FAKE NEWS W PIGUŁCE

11 czerwca 2023 roku na facebookowej stronie MIR live tv- Media Informacje Relacje pojawił się post informujący, że w Opolu doszło do profanacji pomnika „Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego”. Na załączonym nagraniu widać kobiety wyplatające siatki maskujące oraz monument, na którym zawieszono niebiesko-żółtą wstęgę. Wpis spotkał się z szerokim zainteresowaniem użytkowników Facebooka, którzy wyrażali swoją dezaprobatę w stosunku do obecności Ukraińców w Polsce.

Źródło: www.facebook.pl

Post w krótkim czasie zdobył ponad 1,4 tys. reakcji i 220 udostępnień. Film zawarty we wpisie obejrzano ponad 63 tys. razy. Wśród 1,2 tys. komentarzy odnajdujemy liczne głosy osób wyrażających niechęć wobec ludności ukraińskiej: „Co to ma być ? Tych pikiet mamy dość rozwieszajcie u siebie I idżcie walczyć o swój kraj ,a nas nie wciągajcie w Wasze sprawy!” – czytamy. W innym komentarzu napisano: „Co to ma być, gdzie jest rząd i policja. Tu jest Polska”.

Opolski pomnik nie został sprofanowany

Zgodnie z definicją słowa, dostępną w słowniku języka polskiego PWN, profanacja to „zbezczeszczenie przedmiotów i miejsc przeznaczonych do celów kultowych”. Oznaczać może również „znieważenie powszechnie uznawanych wartości”. Sprofanowanie pomnika jest więc aktem wymierzonym przeciwko postaci przedstawionej na nim lub wartości, które reprezentuje. W Polsce kwestie związane ze znieważeniem pomnika reguluje art. 261 Kodeksu karnego. 

Zgodnie z informacjami zamieszczonymi na stronie Urzędu Miasta Opola pomnik „Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego”, wzniesiony w 1970 roku na Placu Wolności w Opolu, symbolizuje wolność i zwycięstwo.

Organizatorami wydarzenia widocznego na nagraniu była grupa wolontariuszy Pajęczyce z Opola, która wyplata siatki maskujące, a następnie przekazuje je żołnierzom ukraińskim. Jak podaje organizatorka wydarzenia na Facebooku, celem spotkania nie był sprzeciw wobec wartości, które monument symbolizuje, lecz wyraz „solidaryzacji z poszkodowanymi powodzią i wyrażenia głębokiej przyjaźni z cierpiącą Ukrainą”.

Przykład znieważenia pomnika poświęconemu Polakom

Aby zrozumieć, jakie działania wpisują się w akt znieważenia pomnika, warto poznać przykład takiego zdarzenia. W styczniu 2017 roku w Hucie Pieniackiej w Ukrainie doszło do dewastacji pomnika poświęconego pamięci Polaków zamordowanych w 1944 roku przez ukraińskich żołnierzy 4. pułku policji SS, wspieranych przez oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) i paramilitarny oddział ukraińskich nacjonalistów. 

Sprawca wysadził krzyż znajdujący się w centralnej części monumentu, a na pozostałych elementach umieścił obraźliwe napisy oraz symbole (m.in. flagę UPA, a pod nią znak „SS”). Dwa miesiące po tym wydarzeniu doszło do kolejnego zdarzenia. Tym razem, naniesiono na niego napisy „Śmierć Lachom” i „Precz z Ukrainy k****”. Oprócz obraźliwych słów na monumencie znalazły się swastyki oraz napisy „SS”. Podejrzanego w sprawie dewastacji pomnika ukraińska prokuratura zatrzymała w 2020 roku. 

Post posłużył szerzeniu nienawiści wobec ukraińskim obywatelom

Oskarżenia padające w opisie analizowanego posta wpisują się w kremlowską narrację dezinformującą, mającą na celu wzbudzenie złości wobec Ukraińców, a tym samym zniechęcenie Polaków do pomocy uchodźcom. Stwierdzenie, że pomnik został sprofanowany, jest przykładem manipulacji językowej stosowanej w działaniach propagandowych, która napędza mowę nienawiści i w konsekwencji może doprowadzać do polaryzacji społeczeństwa. O technikach manipulacji w dezinformacji przeczytasz w innym naszym artykule.