Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Pomnik w Opolu został sprofanowany przez Ukraińców? Fake news
Akcja nie była profanacją, lecz wyrazem solidarności z mieszkańcami Ukrainy dotkniętymi powodzią.
Fot. Daviidos / CC BY-SA 3.0 / https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0 / Wikimedia Commons / Modyfikacje: Demagog
Pomnik w Opolu został sprofanowany przez Ukraińców? Fake news
Akcja nie była profanacją, lecz wyrazem solidarności z mieszkańcami Ukrainy dotkniętymi powodzią.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- Na Facebooku pojawił się film przedstawiający kobiety wyplatające siatki maskujące przed pomnikiem „Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego” w Opolu. Monument przyozdobiony był żółto-niebieską wstęgą. W opisie autor poinformował, że jest to profanacja.
- Opolski pomnik nie został sprofanowany. Wydarzenie widoczne na nagraniu nie miało na celu wyrażenia sprzeciwu wobec wartości symbolizowanych przez monument, lecz wyrażenie solidarności z mieszkańcami Ukrainy dotkniętymi powodzią.
- Na pomniku nie znajdowała się flaga Ukrainy, lecz barwy województwa opolskiego.
11 czerwca 2023 roku na facebookowej stronie MIR live tv- Media Informacje Relacje pojawił się post informujący, że w Opolu doszło do profanacji pomnika „Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego”. Na załączonym nagraniu widać kobiety wyplatające siatki maskujące oraz monument, na którym zawieszono niebiesko-żółtą wstęgę. Wpis spotkał się z szerokim zainteresowaniem użytkowników Facebooka, którzy wyrażali swoją dezaprobatę w stosunku do obecności Ukraińców w Polsce.
Post w krótkim czasie zdobył ponad 1,4 tys. reakcji i 220 udostępnień. Film zawarty we wpisie obejrzano ponad 63 tys. razy. Wśród 1,2 tys. komentarzy odnajdujemy liczne głosy osób wyrażających niechęć wobec ludności ukraińskiej: „Co to ma być ? Tych pikiet mamy dość rozwieszajcie u siebie I idżcie walczyć o swój kraj ,a nas nie wciągajcie w Wasze sprawy!” – czytamy. W innym komentarzu napisano: „Co to ma być, gdzie jest rząd i policja. Tu jest Polska”.
Opolski pomnik nie został sprofanowany
Zgodnie z definicją słowa, dostępną w słowniku języka polskiego PWN, profanacja to „zbezczeszczenie przedmiotów i miejsc przeznaczonych do celów kultowych”. Oznaczać może również „znieważenie powszechnie uznawanych wartości”. Sprofanowanie pomnika jest więc aktem wymierzonym przeciwko postaci przedstawionej na nim lub wartości, które reprezentuje. W Polsce kwestie związane ze znieważeniem pomnika reguluje art. 261 Kodeksu karnego.
Zgodnie z informacjami zamieszczonymi na stronie Urzędu Miasta Opola pomnik „Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego”, wzniesiony w 1970 roku na Placu Wolności w Opolu, symbolizuje wolność i zwycięstwo.
Organizatorami wydarzenia widocznego na nagraniu była grupa wolontariuszy Pajęczyce z Opola, która wyplata siatki maskujące, a następnie przekazuje je żołnierzom ukraińskim. Jak podaje organizatorka wydarzenia na Facebooku, celem spotkania nie był sprzeciw wobec wartości, które monument symbolizuje, lecz wyraz „solidaryzacji z poszkodowanymi powodzią i wyrażenia głębokiej przyjaźni z cierpiącą Ukrainą”.
Co więcej, niebiesko-żółta wstęga, w którą przystrojony jest pomnik widoczny w tle, nie jest flagą Ukrainy, lecz województwa opolskiego. Instalacja została zawieszona w związku z obchodami 25. rocznicy obrony województwa, które przypadły na 7 czerwca 2023 roku – kilka dni przed wydarzeniami z facebookowego nagrania.
Przykład znieważenia pomnika poświęconemu Polakom
Aby zrozumieć, jakie działania wpisują się w akt znieważenia pomnika, warto poznać przykład takiego zdarzenia. W styczniu 2017 roku w Hucie Pieniackiej w Ukrainie doszło do dewastacji pomnika poświęconego pamięci Polaków zamordowanych w 1944 roku przez ukraińskich żołnierzy 4. pułku policji SS, wspieranych przez oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) i paramilitarny oddział ukraińskich nacjonalistów.
Sprawca wysadził krzyż znajdujący się w centralnej części monumentu, a na pozostałych elementach umieścił obraźliwe napisy oraz symbole (m.in. flagę UPA, a pod nią znak „SS”). Dwa miesiące po tym wydarzeniu doszło do kolejnego zdarzenia. Tym razem, naniesiono na niego napisy „Śmierć Lachom” i „Precz z Ukrainy k****”. Oprócz obraźliwych słów na monumencie znalazły się swastyki oraz napisy „SS”. Podejrzanego w sprawie dewastacji pomnika ukraińska prokuratura zatrzymała w 2020 roku.
Post posłużył szerzeniu nienawiści wobec ukraińskim obywatelom
Oskarżenia padające w opisie analizowanego posta wpisują się w kremlowską narrację dezinformującą, mającą na celu wzbudzenie złości wobec Ukraińców, a tym samym zniechęcenie Polaków do pomocy uchodźcom. Stwierdzenie, że pomnik został sprofanowany, jest przykładem manipulacji językowej stosowanej w działaniach propagandowych, która napędza mowę nienawiści i w konsekwencji może doprowadzać do polaryzacji społeczeństwa. O technikach manipulacji w dezinformacji przeczytasz w innym naszym artykule.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter