Niedawno na facebookowym profilu Wolne Media Silesia, gdzie pojawia się wiele antyszczepionkowych treści, pojawiło się nagranie przedstawiające „wskaźnik śmiertelności, po wyszczepieniu na COVID-19”. Film przedstawia wykresy zgonów w ujęciu tygodniowym przed i po rozpoczęciu szczepień wraz z wyraźną – a przy tym fałszywą – sugestią wskazującą na to, że do zgonów na COVID-19 w wielu krajach dochodzi przez szczepionki.

Źródło: www.facebook.com

Na Facebooku nagranie zostało udostępnione ponad 1,1 tys. razy, a ponad 700 użytkowników zareagowało na niego. Wielu internautów uznało film za dowód na to, że szczepionki doprowadzają do zgonów z powodu COVID-19. Pisali oni: „Horror, prawie caly swiat bierze udzial w tym eksperymencie”, „Idą jak barany na rzeź! TV to promuje i bierze udział w tej egzekucji!”. Część osób krytykowała film z wykresami za nierzetelne przedstawienie faktów: „Szczepionki działają w pełni po ok. 8 tygodniach od pierwszej dawki i 2 po drugiej dawce, a śmiertelność spada dopiero, gdy wyszczepi się większość populacji. Ale ta clickbajtowa muzyka super!”, „Skąd te dane? Niestety niewiele z nich wynika – nie wiadomo od czego zależy, ze w jednym miejscu smiertelnośc rosnie, a w innym spada”. 

To nieprawda, że szczepionki wywołują zakażenia i zgony z powodu COVID-19

Wykresy przedstawione na filmie starają się powiązać zgony na koronawirusa z drugiej lub trzeciej fali (w zależności od państwa) po rozpoczęciu programów szczepień przeciw COVID-19, w czym tkwi założenie, że to szczepionki przyczyniły się do zachorowań. Film może sugerować wręcz, że za wszystkie zgony po rozpoczęciu szczepień odpowiadają szczepionki. Założenie to jest jednak błędne, ponieważ funkcjonujące na rynku szczepionki przeciw COVID-19 nie mogą wywoływać zakażenia na COVID-19, a tym bardziej takiego, które prowadziłoby do śmiertelnego przebiegu choroby. Szczepionki mRNA takie, jak te od koncernów Pfizer/BioNTech i Moderna w swoim składzie zawierają mRNA, będące instrukcją do wytworzenia jednego z wielu białek koronawirusa SARS-CoV-2 (białko nie jest wirusem i nie może zakażać), przeciwko któremu zostanie wykształcona odpowiedź immunologiczna. Szczepionki wektorowe, jak te, które opracowały koncerny AstraZeneca i Johnson & Johnson, zawierają w sobie zmodyfikowanego i niezdolnego do wywołania zakażenia adenowirusa, który dostarcza instrukcję na produkcję jednego z białek koronawirusa SARS-CoV-2, co dalej działa analogicznie jak szczepionki mRNA. Reasumując, szczepionki przeciw COVID-19 nie wywołują zakażenia SARS-CoV-2 i w konsekwencji nie mogą sprawić, że ktoś będzie transmitować wirusa na kolejne osoby. Więcej na ten temat wyjaśniamy w raporcie „Cała prawda o szczepieniach na COVID-19” . 

Dlaczego w ogóle doszło do wzrostu zakażeń w wielu państwach? Wzrosty zgonów w przypadku części krajów widocznych na filmie wiązały się ze zbiegiem kolejnych fal zakażeń, związanych z pojawieniem się nowych wariantów SARS-CoV-2, które powstały jeszcze przed rozpoczęciem programów szczepień, w tym m.in. odmiany brazylijska, brytyjska i afrykańska. Szczepienia mogą przeciwdziałać powstawaniu nowych mutacji, gdyż im mniej replikacji wirusa, tym mniejsza szansa na powstanie nowego wariantu. 

Trzeba mieć na względzie, że szczepionki nie działają na „pstryknięcie palcami”, a zaszczepienie niewielkiego odsetka populacji nie wpływie od razu na zmniejszenie liczby zakażeń i zgonów z powodu COVID-19. By szczepienia dały widoczny efekt, niezbędne jest zaszczepienie odpowiednio dużej części populacji. To, że w przypadku niektórych państw doszło do wzrostu liczby zakażeń i zgonów po rozpoczęciu szczepień nie oznacza, że to szczepienia odpowiadają za tę sytuację. To jedynie koincydencja czasowa. Dwa czynniki wskazywane na wykresach są od siebie w praktyce niezależne, co potwierdza również i to (co widać na filmie), że w krajach takich jak Chiny, Panama, Dania, Niemcy, Korea Południowa, Litwa, Meksyk itd. już od czasu rozpoczęcia szczepień stopniowo spadała liczba zgonów z powodu COVID-19. Gdyby teoria o tym, że szczepienia powodują zachorowania i zgony była prawdziwa, to dochodziłoby do tego we wszystkich krajach, w których je rozpoczęto, a tak w rzeczywistości się nie dzieje. 

W praktyce szczepionki przyczyniają się do spadku zakażeń i zgonów. Szczepienia przeciw COVID-19 dają widoczne korzyści, co można zaobserwować na przykładzie Izraela, gdzie do tej pory (na dzień 31.05.2021) zaszczepionych zostało 59,3 proc. mieszkańców. 

Obecnie dziennie notuje się tam od kilku do kilkunastu przypadków zakażeń, obserwowane są tylko pojedyncze zgony. Jest to uwypuklone, tym bardziej, że w państwach sąsiednich, takich jak Jordania, Liban i Arabia Saudyjska, które nie są na tak zaawansowanym etapie szczepień, dziennie notuje się tych zakażeń i zgonów znacznie więcej.

Spadek zakażeń i zgonów to niejedyny przejaw skuteczności szczepień w Izraelu. Osoby starsze to grupa w najwyższym stopniu narażona na ciężki przebieg COVID-19. Na podstawie danych z Izraela można zauważyć, że w przypadku owej grupy wiekowej (60+) – w niej szczepienia rozpoczęły się najwcześniej – z czasem wskaźnik hospitalizacji stał się niższy niż dla osób poniżej 60 roku życia, które nie zostały w pełni zaszczepione (co w warunkach bez szczepień byłoby czymś nieosiągalnym). To właśnie jest przejawem skutecznej ochrony, nabytej dzięki szczepieniom przeciw COVID-19.

Sposób przedstawienia danych wprowadza w błąd. Film wyraźnie dezinformuje

Z informacji dostępnych na filmie wynika, że wykresy zostały zaczerpnięte ze strony www.healthdata.org , prowadzonej przez Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME). Tymczasem na stronie nie znajdziemy wykresów, które przedstawiałyby wpływ szczepień na śmiertelność, co wskazuje, że film został opracowany przez osobę nie związaną z instytutem. Na stronie źródłowej nie ma informacji, które przedstawiałyby szczepionki jako zagrożenie, a jest wręcz przeciwnie – traktowane są one tam jako szansa na zażegnanie pandemii. Z samego filmu dowiadujemy się, że wykres przedstawia śmiertelność na COVID-19 przed i po rozpoczęciu szczepień, jednak wątpliwy sposób powołania się na źródło sugeruje, że dane mogą nie być przedstawiane w wiarygodny sposób. 

Przyjrzyjmy się im zatem i omówmy je na przykładzie Polski, która także została pokazana na filmie. Po lewej stronie (na grafice niżej) widzimy legendę, która wskazuje na wykres, przedstawiający liczbę zgonów na 10 tys. mieszkańców, w okresie od 1 października 2020 roku do 21 kwietnia 2021 roku. Poniżej znajduje się legenda informująca o tym, że czerwona linia przedstawia tygodniową liczbę zgonów na COVID-19, niebieska linia przedstawia tygodniowe zgony po rozpoczęciu szczepień, zaś czerwona przerywana – przewidywaną liczbę zgonów, do której miało dojść. Wszystko to sprawia wrażenie, że wykres mógł zostać zaczerpnięty ze strony IHME, gdzie wykresy opatrywane są podobną legendą. 

Źródło: www.facebook.com

Zauważmy, że wykresy przedstawione na filmie zawierają bardzo wyraźne błędy. Z wykresu przedstawiającego dane z Polski wynika, że liczba zgonów na COVID-19 w szczycie zakażeń w listopadzie wynosiłaby ok. 90 na 10 tys., zaś po rozpoczęciu szczepień ok. 110 na 10 tys. Oznaczałoby to, że w szczycie zakażeń, na jesieni 2020, umarłoby ponad 342 tys. osób, zaś w kwietniu ponad 418 tys. osób. W żaden sposób nie pokrywa się to z rzeczywistością, kiedy w szczytach śmiertelnych zejść, 25 listopada i 8 kwietnia, zanotowano kolejno 674 i 956 zgony. Nie dość zatem, że film demonizuje sytuację związaną z liczbą zgonów na COVID-19, to dodatkowo dołącza fałszywą sugestię, że za zgony te odpowiadają szczepionki od momentu ich wprowadzenia. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku pozostałych państw przedstawionych na wykresach. 

Założenie, że przewidywania, według których miało dojść do spadku zakażeń nie sprawdziły się, za co winę miałyby ponosić programy szczepień, jest błędne. Na oryginalnej stronie IHME istnieje możliwość doboru trzech scenariuszy przewidywań: standardowej projekcji (1), projekcji przy założeniu, że sytuacja epidemiczna wyraźnie się pogorszy (2) lub polepszy w przypadku wprowadzenia uniwersalnie stosowanych masek (30). Na filmie można zauważyć, że projekcję ustawiono na założenie spadku liczby zgonów, ale w rzeczywistości stało się odwrotnie, co błędnie powiązano ze szczepieniami. Jakiekolwiek optymistyczne projekcje nie oznaczałyby, że na 100 proc. dojdzie do spadku liczby zgonów, ponieważ to tylko przewidywania. Rzeczywistość okazała się inna – na jesieni 2020, jak i wiosnę 2021 doszło do skoku zakażeń – co w dalszym ciągu nie ma związku ze szczepieniami, gdyż szczepionki przeciw COVID-19 nie wywołują zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2. 

Podsumowanie

Film z wykresami dokonuje nieuprawnionych powiązań drugiej i trzeciej fali zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 (w zależności od państwa) z rozpoczęciem procesu szczepień przeciw COVID-19, kiedy to sam pomysł zestawienia jest nielogiczny u podstaw. Szczepionki przeciw COVID-19 po prostu nie mogą wywoływać zakażenia, gdyż te, które funkcjonują na rynku, nie zawierają w sobie żadnego wirusa zdolnego do wywoływania zakażeń. 

Z wiarygodnymi informacjami na temat szczepionek na COVID-19 można zapoznać się na stronach Światowej Organizacji Zdrowia, Amerykańskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, Europejskiej Agencji Leków, a także w białej księdze pt. „Szczepienia przeciw COVID-19. Innowacyjne technologie i efektywność”, opracowanej przez inicjatywę Nauka Przeciw Pandemii.