FAKE NEWS W PIGUŁCE

W mediach społecznościowych nie brak szkodliwych porad zdrowotnych. W ostatnim czasie na łamach Demagoga opisywaliśmy m.in. fałszywe stwierdzenia, jakoby wszystkie choroby miały być wywoływane przez pasożyty. Obalaliśmy też doniesienia o tym, że sieci komórkowe były przyczyną nowotworów. 

Tym razem 20 maja 2024 roku na stronie facebookowej  Zdrowe serce Polska – kontrola ciśnienia opublikowano reklamę, w której poinformowano, że codzienna szklanka słonej wody rzekomo wyleczy nadciśnienie. 

W filmie widać prof. Michała Zembalę, kardiochirurga. Głos, który sztucznie podłożono pod obraz, informuje: „Ta potężna i domowa metoda zmiękcza ściany tętnic i normalizuje przepływ krwi w naturalny sposób. Bez konieczności przyjmowania leków czy przestrzegania restrykcyjnych diet. […] Wystarczy tylko jeden szklanka słonej wody, a jej właściwości w odpowiednim użyciu zawierają więcej naturalnych substancji niż wszystkie leki razem wzięte. Ponad 37 319 Polaków zdołało cofnąć nadciśnienie […] w zaledwie 10 dni” [czas nagrania 2:14].

W dalszej części materiału lekarz rzekomo zachęca oglądających do kliknięcia w dołączony do posta link (link bezpieczny), pod którym ma się znajdować przepis na uzdrawiający napój. „Teraz możesz obejrzeć to wideo całkowicie za darmo, zanim ludzie korupcji zmuszą mnie do uczynienia z niego kosztownego eliksiru. Dostęp do bezpłatnego wideo pod przyciskiem poniżej będzie ograniczony już za 15 minut” – słyszymy [czas nagrania 3:39].

Źródło: www.facebook.com

Na post zareagowano ponad 520 razy. Film odtworzono ponad 331 razy. Wśród 80 komentarzy odnajdujemy jednak głosy osób, które nie uwierzyły w informacje przekazane w nagraniu [pisownia oryginalna]: „Oszustwo, profesor Zebala, mówi gramatycznie po polsku. Film ten jest wyprodukowany z użyciem sztucznej inteligiencji i podkładania głosu Zebali” oraz „Znowu kolejne oszustwo. Ludzie nie są luchajcie tych bzdur”. 

Czym jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą, która charakteryzuje się m.in. podwyższonym ponad normę ciśnieniem krwi.

Szklanka słonej wody dziennie nie leczy nadciśnienia

W omawianym nagraniu przekonuje się, że nadciśnienie tętnicze można wyleczyć dzięki piciu szklanki słonej wody dziennie: „Ta potężna i domowa metoda zmiękcza ściany tętnic i normalizuje przepływ krwi w naturalny sposób. Bez konieczności przyjmowania leków czy przestrzegania restrykcyjnych diet. […] Wystarczy tylko jeden szklanka słonej wody […]. Ponad 37 319 Polaków zdołało cofnąć nadciśnienie […] w zaledwie 10 dni” [czas nagrania 2:14]. 

Co więcej, porada zawarta w nagraniu jest potencjalnie bardzo szkodliwa. Próba wprowadzenia w życie przez osobę z nadciśnieniem tych zaleceń może skutkować dalszym pogorszeniem stanu zdrowia. Przyjmowanie soli w ilości większej niż zalecana dzienna dawka może prowadzić do podwyższenia ciśnienia tętniczego. Na stronie Uniwersytetu Harvarda czytamy:

Spożycie soli przez osoby z nadciśnieniem tętniczym

To, ile soli spożywa osoba chora na nadciśnienie tętnicze, ma szczególne znaczenie dla utrzymania efektów leczenia. Na stronie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego (NIZP PZH – PIB) podano, że osoby z nadciśnieniem nie powinny spożywać więcej niż 5 g soli dziennie (odpowiednik jednej płaskiej łyżeczki). „Ilość ta obejmuje sól stosowaną podczas przygotowywania posiłków, sól dodaną w trakcie spożywania posiłków, jak również sól zawartą już w produktach spożywczych” – czytamy.

Wypowiedź prof. Michała Zembali została stworzona przy pomocy AI

Jak już wspomnieliśmy, mężczyzna wypowiadający się na facebookowym nagraniu to prof. Michał Zembala – kardiochirurg i specjalista w zakresie transplantologii klinicznej. Lekarz nigdy jednak nie wypowiedział słów, które padły w filmie. Fragment wywiadu z nim został zmodyfikowany przy pomocy sztucznej inteligencji (AI), a wizerunek prof. Zembali wykorzystano do promowania internetowego oszustwa. 

Jeżeli przyjrzymy się uważnie omawianemu nagraniu, zauważamy również, że usta lekarza ruszają się w nienaturalny sposób – zupełnie jakby zostały „doklejone” do jego twarzy. Co więcej, w zdaniach, które wypowiada, występują błędy językowe [np. czas nagrania 2:45]. Wskazuje to jednoznacznie, że wypowiedź prof. Zembali jest tzw. deepfakiem, czyli fałszywym nagraniem stworzonym przy pomocy AI. 

Więcej na temat metod, dzięki którym można rozpoznawać obrazy i filmy stworzone przez sztuczną inteligencję, znajdziesz w innym artykule na łamach Demagoga. 

Post jest próbą oszustwa

Do omawianego materiału dołączono link (link bezpieczny), pod którym ma znajdować się przepis na cudowny środek na nadciśnienie.  „Teraz możesz obejrzeć to wideo całkowicie za darmo, zanim ludzie korupcji zmuszą mnie do uczynienia z niego kosztownego eliksiru. Dostęp do bezpłatnego wideo pod przyciskiem poniżej będzie ograniczony już za 15 minut” – słyszymy [czas nagrania 3:39].

W celu sprawdzenia zawartości strony internetowej korzystamy z narzędzia do bezpiecznego przeglądania witryn. Okazuje się, że załączony link nie prowadzi do instrukcji przygotowania leku na nadciśnienie, lecz do strony, na której wymieniono „zalety praktykowania jogi” oraz zamieszczono krótki formularz kontaktowy (link bezpieczny). Proszono w nim o podanie imienia i numeru telefonu.

Źródło: www.archive.ph

Po wpisaniu fikcyjnych danych w formularzu (link bezpieczny) widzimy komunikat informujący, że niebawem ktoś się z nami skontaktuje w celu „omówienia szczegółów”. Na stronie nie wspomina się jednak o żadnym leku na nadciśnienie.

Źródło: www.archive.ph

W przypadku natknięcia się na podobną stronę warto zgłosić ją do CERT Polska – podmiotu prowadzącego listę złośliwych domen, który działa w ramach NASK – Państwowego Instytutu Badawczego.