FAKE NEWS W PIGUŁCE

W serwisie Raforest.com ukazał się artykuł zatytułowany „Prof. Olle Johansson: Zakłócenie układu odpornościowego przez pola elektromagnetyczne – potencjalnie podstawowa przyczyna uszkodzenia komórek oraz redukcji naprawy tkanek, która może prowadzić do chorób”. W tekście czytamy m.in., że pole magnetyczne ma negatywny wpływ na zdrowie człowieka i prowadzi do takich chorób jak alergie, astma, a nawet nowotwory.

Dezinformujący artykuł opisujący badania, które rzekomo udowodniły, że pole elektromagnetyczne ma negatywny wpływ na zdrowie jest promowany na Facebooku. Największą popularnością cieszą się posty udostępnione na fanpage’ach Covid 19 bitwa o wolność, Stowarzyszenie Prawo do Życia Prawda i w grupie Medycyna Holistyczna 2. 

Źródło: www.facebook.com

Na post zamieszczony w grupie Medycyna Holistyczna 2 zareagowało niemal 60 razy, a udostępniono go 32-krotnie. Z komentarzy pod postem można wnioskować, że niektórzy uwierzyli w powieloną przez artykuł dezinformację na temat szkodliwości działania pola elektromagnetycznego na ludzki organizm. „5g to broń wojskowa” – czytamy w jednym z komentarzy. „Od lat masowo bada się ludzi mamografią ,rezonans magnetyczny ,tomograf ,EEG, rendgen to wszystko kaleczy ludzi nowotworami a dobije nas technologia antenowa” – stoi w innym.

Rakotwórcze pole elektromagnetyczne i elektrowrażliwość – czyli co znajdziemy w omawianym tekście

Tekst opublikowany w serwisie Raforest.com bazuje na omówieniu opublikowanego w 2009 roku artykułu zatytułowanego „Disturbance of the immune system by electromagnetic fields-A potentially underlying cause for cellular damage and tissue repair reduction which could lead to disease and impairment”, którego autorem jest prof. Olle Johansson.

Z tekstu dowiadujemy się m.in., że:

1. Zakłócenie układu odpornościowego przez pola elektromagnetyczne jest potencjalnie podstawową przyczyną uszkodzenia komórek oraz redukcji naprawy tkanek, która może prowadzić do chorób takich jak alergie, astma, a nawet nowotwory,
2. Elektrowrażliwość w krajach rozwiniętych dotyka od 3 do 10 proc. populacji.

Kim jest prof. Olle Johansson? Szwedzki lider „naukowego wprowadzania w błąd” w 2004 roku 

Olle Johansson to szwedzki naukowiec, który bada wpływ pola elektromagnetycznego na zdrowie ludzi. W 2004 roku otrzymał z rąk szwedzkiego stowarzyszenia Vetenskap och Folkbildning, działającego na rzecz popularyzacji nauki, tytuł Misleader of the Year 2004 (nazwa tytułu pochodzi od połączenia dwóch słów: mislead, czyli zwieść, wprowadzić w błąd i leader, czyli lider).

Tak kapituła stowarzyszenia Vetenskap och Folkbildning tłumaczyła przyznanie wyróżnienia prof. Olle Johanssonowi:

Olle Johansson jest znany także w Polsce. Na przykład w grudniu 2016 roku wystąpił w Krakowie na zorganizowanej przez Urząd Miasta Krakowa konferencji zatytułowanej „Międzynarodowe Forum Ochrony Środowiska przed Zanieczyszczeniem Polami Elektromagnetycznymi. Prawo Mieszkańca do Informacji”. Był także gościem spotkania w ramach konferencji zatytułowanej „IV Międzynarodowe Forum Ochrony Środowiska Przed Zanieczyszczeniem Polami Elektromagnetycznymi. Zasada Ostrożności”, która miała miejsce w Krakowie 23 września 2019 roku. 

O opinię na temat działalności naukowej prof. Olle Johannsona poprosiliśmy specjalistów z Instytutu Łączności – Państwowego Instytutu Badawczego, który m.in. w ramach cyklu #PowiedzSprawdzam weryfikuje na Facebooku i Twitterze popularne mity na temat elektryczności. 

Pole magnetyczne jest odpowiedzialne za nowotwory? Brak naukowych dowodów potwierdzających takie twierdzenie!

W analizowanym tekście czytamy, że „zakłócenie układu odpornościowego przez pola elektromagnetyczne jest potencjalnie podstawową przyczyną uszkodzenia komórek oraz redukcji naprawy tkanek, która może prowadzić do chorób takich jak alergie, astma, a nawet nowotwory”.

O komentarz na temat najważniejszych tez z tekstu poprosiliśmy dr. hab. Grzegorza Tatonia z Zakładu Biofizyki, Katedry Fizjologii Collegium Medicum UJ. W odpowiedzi dowiedzieliśmy się, że:

Ekspert tłumaczy, że w jego ocenie nie zostało dotąd udowodnione, by pole magnetyczne zakłócało działanie układu odpornościowego.

Elektrowrażliwość dotyka od 3 do 10 proc. populacji? Elektrowrażliwość nie jest konkretną jednostką chorobową

W omawianym tekście znajdziemy również informację, że „elektrowrażliwość w krajach rozwiniętych dotyka od 3 do 10 proc. populacji”. W odpowiedzi na te informacje dr hab. Grzegorz Tatoń z Collegium Medicum UJ tłumaczy:

Ekspert wyjaśnia, że odsetek osób dotkniętych tą przypadłością bardzo mocno zależy od przyjętej metodyki badania. 

I dodaje:

Osoby określające siebie jako „elektrowrażliwe” z reguły skarżą się na ogólne osłabienie, zmęczenie, bóle głowy, szumy w uszach, bezsenność, zaburzenia pamięci, nieokreślone bóle w różnych częściach ciała, problemy z koncentracją, kołatanie serca, „uderzenia” ciepła, nudności, zawroty głowy itp. Zwraca się uwagę, że elektrowrażliwość może powodować cierpienie u osób dotkniętych przypadłością, ale nie jest ono związane z rzeczywistym odczuwaniem pola elektromagnetycznego, lecz subiektywnymi odczuciami.

Podsumowanie

Artykuł prof. Olle Johanssona powiela dezinformujące przekazy na temat pola elektromagnetycznego i jego rzekomego negatywnego wpływu na zdrowie człowieka. Dotychczas nie udowodniono takiego związku. Nie ma wiarygodnych badań naukowych, które by potwierdziły, że pole elektromagnetyczne jest przyczyną takich chorób jak alergie, astma czy nowotwory. Zatem, gdy mamy kontakt z doniesieniami na temat tzw. elektrowrażliwości, należy pamiętać, że ta nie została zdefiniowana jako konkretna jednostka chorobowa, a opiera się na subiektywnym poczuciu osoby, która uznaje siebie jako elektrowrażliwą. Badania dr. hab. Grzegorza Tatonia z CM UJ (o których opowiada w tekście powyżej) wykazały, że zmiana jednego słowa w pytaniu ankietowym mającym na celu określenie osób jako elektrowrażliwe czy niewrażliwe może zmienić ten odsetek o kilka procent.