Popularność w sieci zyskuje film, który podaje fałszywe informacje na temat leczenia nowotworów. To fragment wywiadu z Leonardem Coldwellem podającym się za doktora, który podczas krótkiego nagrania wygłosił wiele niezgodnych z badaniami medycznymi tez. Najwięcej z nich dotyczyło leczenia nowotworów. Twierdzi on m.in, że każdy rodzaj raka da się wyleczyć w kilka tygodni, a niektóre przypadki w ciągu kilku minut. Ważną rolę ma w tym odgrywać weganizm lub dieta z surowej żywności, witamina C wstrzykiwana dożylnie, a także odpowiednie nawodnienie organizmu (roztworem soli morskiej) oraz utrzymanie odpowiedniego pH.

Źródło: www.facebook.com

Post ma identyczną treść jak ten, który był popularny w 2015 roku. Wtedy wywiad z Coldwellem na Facebooku miał łącznie ponad 2 mln wyświetleń. Był on też udostępniany przez kolejnych użytkowników. Pojawiały się pod nim pełne emocji komentarze: „Odcinaja nam już nawet drogi do zdrowej żywności , za chwilę nie będzie skąd już jej brać przeraża mnie ten degradacyjny ludzkość postęp , i ciągle nie potrafię zrozumieć celu w jakim ta degradacja zmierza”, „TAK O TYM CZYALAM JUŻ DUZO LAT WCZEŚNIEJ, NIETETY RZĄDZĄCE RLITY OPANOWALY TEŻ PRZEMYSŁ FARMACEUTYCZNY I MUSZĄ ZARABIAĆ A ZYCIE LUDZI NIE BRANE JEST POD UWAGĘ”.

Skąd pochodzi ten film i kim jest Leonard Coldwell? 

Choć wywiad rozszedł się viralowo w polskich mediach społecznościowych w 2015 roku, to wiadomo, że jest przynajmniej kilka lat starszy. Plansza końcowa wskazuje na to, że ukazał się on w 2011 roku (choć mógł powstać jeszcze wcześniej) w serwisie ihealhtube.com, który promuje, jak twórcy sami napisali na stronie, „alternatywne metody leczenia”. Tego fragmentu wywiadu nie ma już ani na stronie, ani na jej kanale w serwisie YouTube, ale znaleźć tam można inne fragmenty tego samego wywiadu, opublikowane ok. 10 lat temu. Sytuacja wygląda podobnie, jeśli zajrzymy na stronę samego Coldwella. Jak podaje serwis factcheck.kz, film został usunięty ze względu na skargę dotyczącą naruszenia praw autorskich.

Leonard Coldwell jest w Stanach Zjednoczonych znany z promowania niesprawdzonych i nieskutecznych metod leczenia nowotworów. Jest przedstawiany jako „lekarz holistyczny i alternatywny”, sam przedstawia się jako „doktor nauk naturalnych” czy „naturopata” (naturopatia zaliczana jest do medycyny alternatywnej i polega na unikaniu leków i operacji na rzecz środków naturalnych, tj. powietrza, wody czy ziół). Coldwell nie ma zatem wykształcenia medycznego. Na swojej stronie zamieszcza fałszywe treści dotyczące pandemii COVID-19 i twierdzi również, że wyleczył „35 tys. pacjentów” z raka, co nie zostało nigdzie udokumentowane.

Czy raka da się wyleczyć w parę minut?

Jedną z największych rewelacji, która pojawiła się w wywiadzie z Coldwellem jest to, że jak twierdzi, „każdy rodzaj raka może być wyleczony w 2-6 tygodni, a niektóre nowotwory mogą zniknąć w przeciągu paru minut” (czas nagrania 0:20). W rzeczywistości długość leczenia pacjenta zależy od wielu czynników oraz rodzaju terapii. Żadna jednak nie trwa kilku minut.

Aktualnie stosowane metody leczenia to m.in. chemioterapia, radioterapia, leki ukierunkowane molekularnie (celowane), leki stymulujące układ immunologiczny (immunoterapia). Nowotwór można także usunąć drogą operacyjną. Zawsze istnieje jednak niebezpieczeństwo przerzutów lub nawrotu choroby.

W przypadku części osób chorych na raka możliwy jest wybór jednej formy leczenia, jednak większość pacjentów jest leczona równolegle kilkoma metodami (np. poprzez leczenie operacyjne i chemioterapię lub radioterapię).

Czy raka da się wyleczyć odpowiednią dietą? 

W wywiadzie pojawiło się też kilka twierdzeń dotyczących diety, która ma rzekomo wyleczyć z choroby nowotworowej. Ma się ona składać z kilku elementów: zachowania odpowiedniego pH organizmu (czas nagrania 1:05), zastrzyków dożylnych z witaminy C (czas nagrania 2:40), diety wegetariańskiej lub zawierającej wyłącznie surowe produkty (czas nagrania 3:55) oraz regularnego nawadniania organizmu słoną wodą (czas nagrania 4:20). Żadna z tych tez nie ma jednak poparta badaniami naukowymi.

