FAKE NEWS W PIGUŁCE

20 lipca 2023 roku na facebookowym profilu Skutecznie wyleczyć opublikowano rolkę dotyczącą leczenia statynami, czyli lekami stosowanymi u pacjentów ze zbyt wysokim stężeniem cholesterolu we krwi. W nagraniu padają m.in. stwierdzenia, że w hipercholesterolemii „statyn nie powinniśmy stosować” (czas nagrania 0:43) czy że jedyne działanie tych leków to „malutkie działanie przeciwzapalne” (czas nagrania 0:28).

Powyższe stwierdzenia nie są zgodne (np. 1, 2, 3) z aktualnym stanem wiedzy naukowej, który wskazuje, że korzyści wynikające z przyjmowania tych środków znacząco przewyższają potencjalne wady ich stosowania.

Fot. www.facebook.com

Omawiane nagranie spotkało się z dużym zainteresowaniem: polubiło je 9 tys. użytkowników, skomentowano je ok. 450 razy i udostępniono 4 tys. razy.

Statyny to skuteczne leki stosowane u pacjentów z wysokim poziomem cholesterolu

W nagraniu padają słowa: „Co medycyna robi, jak mamy podwyższony cholesterol? Podaje statyny” (czas nagrania 0:18). A następnie: „statyny: jeżeli jakiekolwiek prace mówią, publikacje mówią, że ma jakiekolwiek działanie, to może to wynikać z tego, że mają malutkie działanie przeciwzapalne i to jest wszystko” (czas nagrania 0:28). Wypowiedź podsumowana jest stwierdzeniem: „czyli wniosek jest prosty: statyn nie powinniśmy stosować” (czas nagrania 0:43).

Statyny to grupa leków przepisywanych pacjentom m.in. ze zbyt wysokim stężeniem niewłaściwych („złych”) frakcji cholesterolu we krwi. Są to środki, które skutecznie obniżają poziom cholesterolu.

Cholesterol pełni w organizmie ważne funkcje, ale nie może go być za dużo

Cholesterol to grupa związków lipidowych, które odgrywają istotną funkcję w ustroju, o ile występują w odpowiednim stężeniu. Jeśli jest ich za dużo, zaczynają działać na organizm destrukcyjnie. Można to porównać chociażby do sytuacji z glukozą, czyli cukrem prostym, który jest niezbędny do odżywienia tkanek organizmu. Jeśli jednak występuje w zbyt wysokim stężeniu, zaczyna działać negatywnie i świadczy o problemach zdrowotnych (np. o cukrzycy), które wymagają leczenia.

Cholesterol występuje w dwóch głównych postaciach:

• tzw. dobry cholesterol, czyli HDL (lipoproteiny wysokiej gęstości),
• tzw. zły cholesterol, czyli nie-HDL (lipoproteiny niewysokiej lub niskiej gęstości).

„Zły cholesterol” przyczynia się m.in. do blokowania naczyń krwionośnych, ponieważ współtworzy tłuszczową warstwę wyścielającą ich ścianę. Tym samym zwiększa ryzyko problemów sercowo-naczyniowych. Natomiast „dobry cholesterol” odpowiada m.in. za obniżanie poziomu szkodliwych lipidów.

Korzyści wynikające z przyjmowania statyn znacząco przewyższają ewentualne skutki uboczne 

Statyny podawane są pacjentom ze zbyt wysokim stężeniem cholesterolu, ponieważ skutecznie obniżają jego poziom.

Jak podaje British Heart Foundation (BHF), statyny przepisywane są m.in. pacjentom:

• z dławicą piersiową (zespół objawów z towarzyszącym bólem klatki piersiowej),
• będącym w grupie ryzyka rozwoju dławicy piersiowej, zawału mięśnia sercowego lub udaru,
• z cukrzycą,
• którzy przebyli zawał mięśnia sercowego lub udar,
• po zabiegach chirurgicznych dotyczących układu sercowo-naczyniowego,
• obarczonych ryzykiem wrodzonej hipercholesterolemii.

Statyny mogą znacząco poprawiać stan zdrowia pacjenta

Nie jest również prawdą, że jedyny efekt kliniczny, jaki uzyskuje się u pacjenta po podaniu statyn, to „malutkie działanie przeciwzapalne” (czas nagrania 0:28).

Wykazano np., że statyny wpływają na patologicznie zmienione komórki wyścielające naczynia krwionośne i przywracają im zdrowe funkcje. Dzięki temu naczynia m.in. prawidłowo rozszerzają się lub zwężają.

Potrzeba więcej badań, by rozstrzygnąć wpływ statyn na działanie mózgu

W nagraniu pojawia się również stwierdzenie: „Mózg jest zbudowany z cholesterolu. Wiele hormonów jest zbudowanych z cholesterolu. Jeżeli my go obniżymy, to będziemy mieli za chwileczkę problemy. Problemy nieodwracalne” (czas nagrania 0:00).

Owszem, tkanki wchodzące w skład mózgu są w dużej mierze zbudowane z lipidów, w tym z cholesterolu. 

Statyny, jak każdy lek (niezależnie od tego, czy jest to preparat syntetyczny, czy „naturalny” – ziołowy) mogą wywoływać pewne skutki uboczne. Leki te pod wieloma względami działają protekcyjnie na mózg, chociażby dlatego, że zmniejszają ryzyko jego udaru. Bywa jednak i tak, że u niektórych pacjentów statyny prowadzą do pojawienia się skutków ubocznych dotyczących funkcjonowania mózgu. Wprawdzie Harvard Medical School podaje:

Jednak w kontekście wpływu statyn na funkcjonowanie mózgu zwraca się uwagę na zasadność prowadzenia dalszych badań. Dr JoAnn Manson z Brigham and Women’s Hospital w komentarzu dla Harvard Medical School wskazuje:

Warto również podkreślić, że – wbrew słowom padającym w nagraniu („problemy nieodwracalne”; czas nagrania 0:09) – ewentualne neurologiczne skutki uboczne związane z przyjmowaniem statyn są odwracalne i ustępują po odstawieniu leków.

Podsumowanie

Jak każdy lek, tak również statyny mogą wywoływać pewne skutki uboczne. Jednak aktualny stan wiedzy naukowej wskazuje, że korzyści wynikające z przyjmowania tych środków znacząco przewyższają potencjalne wady ich stosowania. Oficjalne rekomendacje wskazują, że statyny to jedne z najskuteczniejszych leków dla pacjentów z chorobami krążeniowymi. Treść omawianego nagrania może wprowadzić w błąd, ukazując je jako niewskazane w leczeniu hipercholesterolemii.