Fake news w pigułce

Na facebookowym profilu GlosGminny.pl dość często pojawiają się fałszywe treści na temat szczepień przeciw COVID-19 czy wojny w Ukrainie. Wśród nich można znaleźć takie, które podważały skuteczność testów na COVID-19. Od początku wojny w Ukrainie pojawiły się na niej treści prorosyjskie, antyrządowe, antyukraińskie, antyamerykańskie oraz teorie spiskowe dotyczące tzw. Wielkiej Lechii czy ukrainizacji Polski.

Nadal też popularne są narracje antyszczepionkowe, czego przykładem jest grafika, która niedawno pojawiła się zarówno tam, jak i na kilku innych profilach (1, 2, 3). Widać na niej postać śmierci w długiej, czarnej szacie z kosą, obok której jest napis: „To prawda, że szczepionki uratowały życie milionom… tych, którzy jej nie wzięli!!!”. W ten sposób sugeruje ona, że szczepionki są niebezpieczne, a ich przyjęcie grozi śmiercią. Wiele takich twierdzeń dotyczyło szczepionek przeciw COVID-19.

Źródło: www.facebook.com

Masowe zgony po szczepionkach? Zagrożeniem dla zdrowia jest COVID-19, a nie szczepienia!

Zamieszczona na Facebooku grafika z personifikacją śmierci stara się przedstawić szczepionki przeciw COVID-19 jako coś niebezpiecznego, a samych zaś jej przeciwników stawia w świetle rozważnych osób, które nie przyjęły „śmiertelnego preparatu”. W tym tkwi jej manipulacja, ponieważ wbrew temu, co próbowano zasugerować, szczepionki przeciw COVID-19 nie są czymś niebezpiecznym i naprawdę uratowały życie wielu ludziom.

Szczepionki przeciw COVID-19 są bezpieczne. Jak informuje Centers for Disease Control and Prevention (CDC), doniesienia o zgonach po szczepieniu COVID-19 są rzadkie, a nie każde zgłoszenie oznacza związek przyczynowo-skutkowy. Od 14 grudnia 2020 roku do 11 kwietnia 2022 roku w Stanach Zjednoczonych podano ponad 565 mln dawek szczepionek przeciw COVID-19. Do tej pory wykazano 9 zgonów  związanych przyczynowo ze szczepionką J&J/Janssen COVID-19.

Nie ma zatem żadnych dowodów na to, że liczba osób, które zmarły wskutek szczepienia przeciw COVID-19, jest większa od liczby osób, które zmarły z powodu COVID-19 (do 12 kwietnia 2022 roku zmarło na tę chorobę ponad 6,1 mln ludzi). Dane dotyczące bezpieczeństwa szczepień przeciw COVID-19 wskazują, że przyjęcie preparatu nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zgonu.

Ciężkie skutki uboczne mogą wystąpić w przypadku każdej szczepionki. Czy zdarzają się często?

Bezpieczeństwo szczepień jest stale monitorowane w ramach tzw. IV fazy badań, którą prowadzi się już po wprowadzeniu preparatów do obrotu. W ten sposób można wykryć najrzadziej występujące skutki uboczne, których nie da się wykryć w ramach badań przedrejestracyjnych (I, II i III faza).

Tak zauważono występowanie m.in. bardzo rzadkiego zapalenie osierdzia po podaniu szczepionek przeciw COVID-19. W badaniu klinicznym żaden uczestnik nie doświadczył takiego problemu, ale na dużych populacjach udało się to zauważyć. Jeżeli organy regulacyjne dostrzegą niewykryty wcześniej efekt uboczny, to oceniają, czy stosunek korzyści do ryzyka pozostaje dodatni. Na tej podstawie decyduje się, czy środek należy wycofać, czy też pozostawić w obrocie.

Skutki uboczne mogą wystąpić do kilku tygodni po szczepieniu i zwykle ustępują w ciągu kilku dni. Do najczęstszych należą ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia oraz ogólnoustrojowe objawy takie jak gorączka, zmęczenie, dreszcze czy mdłości. Nie powinny one budzić zaniepokojenia.

Podsumowanie

Niektóre publikowane w sieci memy służą dezinformacji. W tym przypadku grafika zamieszczona m.in. na profilu GlosGminny.pl nawiązuje do popularnych treści dezinformacyjnych na temat szczepionek przeciw COVID-19. Na podstawie dostępnych danych można wykazać, że nie jest prawdą, że szczepionki powodują masowe zgony, a życie osób, które je przyjęły, jest śmiertelnie zagrożone.