Odpowiedni poziom pH. Coldwell w swoim wystąpieniu stwierdził, że nowotwór przestanie się rozwijać, gdy „ciało pozbędzie się kwasicy oraz toksyn, stanie się zasadowe i bogate w tlen (…)” (czas nagrania 1:05). Według niego można to osiągnąć m.in. poprzez „dostarczanie organizmowi wapnia, substancji odżywczych, minerałów”. Dodał też (czas nagrania 1:40), że „ciało musi mieć uzdrawiający poziom pH (…) 7,36, jednak w procesie leczenia powinien wzrosnąć do 7,5”. Nie są to tezy oparte na badaniach naukowych.

Badania, które wykazały, że komórki rakowe rozwijają się w kwaśnym środowisku, przeprowadzono w warunkach laboratoryjnych. Tymczasem nasze ciało dobrze radzi sobie z utrzymywaniem odpowiedniego poziomu pH bez wpływu diety, a jego zmiana w celu stworzenia mniej kwaśnego środowiska byłaby prawie niemożliwa. Dla przykładu organizm utrzymuje pH krwi dokładnie na poziomie pomiędzy 7,35 a 7,45 i jeśli odbiegnie ono ponad tę normę, staje się to zagrożeniem życia i zazwyczaj wskazuje na poważny problem zdrowotny.

Na temat zyskującej popularność informacji o tym, że znakomitym środkiem zapobiegawczym przeciw rakowi jest woda alkaliczna, wypowiedział się Jorge J. Nievą, lekarz i profesor medycyny klinicznej w USC Norris Comprehensive Cancer Center, uznając ją za mało prawdopodobną.

Badacze nadal sprawdzają, czy kwaśne środowisko sprzyja rozwojowi raka lub wzmaga przerzuty. Jednak z tej tezy bierze się sugestia, że zachowanie odpowiedniego pH może wspomóc zapobieganie powstawaniu i rozwojowi nowotworu. Nie ma jednak dowodu na to, że tak rzeczywiście jest, dlatego nie poleca się jej pacjentom chorym na raka. Badania na ten temat opublikowano na łamach British Medical Journal.

Dopóki nie pojawi się więcej dowodów na to, czy „kwasowe” diety wpływają na rozwój lub pojawienie się raka, należy zachować tylko te  elementy diety alkalicznej, które są zgodne z wynikami badań nad rakiem. American Institute of Cancer Research przygotowało szereg zaleceń, które obejmują m.in. dietę bogatą w pełne ziarna, warzywa, owoce i fasolę, ograniczenie spożycia fast foodów, tłuszczu, czerwonego mięsa czy cukrów oraz… nieużywanie suplementów w celu profilaktyki nowotworowej.

Zastrzyki dożylne z witaminą C. W 2:40 minucie nagrania Coldwell powiedział, że po podaniu dożylnie witaminy C w dawce 100 cm³ dziennie trzy razy w tygodniu (lub częściej) „w przeciągu kilku dni nowotwór przestawał się rozwijać”.

Nie ma żadnych dowodów na to, że duże dawki tej witaminy mogą wyleczyć pacjenta z nowotworem. Mówią o tym m.in. badania przeprowadzone przez polskich naukowców, których wyniki zostały opublikowane w lutym 2021 roku. Wskazują oni na fakty i mity dotyczące stosowania tej substancji u pacjentów w zaawansowanych stopniu rozwoju nowotworu. Do mitów należy przekonanie, że wysoka dawka witaminy C jest silnym lekiem przeciwnowotworowym, zwiększa skuteczność konwencjonalnej terapii przeciwnowotworowej, zmniejsza toksyczność wywołaną chemioterapią i zmęczenie u pacjentów z rakiem.

Naukowcy podkreślają też, że potrzebne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć właściwości witaminy C. Nie ma zatem obecnie dowodów sugerujących, że witamina C podawana dożylnie byłaby lekiem na raka. Może być za to stosowana w leczeniu paliatywnym, czyli takim, którego celem nie jest uzyskanie wyleczenia czy zatrzymanie procesu chorobowego, ale eliminowanie bólu pacjenta czy łagodzenie objawów choroby. Amerykańska agencja ministerstwa zdrowia, Food and Drug Administration (FDA), nie uznaje tej metody jako skutecznej terapii nowotworowej.

