FAKE NEWS W PIGUŁCE

22 czerwca 2023 roku na Facebooku pojawiło się nagranie, na którym Robert F. Kennedy Jr. wypowiada się na temat wojny w Ukrainie. Twierdzi on, że za konflikt odpowiedzialne jest NATO, które prowokowało Rosję nielegalną ekspansją na wschód od Niemiec (czas nagrania 0:30). Dodaje również, że Ukraina jest jedynie pionkiem w „zastępczej wojnie” pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Federacją Rosyjską (czas nagrania 2:05). 

Robert F. Kennedy Jr. to prawnik i znany propagator teorii spiskowych i czołowy działacz amerykańskiego ruchu antyszczepionkowego. O fake newsach rozpowszechnianych przez niego wielokrotnie pisaliśmy już na łamach Demagoga. 

Źródło: www.facebook.pl

Nagranie w krótkim czasie wzbudziło szerokie zainteresowanie użytkowników Facebooka. Obejrzano je ponad 160 tys. razy i zdobyło prawie 3 tys. reakcji. Wśród ponad 620 komentarzy dostrzegamy liczne głosy osób oburzonych rzekomymi działaniami NATO i USA. „Cała ta geopolityka, USA, Rosja, Chiny, wielcy tego świata. A gdzie w tym wszystkim prawo narodów do samostanowienia, prawo do wolności i obierania własnego kierunku ?” – czytamy. W innym komentarzu napisano: „Kto zna trochę historii wie jak wyglądają ich misję humanitarne tak naprawdę odbierając wolność tych narodów do których wyciągają swoje ręce narzucając swoją definicję wolnośći zabierając suwerenność”. 

NATO zobowiązało się nie rozszerzać na wschód od Niemiec? To mit

Na początku nagrania Robert F. Kennedy Jr. próbuje wskazać, kto ponosi odpowiedzialność za wojnę w Ukrainie. Według niego, za rosyjską agresję zbrojną jest odpowiedzialne NATO wraz z USA, które złamały rzekome obietnice nierozszerzania NATO na wschód od zjednoczonych Niemiec: „nasz rząd również przyczynił się do tej sytuacji, celowe prowokacje Rosji. Wracając do lat 90. administracji demokratycznej i republikańskiej, popchnęli NATO pod rosyjskie granice łamiąc naszą własną uroczystą obietnicę z początku lat 90., kiedy zobowiązaliśmy się, że jeśli Rosja […] umożliwi zjednoczenia Niemiec pod armią NATO […] że po tym nie posunęlibyśmy NATO ani o cal na wschód” [pisownia oryginalna napisów w filmie] (czas nagrania 0:30). 

Twierdzenia, jakoby Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) zdradziła Rosję przez złamanie obietnicy nierozszerzania się na wschód, stanowią jedną z głównych narracji propagandowych rosyjskich działań dezinformacyjnych.

Pochodzenie historii o złamanej obietnicy NATO

Źródła wspomnianego mitu upatrywać można w negocjacjach Wschód – Zachód dotyczących zjednoczenia Niemiec, przed podpisaniem Traktatu o ostatecznym uregulowaniu w odniesieniu do Niemiec z 12 września 1990 roku. Jak czytamy na stronie NATO:

Żadne postanowienia dotyczące obietnicy nierozszerzania granic NATO na wschód od Niemiec nie zostały zapisane w treści tego traktatu. Co ważne, w tamtym momencie Związek Radziecki wciąż istniał, a Układ Warszawski pozostawał w mocy.

Jak czytamy na stronie NATO, ówcześni politycy nie wyobrażali sobie, że w przyszłości mogłoby dojść do rozpadu ZSRR i Układu, co umożliwiłoby państwom znajdującym się na wschód od Niemiec podjęcie decyzji o wstąpieniu do Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Gdy Związek Radziecki przestał istnieć, państwa byłego ZSRR uzyskały suwerenność, a tym samym możliwość złożenia wniosku o przystąpienie do NATO.

NATO swoimi działaniami nie prowokuje Rosji

W swojej wypowiedzi Robert F. Kennedy Jr. wielokrotnie podkreśla, że NATO prowokuje Rosję do wojny: „Otoczyliśmy Rosję przeprowadziliśmy się nie o cal na wschód, ale o 1000 mil i 14 krajów. Otoczyliśmy Rosję rakietami i bazami wojskowymi coś, czego nigdy byśmy nie tolerowali gdyby Rosjanie nam to zrobili” [pisownia oryginalna napisów w filmie] (czas nagrania 1:03).

Jest to kolejny element prorosyjskiej narracji dezinformacyjnej stosowanej przez Kreml do usprawiedliwienia agresji na Ukrainę, co wielokrotnie podkreślaliśmy w naszych analizach. 

Jakiekolwiek działania, które podejmuje NATO, nie mają na celu prowokacji Federacji Rosyjskiej. Jak już wspominaliśmy, suwerenne państwa mają prawo do decydowania o własnych sojuszach.

W kontekście wojny w Ukrainie wszelkie działania Sojuszu Północnoatlantyckiego są odpowiedzią na zbrojną agresję Rosji. Co więcej, państwa członkowskie NATO mogą prowadzić własne akcje pomocowe na rzecz Ukrainy, np. w zakresie pomocy humanitarnej, wsparcia finansowego czy dostarczania sprzętu wojskowego lub broni.

Ma to na celu utrzymanie zdolności Ukrainy do samoobrony, zgodnie z art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych. Na stronie NATO czytamy:

Ukraina jest przykrywką w wojnie USA – Rosja? To teoria spiskowa

W omawianym filmie pada również stwierdzenie, że wojna w Ukrainie jest tylko „przykrywką” do prawdziwego konfliktu, jaki toczą Stany Zjednoczone z Rosją: „Ukraina jest po prostu pionkiem w wojnie zastępczej między Stanami Zjednoczonymi a Rosją” (czas nagrania 2:05). Podobnie jak w przypadku NATO, Rosjanie poprzez swoje działania propagandowe starają się „wybielić” w oczach Zachodu i przerzucić odpowiedzialność za wojnę na m.in. Stany Zjednoczone. 

Twierdzenie, że USA „sterowało” rządem Ukrainy w celu wywołania wojny z Rosją, jest popularną teorią spiskową. Według tej tezy Stany Zjednoczone miały zorganizować protesty na Majdanie, a następnie, po ucieczce Janukowycza z kraju, ustawić nowe, zależne od siebie władze.

Teorię tę przeanalizowali fact-checkerzy Politifact, którzy nie znaleźli wiarygodnych dowodów na przytoczone tezy.