Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Wielka Brytania i burmistrzowie muzułmanie – sprawdzamy popularny łańcuszek
W tekście przyglądamy się mylącym informacjom na temat muzułmańskiej społeczności w Wielkiej Brytanii i ich wpływach we władzach poszczególnych miast.
fot. Facebook / Modyfikacje: Demagog
Wielka Brytania i burmistrzowie muzułmanie – sprawdzamy popularny łańcuszek
W tekście przyglądamy się mylącym informacjom na temat muzułmańskiej społeczności w Wielkiej Brytanii i ich wpływach we władzach poszczególnych miast.
Analiza w pigułce
- We wpisach na Facebooku (1, 2, 3) zamieszczono nieprawdziwe twierdzenia o społeczności muzułmańskiej w Wielkiej Brytanii. Podano w nich m.in. (1, 2, 3), że burmistrzowie poszczególnych miast to muzułmanie. Z postów wynikało też, że rzekomo „w Anglii jest ponad 3000 meczetów”. Nie wszystkie informacje na ten temat są jednak wiarygodne.
- Posty są częściowo fałszywe. Agencja Reuters oraz redakcja Full Fact podają (1, 2), że spośród osób wymienionych we wpisach (1, 2, 3) muzułmanami są burmistrzowie: Londynu, Blackburn, Oksfordu, Luton i Oldham. Burmistrzowie Birmingham, Sheffield i Rochdale nie są muzułmanami. Nie ma informacji na temat wyznania burmistrza Leeds.
- W kontekście miejsc do modlitwy, na stronie społeczności muzułmańskiej w Wielkiej Brytanii – Muslimsinbritain – wskazano, że w sierpniu 2024 roku w całej w Wielkiej Brytanii działało 1 864 meczetów, czyli dużo mniej niż 3 000.
Pod koniec lipca 2024 roku w angielskim mieście Southport zamordowano trzy kilkuletnie dziewczynki. Według niektórych fałszywych komunikatów sprawcą morderstwa był imigrant i muzułmanin. Te nieprawdziwe informacje o pochodzeniu sprawcy doprowadziły w Wielkiej Brytanii do antyimigranckich protestów.
Obok protestów rozlewa się także fala dezinformacji (1, 2) – na Facebooku opublikowano treści wprowadzające w błąd (1, 2, 3) na temat muzułmanów zamieszkałych w tym kraju. W postach napisano m.in., że burmistrzowie Londynu, Birmingham, Leeds, Blackburn, Sheffield, Oksfordu, Luton, Oldham i Rochdale są muzułmanami. Zawarto w nich także (1, 2, 3) inne mylące informacje dotyczące zasad i instytucji islamskich.
W jednym z wpisów polskiej prawniczki Marty Kaczyńskiej czytamy [pisownia oryginalna]: „Wszystko to udało się osiągnąć jedynie. 4 milionom muzułmanów z 66 milionów mieszkańców Anglii: obecnie w Anglii jest ponad 3000 meczetów. Istnieje ponad 130 sadów szariatu. Istnieje ponad 50 rad szariatu. 78 proc. muzułmanek nie pracuje, otrzymuje wsparcie państwa + bezpłatne zakwaterowanie. 63 proc. muzułmanów nie pracuje, otrzymuje pomoc państwa + darmowe mieszkania”. Jednak nie wszystkie z tych informacji są zgodne z prawdą.
Podobne treści pojawiły się także w innym poście. W tym przypadku dołączono do niego grafikę przedstawiającą postać muzułmanina, który trzyma na smyczy brytyjskiego policjanta. W tle znajduje się napis: „London 2024”.
Podobne przekazy (1, 2, 3) krążą w mediach społecznościowych od co najmniej siedmiu lat. Jednak w związku z ostatnimi wydarzeniami w Wielkiej Brytanii zaczęto ponownie je rozpowszechniać (1, 2, 3). 4 maja 2024 roku informacje te opublikował m.in. Laurence Fox, brytyjski aktor, muzyk i aktywista polityczny. Jego wpis na ten temat uzyskał ponad 20 mln wyświetleń.