W 3:00 minucie nagrania pada też stwierdzenie, że witaminą C można wyleczyć prawie wszystkie schorzenia serca. Na podstawie przeprowadzonych badań Edgar R. Miller III z Johns Hopkins Medicine nie zaleca jakichkolwiek suplementów do leczenia lub zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym. „Nie znaleźliśmy dowodów na korzyści dla chorób układu krążenia. Suplementy były nieskuteczne i niepotrzebne” – powiedział. Wyjątkiem są kapsułki z kwasem omega-3 lub olejem rybnym, które wspomagają pracę serca, jednak – aby uzupełnić braki tych składników bez kupowania suplementów – w większości przypadków wystarczy spożywanie dwóch porcji tłustych ryb tygodniowo. Wiadomo również, że najlepszym źródłem składników odżywczych jest jedzenie, a nie suplementy diety.

Weganizm, dieta z surowych produktów oraz nawodnienie słoną wodą. Oprócz wprowadzenia tzw. „diety alkalicznej” Coldwell proponuje też inne wątpliwe metody zwalczania nowotworów: zachęca do przejścia na weganizm lub dietę składającą się wyłącznie z surowych produktów (czas nagrania 3:50), a także picie posolonej wody (czas nagrania 4:20).

Diety oparte na produktach roślinnych oraz ich wpływ na choroby nowotworowe są przedmiotem badań naukowców, jednak wyniki nadal nie są wystarczające, aby określić, w jakim stopniu zapobiegają i zwalczają raka. Na razie stwierdzono, że „istnieją ograniczone dowody dotyczące korzystnego wpływu diet wegetariańskich na zapobieganie skutkom związanym z rakiem w populacji ogólnej i u osób, które przeżyły raka”, a także że „wykonano niewiele badań, jak te wzorce żywieniowe wpływają na śmiertelność z powodu raka po zdiagnozowaniu”. Na tej podstawie nie da się stwierdzić, że wegetarianizm leczy raka.

Spożywanie przez długi czas wyłącznie żywności surowej może spowodować niedobór kilku składników odżywczych, m.in. białka, witaminy B12 i D czy żelaza. Nie ma też żadnych naukowych dowodów, że taka dieta redukowałaby ryzyko zachorowania na raka piersi. Wiadomo jednak, że surowe owoce i warzywa (w postaci soków) wspomagają leczenie pacjentów z zaawansowanym rakiem, ułatwiając rehabilitację wątroby. Naukowcy podkreślają jednak, że to część terapii składającej się z kilku innych elementów (m. in. suplementacji jodem i niacyną czy lewatyw kofeinowych) i nie należy traktować ich wybiórczo. Nie można zatem powiedzieć, że surowa dieta wyleczy każdy rodzaj raka.

Badania wykazują, że raka (w tym przypadku żołądka) może powodować nie niedobór, a nadmiar soli. Naukowcy badają też wpływ odpowiedniego nawadniania organizmu na rozwój nowotworu. Jak do tej pory wykazano m.in., że istnieją skąpe dowody na zależność pomiędzy piciem dużej ilości wody a spadkiem ryzyka pojawienia się raka piersi u kobiet. Uznaje się jednak, że odwodnienie utrudnia leczenie, ponieważ odpowiednie nawodnienie m.in. w reguluje temperaturę ciała i pomaga usuwać z niego odpady i toksyny. Nie ma dowodów na to, że picie wody (w dowolnych ilościach) jest prostym lekiem na nowotwór.

Podsumowanie

Alternatywna medycyna znajduje wielu zwolenników w mediach społecznościowych (o czym przestrzega m.in. amerykańska agencja ministerstwa zdrowia – Food and Drug Administration), dlatego też właśnie takimi kanałami najczęściej rozprzestrzenia się medyczna dezinformacja. Badania naukowe udowadniają jednak, że suplementy diety czy odpowiednie odżywianie, choć mogą mieć pozytywny wpływ na nasz organizm, nie mogą być uznane za skuteczne lekarstwo na różne rodzaje nowotworów.

Nowotwory to grupa bardzo poważnych chorób, w przypadku których pomyślność leczenia zależy od wielu czynników, takich jak m.in. stadium choroby, rodzaj nowotworu czy to, który organ został zaatakowany. Nie istnieje jednak ani żaden „magiczny” specyfik, ani żadna metoda, które pozwalają na ich natychmiastowe wyleczenie. Zdarza się, że motywacje do promowania medycyny alternatywnej wśród osób chorych na nowotwory nie są szczere i odwołują się do desperacji pacjentów oraz dawania im fałszywej nadziei w celu uzyskania korzyści finansowych, poprzez sprzedaż drogich produktów lub suplementów, które rzekomo mają ich wyleczyć. Osoby, u których zdiagnozowano nowotwór (zwłaszcza nowotwór złośliwy lub w zaawansowanym stadium rozwoju) oraz ich bliscy, mogą być podatni na dezinformację dotyczącą podstawowych potrzeb i pragnień każdego człowieka – chęci życia, przekazywaną w sposób emocjonalny.

Ważne jest, aby w takiej sytuacji poddać się leczeniu u profesjonalnych lekarzy i nie ufać nieprzebadanym metodom, które są promowane przez niewiarygodne źródła i pseudoekspertów w mediach społecznościowych.