Analiza w pigułce

Negowanie ocieplenia klimatu przybiera różne formy. Według treści jednego z wpisów na TikToku oraz postów na Facebooku (1, 2, 3) telewizja manipuluje przekazem w zapowiedziach pogodowych. Autor twierdzi, że wykorzystuje się pomarańczowo-czerwone kolory do oznaczenia temperatury, żeby wzbudzić niepokój zmianami klimatu. Aby to uargumentować, porównuje dwie mapy Półwyspu Skandynawskiego.

Według podpisu mapy mają przedstawiać pogodę z 1998 oraz z 2023 roku. Temperatury są na nich podobne, jednak mapy różnią się oprawą graficzną. „W 1998 roku nazywało to się LATO. Teraz farbują wszystko na czerwono i nazywają to »OCIEPLENIEM KLIMATU«. WYŁĄCZ TELEWIZOR” – napisano pod spodem.

Podobne tezy dotyczące wizualizacji prognoz pogody w Wielkiej Brytanii i w Niemczech analizowaliśmy już na łamach Demagoga.

Źródło: Tiktok.com, 9.07.2024

Porównanie map pojawiło się w sieci wcześniej – z innymi datami 

Porównanie map dołączonych do posta analizowała w 2022 roku redakcja AFP Sprawdzam. Według ówczesnych przekazów pierwsza mapa dotyczyła wtedy roku 1986, a druga – roku 2022.

Redakcja dotarła do oryginałów map: żadna z nich nie pochodzi ani z lat 80., ani z 90. Jedna datowana jest na lipiec 2016 roku, a druga na sierpień roku 2021. Dzieli je więc tylko kilka, a nie kilkadziesiąt lat. Poza tym mapy pochodzą z dwóch różnych stacji telewizyjnych (SVT i TV4), które po prostu stosowały inne techniki wizualizacji, aby zaznaczyć różnice temperatur.

Źródło: www.svt.se, 20.07.2016

Telewizja SVT aktualnie wykorzystuje barwy od zielonej do czerwonej w celu oznakowania zmiany temperatur powyżej 0 stopni Celsjusza, dlatego jej wizualizacja nie przypomina tej, którą stosuje TV4.

Globalne ocieplenie to fakt

Zestawienie map przedstawione na TikToku i w postach (1, 2, 3) jest zmanipulowane również w inny sposób: porównanie prognozy pogody z tych samych dni roku oddzielonych kilkoma dekadami nie byłoby dowodem na to, że klimat się nie zmienia.

Jak podaje Uniwersytet Jagielloński, pogoda to stan atmosfery w danej chwili. Składają się na nią m.in.: temperatura powietrza, ciśnienie atmosferyczne, zachmurzenie, opady, prędkość i kierunek wiatru. Klimat to „zespół zjawisk i procesów atmosferycznych, kształtujących się pod wpływem właściwości fizycznych i geograficznych”, który charakteryzuje się na podstawie wieloletnich obserwacji zjawisk pogodowych.

Jak szybko wzrasta globalna temperatura?

Według informacji zamieszczonych na stronie NOAA Climate.gov od połowy XIX wieku temperatura na Ziemi wzrastała o średnio o 0,06°C na dekadę, ale od 1982 roku tempo ocieplenia zwiększyło się ponad trzykrotnie, czyli temperatura wzrasta o 0,2°C na dekadę. NASA zamieściła na swojej stronie wykres pokazujący zmianę globalnej temperatury powierzchni w kolejnych latach w porównaniu do średniej długoterminowej z lat 1951–1980. W 1998 roku wzrost sięgnął 0,61°C, w 2023: 1,17°C.

Szacuje się, że podniesienie średniej globalnej temperatury Ziemi o dwa do pięciu stopni Celsjusza może przełożyć się m.in. na poważne ograniczenia dostępu do wody i do żywości, wymieranie gatunków czy fale upałów niszczące plony.

Zmiany klimatu powodują podwyższenie temperatur i pożary w Szwecji

Analiza wielu modeli zaowocowała zgodą wśród badaczy co do szacunków dotyczących przyszłości: sądzą oni, że temperatura w Szwecji i w Skandynawii wzrośnie bardziej niż średnia światowa (s. 645).

Już teraz w Szwecji pojawiły się wyzwania związane z wyższymi temperaturami. Dla przykładu, według wniosków z raportu z 2016 roku domy opieki długoterminowej w Uppsali były słabo przygotowane na fale upałów, co mogło wpływać na zdrowie rezydentów. 

Fale upałów są poważnym problemów również dlatego, że mogą stać się przyczyną np. pożarów. W 2018 roku rekordowe pożary odnotowano nawet za kołem podbiegunowym. Szwecja musiała zwrócić się wtedy o pomoc do innych krajów, m.in. Polski. Naukowcy z Uniwersytetu w Lund przewidują, że zmiany klimatyczne zwiększą częstotliwość pożarów.