Fake news w pigułce

W mediach społecznościowych krąży nagranie z holenderskim  europosłem Robem Roosem, który sprzeciwiał się paszportom covidowym i obowiązkowym szczepieniom przeciw COVID-19. Ten dowiedział się, że podobno szczepionki przeciw COVID-19 nie były nigdy testowane pod kątem zapobiegania transmisji. Taka informacja była popularna zarówno na Facebooku, jak i na Twitterze.

Źródło: www.facebook.com

Czy szczepionek przeciw COVID-19 nie sprawdzono pod kątem zapobiegania transmisji?

We wpisie na Facebooku przedstawiono pytanie, czy szczepionka była testowana pod kątem zapobiegania przenoszenia SARS-CoV-2 w momencie wprowadzenia. Dalej wskazano, że: „szczepionka nigdy nie była testowana” pod tym kątem – tekst ten oparto na relacji Roba Roosa. W dalszej części podsumowano, że hasło „zaszczep się dla innych” było więc zawsze kłamstwem – nie są to jednak informacje zgodne z prawdą.

W badaniach klinicznych nad lekami i szczepieniami, które są podzielone na trzy fazy, sprawdza się zwłaszcza ich bezpieczeństwo i skuteczność w kontekście zapobiegania zachorowaniu i śmierci. Zapobieganie roznoszeniu wirusa na inne osoby na ogół jest pożądaną funkcją szczepień, jednak nie każdy preparat jest w stanie to zagwarantować w pełni i w przypadku każdej osoby.

Obecnie wiadomo, że szczepienia przeciw COVID-19 zapewniają pewien poziom ochrony przed dalszą transmisją

Aktualny stan wiedzy wskazuje na częściową ochronę przed roznoszeniem transmisji wirusa SARS-CoV-2 po szczepieniu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) na swojej stronie podkreśla, że „istnieją również dowody na to, że zaszczepienie się zmniejszy prawdopodobieństwo przeniesienia wirusa na inne osoby, co oznacza, że ​​decyzja o zaszczepieniu chroni również osoby wokół Ciebie”. O podobnych faktach dowiadujemy się też ze strony Centers for Disease Control and Prevention (CDC):

Pewien efekt ochrony przed transmisją obserwuje się również w przypadku występowania wariantu Omikron, jednak – podobnie jak w przypadku pozostałych wariantów – może on z czasem zanikać. W związku z tym eksperci zalecają przyjęcie dawki przypominającej szczepienia.

Czy na początku kampanii szczepień przeciw COVID-19 ukrywano, że preparaty nie zapobiegają transmisji?

Pełna wypowiedź Roba Roosa brzmiała: „W momencie wprowadzenia szczepionki nie były wcześniej sprawdzone pod kątem zapobiegania transmisji wirusa” (czas nagrania 00:25), przy czym europoseł nadał jej skandalizujący ton. W ten sposób polityk stworzył wrażenie, że informacje o zakresie działania szczepień nie były wcześniej dostępne, a więc ich „wykrycie” zmieniłoby wiele w kwestii ich stosowania.

Przekazane przez niego informacje nie są żadną nowością i nie zmieniają niczego w kontekście stosowania szczepień przeciw COVID-19. Kiedy w grudniu 2020 roku w Polsce rozpoczęły się szczepienia przeciwko COVID-19 pewne było, że szczepionki przeciw COVID-19 skutecznie wzmacniają reakcję immunologiczną organizmu, dzięki której ograniczona zostaje szansa na zachorowanie i ciężki przebieg choroby. Już z samej definicji jest to właśnie główny cel wszystkich szczepień ochronnych.

Naukowcy nie byli wówczas pewni, czy szczepionka sprawi, że uodporniona osoba nie będzie roznosić patogenu na kolejne potencjalnie narażone na zainfekowanie osoby oraz jak duże może być ryzyko zakażenia się w taki sposób. Cytowany przez „Nature” wirusolog Stephen Griffin z University of Leeds zaznaczał wówczas, że „w najgorszym możliwym przypadku będziemy mieli ludzi czujących się dobrze, którzy wszędzie roznoszą wirusa”.

Podsumowanie 

Informacje o tym, jakoby nigdy nie sprawdzono efektu ochrony przed dalszą transmisją SARS-CoV-2 w przypadku szczepień przeciw COVID-19, nie są prawdziwe. Nie wiedziano o tym na początku procesu szczepień populacyjnych, jednak z czasem zaczęło się to potwierdzać – dziś wiemy, że zapewniają one pewien poziom ochrony przed transmisją wirusa.

W internecie może pojawiać się wiele materiałów utrzymywanych w tonie skandalu. Zawsze jednak warto pamiętać o tym, że z wiarygodnymi informacjami na temat szczepionek przeciw COVID-19 można zapoznać się na stronach Światowej Organizacji Zdrowia, Amerykańskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób i Europejskiej Agencji Leków.