Nie wszyscy wspomniani brytyjscy burmistrzowie wyznają islam
W Wielkiej Brytanii burmistrzowie mogą być wybierani w wyborach bezpośrednich przez obywateli, czego przykładem jest burmistrz Londynu. Mogą być oni również burmistrzami ceremonialnymi (lordami) mianowanymi przez radę miejską. W postach na Facebooku (1, 2, 3) podano, że burmistrzowie: Londynu, Birmingham, Leeds, Blackburn, Sheffield, Oksfordu, Luton, Oldham i Rochdale, to muzułmanie. Przyjrzyjmy się temu bliżej.
W maju 2024 roku brytyjska redakcja factcheckingowa Full Fact informowała, że: „wszystkie te miasta miały w przeszłości muzułmańskich burmistrzów, ale tylko niektóre mają ich obecnie”. Zgodnie z informacjami podanymi przez agencję Reuters oraz redakcję Full Fact (1, 2) burmistrzowie Londynu, Blackburn, Oksfordu, Luton i Oldham potwierdzili, że są muzułmanami. Burmistrzowie Birmingham, Sheffield i Rochdale nie wyznają islamu. W przypadku burmistrza Leeds nie ma informacji na temat jego wiary.
Liczba meczetów, sądów i rad szariackich w Wielkiej Brytanii
W postach (1, 2, 3) czytamy [pisownia oryginalna]: „obecnie w Anglii jest ponad 3000 meczetów. Istnieje ponad 130 sadów szariatu. Istnieje ponad 50 rad szariatu”.
Te liczby są wyolbrzymione. Rady szariatu mogą być nazywane również sądami szariatu, jednak w Wielkiej Brytanii instytucje te nie mają mocy prawnej.
Na stronie społeczności muzułmańskiej w Wielkiej Brytanii – Muslimsinbritain – wskazano, że w sierpniu 2024 roku na terenie kraju odnotowano 1 864 meczety. W samej Anglii (rozumianej jako część składowa Zjednoczonego Królestwa) zarejestrowano ich 1 723. Jest to liczba mniejsza od tej podanej w postach (1, 2, 3).
Oprócz meczetów w Wielkiej Brytanii znajdują się również inne miejsca kultu islamskiego. Mogą to być m.in. wynajęte hale, sale modlitewne czy pomieszczenia tymczasowe. W całym kraju łączna liczba tych miejsc wraz z meczetami wynosi 2 150 (w samej Anglii 1 994).
Nie ma dokładnych informacji na temat liczby rad szariatu działających w Anglii. Według szacunków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Wielkiej Brytanii, w Anglii i Walii w 2018 roku funkcjonowało od 30 do 85 rad szariatu. W oficjalnym przeglądzie możemy przeczytać, że:
„Dla celów niniejszego przeglądu definiujemy rady szariatu jako dobrowolne lokalne stowarzyszenia uczonych, którzy postrzegają siebie lub są postrzegani przez swoje społeczności jako upoważnieni do udzielania rad muzułmanom, głównie w zakresie małżeństw religijnych i rozwodów. Rady szariatu nie mają statusu prawnego ani wiążącej mocy prawnej w świetle prawa cywilnego. Podczas gdy szariat jest źródłem wskazówek dla wielu muzułmanów, rady szariatu nie mają jurysdykcji prawnej w Anglii i w Walii. W związku z tym, jeśli jakiekolwiek decyzje lub zalecenia zostaną podjęte przez radę szariatu, a są niezgodne z prawem krajowym, pierwszeństwo będzie miało prawo krajowe”.
Edukacja o islamie w brytyjskich szkołach. Jak to wygląda?
W jednym z postów czytamy: „każda szkoła w Wielkiej Brytanii ma obowiązek prowadzenia lekcji o islamie”. Informacja przekazana w tej formie może nie oddawać pełnego kontekstu.
Brytyjskie szkoły państwowe mają obowiązek prowadzenia zajęć związanych z edukacją religijną, ale nie jest powiedziane, by kształcenie musiało wiązać się z nauką o islamie. W Wielkiej Brytanii edukacja religijna nie jest częścią obowiązkowego krajowego programu nauczania, a dzieci nie muszą uczestniczyć w tych zajęciach.
Przedstawiciele Departamentu Edukacji Wielkiej Brytanii przekazali agencji Reuters, że:
„Rząd nie określa treści edukacji religijnej, tego, co powinno być nauczane w jej ramach, ani tego, w jaki sposób powinna być ona realizowana. Treść jest określana lokalnie, a planowanie i organizowanie programu nauczania należy do poszczególnych szkół”.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter