Fake news w pigułce

Na facebookowych profilach o politycznym i antyklerykalnym charakterze pojawiły się wpisy o tym, że zajęcia z religii zostały usunięte z argentyńskich szkół. Internauci uznali to za wzór, z którego należy wziąć przykład w Polsce. Informacje na ten temat mogły wprowadzać w błąd, ponieważ nie prezentowały pełnego obrazu dotyczącego sytuacji  w Argentynie.

Źródło: www.facebook.com

Na jeden z wpisów zareagowało ponad 800 osób, a ponad 160 udostępniło go dalej. W sekcji komentarzy internauci pisali, że „U nas też tak powinno być”, „A gdzie nam do Argentyny? My jesteśmy średniowieczu”, co wskazuje na to, że co najmniej część osób uwierzyła w taki przekaz. Zauważyć można również, że pod wpływem informacji – w ocenie internautów – Argentyna zaczęła uchodzić za kraj znacznie wyprzedzający Polskę w tym zakresie.

Kwestia katolicyzmu w Argentynie. W jakim zakresie szkoły powinny umożliwiać prowadzenie zajęć z religii?

W świetle argentyńskiej konstytucji w Argentynie obowiązuje wolność wyznania, choć Kościół rzymskokatolicki ma preferencyjny status prawny. Zgodnie z raportem z 2018 roku, opracowanym przez Biuro Międzynarodowej Wolności Religijnej przy rządzie USA, Kościół może liczyć na przywileje takie jak: „dotacje szkolne, znaczną autonomię dla szkół parafialnych oraz preferencje licencyjne dotyczące częstotliwości radiowych”. Jednocześnie na mocy prawa obowiązującego od 1884 roku szkoły publiczne powinny pozostawać świeckie. 

Czy Argentyna usunęła religię ze szkół? Sprawa dotyczyła prowincji Salta i obowiązkowości zajęć

W 2017 roku prasa rozpisywała się o tym, że Argentyna usunęła religię ze szkół. Źródłem tych doniesień miało być orzeczenie argentyńskiego Sądu Najwyższego. Z pierwotnego źródła wynika jednak, że część prasy nadużyła informacji za pośrednictwem chwytliwych tytułów, by uwypuklić przekaz na temat obecności religii w szkołach. Przy zagłębieniu się w treść można było dowiedzieć się, że zajęcia z religii nadal mogą być prowadzone w argentyńskich szkołach, jednak nie mogą być one prowadzone obowiązkowo.

Na stronie argentyńskiego Sądu Najwyższego możemy przeczytać, że decyzja z 2017 roku ma związek z nauczaniem religii w prowincji Salta, która włączyła przedmiot do programu zajęć i wymagała podpisywania oświadczenia w razie rezygnacji z udziału w zajęciach, co mogło wymuszać ujawnienie swoich poglądów. W ocenie sądu takie rozwiązanie w świetle obowiązującego prawa było niekonstytucyjne:

Jak wygląda nauka religii w przedszkolach i szkołach w Polsce? To dodatkowe zajęcia na życzenie rodziców i uczniów

W polskich szkołach zarówno lekcje etyki, jak i religii są zajęciami dodatkowymi, przy czym są organizowane w ramach planu zajęć. Jak czytamy w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 czerwca 2017 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych: 

Rozporządzenie z 1992 roku mówi o tym, że szkoła ma obowiązek zorganizować zajęcia religii (dowolnego wyznania) czy etyki, jeśli chęć uczestnictwa wyrazi przynajmniej 7 uczniów/rodziców z danej klasy. Reguluje też przypadki, w których nie zbierze się wymagana ilość uczniów.

Ministerstwo Edukacji i Nauki planuje, by w niedalekiej przyszłości wprowadzić obowiązkowe lekcje religii lub etyki (do wyboru) w szkołach. W lutym 2022 roku portal prawo.pl pisał, że pierwsze zmiany w tym zakresie mają pojawić się 1 września 2023 roku wraz ze stopniowym wdrażaniem zmian w szkołach. 

Podsumowanie

Informacje na temat wycofania nauczania religii ze szkół opierały się na przekazach wyrwanych z kontekstu, które służyły do przedstawienia sytuacji w innym państwie jako kontrastu do sytuacji w Polsce. Temat religii i Kościoła katolickiego w Polsce za sprawą skrajnych opinii i emocji, które budzi, jest częstym tematem fałszywych przekazów wykorzystywanych w debacie publicznej. Niezależnie od tematyki zawsze warto dokładnie przyjrzeć się temu, co mówią pierwotne źródła o określonym zakresie i dopiero na ich podstawie wyrobić sobie opinię.