Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Rosjanie święcą rakiety w czasie inwazji na Ukrainę? Fake news!
Zdjęcie zrobiono kilka lat przed inwazją na Ukrainę.
Rosjanie święcą rakiety w czasie inwazji na Ukrainę? Fake news!
Zdjęcie zrobiono kilka lat przed inwazją na Ukrainę.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- W sieci popularne jest zdjęcie, które rzekomo miało być wykonane 9 maja 2022 roku i ma ilustrować poświęcenie rosyjskiej rakiety.
- W rzeczywistości fotografię wykonano 7 lat wcześniej i – jak wskazują eksperci – przedstawia inny pocisk.
„Tymczasem duchowni prawosławni poświęcili wczoraj (czyli 9 maja 2022 r. – przyp. Demagog) w Rosji rakietę balistyczną RS-28 Sarmat, zwaną popularnie Szatanem” – napisał pisarz i reporter Witold Szabłowski na swoim fanpage’u. Do wpisu dołączono zdjęcie, na którym widać sprzęt wojskowy i duchownych.
Polski reporter nie jest jedyną osobą, która w ostatnim czasie publikowała to zdjęcie z informacją, że ilustruje święcenie rosyjskiej broni po inwazji Rosji na Ukrainę, która miała miejsce 24 lutego 2022 roku. Jak zauważa serwis Konkret24, trzy dni później, 13 maja, to samo zdjęcie w podobnym kontekście opublikowali (1,2) na swoich oficjalnych kontach w serwisie Twitter rosyjski przedsiębiorca i opozycjonista Michaił Chodorkowski i europoseł Radosław Sikorski.
To zdjęcie z maja 2022 roku? Nie, pochodzi sprzed siedmiu lat
Nie jesteśmy pierwszą redakcją, która weryfikowała prawdziwość wspomnianego zdjęcia, wcześniej zrobili to m.in. Konkret24, Politifact i Reuters.
Wbrew sugestii zdjęcie nie zostało wykonane 9 maja 2022 roku, czyli po inwazji Rosji na Ukrainę. Wykonano je znacznie wcześniej – w sieci pojawiło się w 2015 roku, na co zwrócił uwagę Reuters. Na fotografii (w prawym dolnym rogu) znajduje się znak Agencji Prasowej Moskwa (Moscow Municipal News Agency).
Okazuje się, że wykorzystana fotografia jest w zasobach agencji. Według informacji zamieszczonych na ich stronie została wykonana 6 maja 2015 roku w Moskwie na Polu Chodyńskim. Przedstawia błogosławieństwo uczestników Parady Zwycięstwa i poświęcenie rakiety.
Do weryfikacji daty powstania zdjęcia można wykorzystać także wyszukiwarkę Google Images. Za jej pomocą łatwo odkryć, że fotografia pojawiała się w sieci już kilka lat wcześniej.
To nie „Szatan”, a prawdopodobnie Topol-M lub Yars
Konkret24 i Reuters zauważają, że wbrew sugestii zdjęcie nie przedstawia pocisku o nazwie „Szatan”, czyli R-28 Sarmat (rosyjski nuklearny pocisk międzykontynentalny, w terminologii NATO znany jako „Szatan II”).
Nie ma jednak pewności, co widzimy na fotografii. Mariana Budjeryn, ekspertka ds. rosyjskiej broni jądrowej z Harvard Kennedy School’s Belfer Center, w rozmowie z Reutersem stwierdza, że na zdjęciu widzimy prawdopodobnie SS-27 „Yars”. Za to Konkret24 zwraca uwagę na podpis pod zdjęciem opublikowanym na portalu dziennika „Niezawisimaja Gazieta”, gdzie czytamy, że fotografia przedstawia pociski Yars i Topol-M (ten jest poprzednikiem SS-27 „Yars”).
Podsumowanie
Mimo że zdjęcie jest prawdziwe, przypisano mu fałszywy kontekst. Nie zostało wykonane 9 maja 2022 roku, po inwazji Moskwy na Kijów, a kilka lat wcześniej. Co więcej, widzimy na nim nie rakietę „Szatan II”, ale prawdopodobnie SS-27 „Yars” lub jej wcześniejszą wersję SS-27 Topol-M.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter