Fake news w pigułce

11 lipca 2023 roku na jednym z facebookowych profili pojawił się wpis z nagraniem, w którym przekonywano, że na terenie jednej z warszawskich dzielnic można odnotować bardzo wysokie promieniowanie. Nagranie podpisano słowami: „osiedlowa lampa z grillem” w towarzystwie ikonki czaszki, a na filmie widać pomiar promieniowania przy użyciu niewielkiego urządzenia.

Źródło: www.facebook.com

Na wpis zareagowało ponad 2,5 tys. osób, a udostępniono go 2,6 tys. razy. Wielu internautów uwierzyło, że promieniowanie w tej okolicy jest niebezpieczne. „powycinać … I będzie spokój !” – pisał jeden z nich. Niemniej jednak pojawiły się też głosy krytyczne wobec materiału „fejk”, „skalę glupoty rzeczywiście wywalilo” – pisali internauci.

Czy poziom promieniowania w Wilanowie jest wysoki? Jest w normie!

Z nagrania dowiadujemy się, że rzekomo widoczna jest „jakaś dziwna infrastruktura tutaj” (czas nagrania 00:15). W tle można usłyszeć drażniące piszczenie dochodzące z urządzenia do pomiarów promieniowania, a autor mówi: „wypierdziela skalę” (czas nagrania 01:12), „grilluje nas w tym momencie niesamowicie” (czas nagrania 01:15), „miasteczko Wilanów najbardziej skażone promieniotwórczo miasteczko” (czas nagrania 02:15) – czym stara się podkreślać rzekome zagrożenia za strony promieniowania elektromagnetycznego w tej okolicy.

Na filmie widać, że osoba nagrywająca użyła zwykłego amatorskiego miernika o nazwie TriField TF2. Taki miernik można nabyć za ok. 1 000 zł – ten i mu podobne są sprzedawane jedynie po to, by napędzać strach przed promieniowaniem. Nie jest to urządzenie, które służy do wykonania wiarygodnych pomiarów. Wykonywanie fachowych pomiarów jest znacznie trudniejsze i wymaga odpowiedniej wiedzy, a profesjonalne mierniki są znacznie droższe – ich cena to ok. 7 tys. euro do nawet 20 tys. euro.

Eksperci z Instytutu Łączności – PIB ocenili, że amatorski sprzęt charakteryzuje się „brakiem wiarygodności pomiarów”. W dodatku zakres pola elektromagnetycznego, jakie może zmierzyć TriField TF2, mieści się w zakresie od 20 MHz do 6 GHz. To wartości znacznie niższe niż norma bezpiecznego promieniowania w Polsce.

Jakie urządzenie widzimy na filmie i jakie jest tam promieniowanie?

Z nagrania wynika, że film nagrano w Warszawie przy ul. Sarmackiej na Nowym Wilanowie. Z użyciem mapy na stronie si2pem.gov.pl sprawdziliśmy, jakie promieniowanie elektromagnetyczne notuje się we wskazanej lokalizacji i w okolicy. Na poniższej mapie widać, że PEM odpowiada normom bezpieczeństwa. Większość wartości odnotowanych w granicach administracyjnych dzielnicy Wilanów nie przekracza 7 V/m. Tylko w jednym punkcie zanotowano przedział między 7 a 14 V/m (przy ul. Zygmunta Vogla), ale wciąż jest to bezpieczne natężenie pola. Podobnie jest w sąsiednim Ursynowie (nie ma tam większych wartości niż 14 V/m).

Źródło: si2pem.gov.pl

Zgodnie z informacjami na mapie przy ul. Sarmackiej znajduje się jedna stacja bazowa od Orange Polska, która obsługuje technologię 5G. Na filmie widać też maszty antenowe, które nazwano „jakimś dziwnym architektonicznym czymś” (czas nagrania 01:00). To maszty zamontowane przez firmę Emitel. Pierwsze z nich stanęły w tej lokalizacji w 2020 roku i obsługiwały technologię 3G i 4G. Ich producent wskazywał, że: „moce nadajników są kilkudziesięciokrotnie mniejsze, niż typowe rozwiązania wieżowe lub dachowe”.

5G jest bezpieczne dla ludzi. Jaka jest obecnie wiedza na ten temat?

Zgodnie z aktualną wiedzą naukową pole elektromagnetyczne (PEM) wytwarzane przez anteny telekomunikacyjne ma charakter niejonizujący. Oznacza to, że PEM nie wywiera negatywnego wpływu na organizm człowieka, nie ingeruje w budowę ludzkiej komórki, nie modyfikuje jej i nie wpływa na jej funkcje – w skrócie: nie jest w stanie wywoływać nowotworów u ludzi.

W Polsce wiarygodnym źródłem informacji na temat PEM jest m.in. biała księga Ministerstwa Cyfryzacji. Wynika z niej, że w badaniach epidemiologicznych przeprowadzonych na szeroką skalę nie dowiedziono wzrostu ryzyka zachorowalności na nowotwory mózgu, głowy i okolic szyi wskutek zwiększonej ekspozycji na PEM: