Fake News
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Post przerywany sposobem na cukrzycę? To nie takie proste

fot. Pixabay / Modyfikacje: Demagog
Post przerywany sposobem na cukrzycę? To nie takie proste
Co na temat tego rodzaju diety stosowanej przez chorych na cukrzycę mówią badania naukowe?
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- Na Facebooku można znaleźć nagranie, w którym prof. Andrzej Frydrychowski wypowiada się na temat leczenia cukrzycy typu 2. Proponuje on zastosowanie tzw. postu przerywanego (czas nagrania 00:18).
- Post przerywany polega na stosowaniu okresów ograniczeń lub rezygnacji z jedzenia na przemian z okresami jedzenia (oknami żywieniowymi). Pomimo obiecujących wyników niektórych badań na temat stosowania tej diety, trudno mówić o jej potwierdzonej skuteczności w leczeniu klinicznym czy też jej wyłącznym działaniu na remisję cukrzycy na tle innych diet.
- Każda zbilansowana i dobrze zaplanowana dieta, która zakłada redukcję podaży kalorii, może oddziaływać korzystnie na pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2, którzy zmagają się z otyłością. W tym kontekście post przerywany wydaje się tak samo skuteczny jak inne diety.
14 lipca 2023 roku na facebookowym profilu o nazwie Skutecznie Wyleczyć pojawiło się nagranie z informacjami na temat cukrzycy typu 2. Występuje w nim prof. Andrzej Frydrychowski – dawny pracownik naukowy Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, od którego poglądów uczelnia się odcięła.
W filmie mówi on, że cukrzycę typu 2 „można wyleczyć […] w ciągu pół roku, tylko i wyłącznie stosując dietę i ruch” (czas nagrania 00:00). W kwestii żywienia proponuje tzw. post przerywany, który – stosowany „nawet na co dzień” – ma umożliwić wyjście z cukrzycy (czas nagrania 00:18).
Nagranie zdobyło ponad 4 tys. polubień, niemal 160 komentarzy i ponad 820 udostępnień. Wśród komentarzy znalazły się takie głosy: „Brawo Panie doktorze! Wreszcie to ktoś powiedział głośno!”; „Doktorze dziękuje za Pana wsparcie”. Z drugiej strony niektórzy użytkownicy krytykowali treść filmu: „Z cukrzycą 2 można wygrać a nie wyleczyć! Biały fartuch i można fantazjować”; „Mi Pani doktor powiedziała że takiego postu nie wolno stosować przy cukrzycy 2 typu tz lekarz od leczenie cukrzyków kto ma rację Pan czy lekarz”.
Kim jest mężczyzna z filmu? Nie ma specjalizacji w leczeniu cukrzycy
Prof. Andrzej Frydrychowski to lekarz, który równolegle do prowadzenia kariery naukowej interesował się rozwiązaniami z pogranicza medycyny naturalnej i alternatywnej. Prof. Frydrychowski jest prezesem Towarzystwa Lekarzy Medycyny Zintegrowanej, które powiela wiadomości na temat niepotwierdzonych naukowo terapii (1, 2, 3) m.in. za pośrednictwem Facebooka – pisaliśmy o tym w jednej z naszych analiz.
W latach 1973–2017 Frydrychowski był pracownikiem naukowym Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, jednak uczelnia ta odcięła się od jego działań. W oświadczeniu wydanym w 2020 roku, podpisanym przez rektora uniwersytetu, czytamy:
„Władze Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego oświadczają, że poglądy dotyczące medycyny naturalnej prezentowane publicznie oraz za pośrednictwem środków masowego przekazu przez prof. Andrzeja Frydrychowskiego są wyłącznie Jego prywatnymi opiniami i w żaden sposób nie mogą być utożsamiane ze stanowiskiem naszej Uczelni […].
Wszelkie przejawy aktywności propagujące treści niemające potwierdzenia w wiarygodnej i rzetelnej wiedzy medycznej, nie znajdują akceptacji ze strony władz Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego”.
W dodatku prof. Andrzej Frydrychowski nie jest specjalistą z zakresu diabetologii ani dietetyki. Z informacji zawartych w rejestrze Naczelnej Izby Lekarskiej (NIL) wynika, że jego specjalizacją jest chirurgia ogólna.
Czym jest post przerywany i czy w ogóle działa na cukrzycę typu 2?
Według informacji zawartych w nagraniu cukrzycę typu 2 można „wyleczyć” w ciągu pół roku, wyłącznie „stosując dietę i ruch” (czas nagrania 00:00). Zgodnie z przekazem właściwym rozwiązaniem ma być oparcie swojego żywienia o tzw. post przerywany.
Ten rodzaj diety polega na stosowaniu okresów ograniczeń lub rezygnacji z jedzenia na przemian z okresami (oknami) jedzenia, które nie jest ograniczone zasadami. W zależności od przyjętej wersji postu, okna żywieniowe trwają po kilka godzin lub całe dni (na przemian z okresami postu). Frydrychowski mówi o podziale doby na 17 godzin powstrzymywania się od jedzenia i 7 godzin okna żywieniowego.
Jak podkreśla Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ): „warunkiem uzyskania korzyści zdrowotnych ze stosowania postu przerywanego jest jakościowa, zbilansowana dieta, dostarczająca niezbędnych dla organizmu człowieka składników”. Samo zastosowanie postu przerywanego nie oznacza od razu, że odżywianie w ten sposób jest zdrowe – należy zwracać uwagę na jakość spożywanych produktów. NCEZ informuje, że „przestrzeganie jedynie czasu spożywania posiłków nie jest wystarczające dla uzyskania korzyści zdrowotnych”.
Post przerywany a cukrzyca – nauka nie ma jednoznacznej odpowiedzi
Z pracy naukowej opublikowanej na łamach „The Journal of Clinical Endocrynology and Metabolism” wskazują, że post przerywany może wykazywać skuteczność w remisji cukrzycy. Trzeba jednak zauważyć, że badanie przeprowadzono na niewielkiej grupie – liczącej w sumie 72 osoby (badanych podzielono na osoby z dietą oraz grupę kontrolną). Wyniki badania wskazują, że nie ma mowy o całkowitym wyleczeniu, tylko o potencjalnym częściowym ustąpieniu lub zahamowaniu występowania objawów choroby.
Jak można wnioskować z innego badania, mechanizm działania postu przerywanego prawdopodobnie przynajmniej częściowo wynika z jego korzystnego efektu dla trzustki. Jak podkreśla jednak NCEŻ, dokładne mechanizmy odpowiedzialne za korzystne działanie postu przerywanego pozostają nieznane.
Pomimo obiecujących wstępnych wyników trudno mówić o potwierdzonej skuteczności tego rodzaju diety w leczeniu lub nawet remisji cukrzycy. Doniesienia naukowe dowodzące zasadności stosowania postu przerywanego u diabetyków tak komentuje prof. Tom Sanders, specjalista w zakresie dietetyki i żywienia z King’s College London:
„Jest to stosunkowo małe badanie (opublikowane przez „The Journal of Clinical Endocrynology and Metabolism” – przyp. Demagog), a głównym jego problemem jest to, że utrata masy ciała była znacznie większa u osób, które stosowały post przerywany. Nie jest to zaskakujące, ale właściwym porównaniem byłyby osoby, które zmniejszały spożycie pokarmu równomiernie, w takim samym stopniu, jak osoby stosujące post przerywany.
Osoby chorujące na cukrzycę i mające jednocześnie nadwagę lub otyłość prawdopodobnie zawsze doświadczą remisji choroby, jeśli stracą znaczną ilość masy ciała. Przytoczone badanie nie pokazuje, że przerywany post jest w tym zakresie lepszy od innej formy diety redukcyjnej”.
W walce z cukrzycą chodzi o zdrową dietę, nie o konkretny rodzaj postu
Każda zbilansowana i dobrze zaplanowana dieta, która zakłada redukcję podaży kalorii, może oddziaływać korzystnie na pacjentów z cukrzycą typu 2, którzy zmagają się z otyłością. W tym przypadku post przerywany wydaje się tak samo skuteczny jak inne diety.
Jak wyjaśnia dr Duane Mellor, dietetyk z Aston University, „jednym z najlepszych predyktorów osiągnięcia remisji w cukrzycy typu 2 jest utrata masy ciała. Nie można stwierdzić, czy to post przerywany pomaga w wywołaniu remisji, ponieważ najprawdopodobniej jest ona skutkiem utraty masy ciała”. Podobnego zdania jest Prof. Keith Frayn, ekspert ds. metabolizmu człowieka z Uniwersytetu Oksfordzkiego, który podkreśla:
„Wydaje się […] prawdopodobne, że korzystny wpływ na cukrzycę wynika przede wszystkim z utraty wagi, jak wykazano w kilku badaniach, a nie z jakiegokolwiek konkretnego efektu postu przerywanego. Potrzebny byłby inny projekt eksperymentalny, aby poprzeć jakiekolwiek twierdzenie, że przerywany post ma korzystne skutki poza utratą masy ciała”.
W przypadku diety w czasie cukrzycy konieczna jest konsultacja z lekarzem
Naukowcy mają wątpliwości co do skuteczności stosowania postu przerywanego w ramach walki z cukrzycą. Część źródeł podaje, że w przypadku pacjentów zmagających się z tą chorobą i stosujących omawiany rodzaj diety możliwe jest wystąpienie hipoglikemii.
„Jeśli bierzesz leki, które mają na celu zmniejszenie ilości glukozy we krwi, wraz z postem mogą one spowodować potencjalnie śmiertelną hipoglikemię”.
Stosowanie postu przerywanego przez osoby chorujące na cukrzycę nie jest jednak całkowicie zakazane. Najlepszym rozwiązaniem będzie zawsze konsultacja z lekarzem – a nie samodzielne wprowadzanie określonej diety na podstawie informacji z nagrania na Facebooku.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter