywiznę mierzymy od poziomu morza, nie od ukształtowania terenu”, zwracając jednocześnie uwagę, że w obliczeniach podanych we wpisie zaszły istotne błędy. Ich autor nie wziął pod uwagę wysokości, na jakiej znajdowała się osoba robiąca zdjęcie. 

Jak czytamy na portalu tatrzańskim, widoczność uwieczniona na zdjęciu w analizowanym poście nie jest spektakularna. Autor fotografii twierdzi, że sięga ona „nawet do 127 km”. Znane są jednak przypadki obserwacji polskich gór ze znacznie większej odległości, która może dochodzić do 250 km.

Podsumowanie – co by było, gdyby…

W jednym z naszych tekstów przyglądamy się temu, jak wyglądałby świat, gdyby teorie spiskowe okazały się prawdą. W przypadku płaskiej Ziemi musielibyśmy pożegnać się z grawitacją w obecnej formie, a drzewa zaczęłyby rosnąć pod kątem.

Argument dotyczący niewidocznej krzywizny Ziemi to kolejny pomysł zwolenników teorii spiskowej, by udowodnić, że nasza planeta jest płaska. Jest to jednak nieudana próba.