Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
5 min czytania
Zastrzeżony PESEL uniemożliwi dostęp do gotówki? Wyjaśniamy
Informacje podano w rolce bez właściwego kontekstu.
fot. Facebook / Modyfikacje: Demagog
Zastrzeżony PESEL uniemożliwi dostęp do gotówki? Wyjaśniamy
Informacje podano w rolce bez właściwego kontekstu.
Fake news w pigułce
- Na Facebooku opublikowano rolkę, której autor, Mateusz Jarosiewicz, stwierdza, że jeśli zastrzeżemy swój numer PESEL i np. w Polsce wybuchnie wojna, to nie będziemy mogli wypłacić z banku wszystkich swoich pieniędzy [czas nagrania 0:21].
- Zastrzeżenie numeru PESEL zabezpiecza przed wyłudzeniami finansowymi, które polegają m.in. na nielegalnym wzięciu kredytu na cudze dane osobowe. Usługę tę można aktywować, a także wycofać bezpłatnie w dowolnym momencie, zarówno przez internet, jak i w każdym urzędzie gminy. W sytuacji, w której np. chcemy wziąć kredyt lub wypłacić z banku kwotę większą niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia, musimy cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL.
- Zastrzeżenie numeru PESEL jest dobrowolną decyzją. Jeśli nastąpiłaby np. awaria aplikacji rządowych, usługę można wycofać stacjonarnie w wybranym urzędzie gminy.
3 czerwca 2024 roku na Facebooku opublikowano rolkę na temat nowych przepisów, które dotyczą zastrzegania numeru PESEL. Autor, Mateusz Jarosiewicz, stwierdza w niej, że jeśli zastrzeżemy swój numer PESEL i np. w Polsce zacznie się wojna, przestaną działać internet oraz aplikacje rządowe, to nie będziemy mieli dostępu do swoich pieniędzy w banku.
„Uważajcie kochani, bo system znowu idzie po wasze dobra. Tym razem pod pretekstem bezpiecznego PESEL-i i zabezpieczenia was przed waszymi własnymi pieniędzmi, akurat w sytuacji, kiedy zanosi się na wojenkę. […] zabezpieczony PESEL w momencie, kiedy przestanie działać internet, aplikacje rządowe przypadkiem nie będą działać, zostanie wam 12 tys. złotych, więc jeśli macie większy majątek podziękujcie systemowi, bo oni wam na pewno podziękują” – słyszymy w rolce [czas nagrania 0:00].
Źródło: www.facebook.com
Na czym polega zastrzeżenie numeru PESEL?
17 listopada 2023 roku wprowadzono usługę, która umożliwiła zastrzeżenie numeru PESEL. Do tej pory skorzystało z niej 2,7 mln osób.
Usługa ma na celu zabezpieczenie danych osobowych przed kradzieżą czy wyłudzeniami finansowymi. Działania oszustów, które polegają na nielegalnym przejęciu danych innych osób i wykorzystaniu ich np. do wzięcia kredytu, zdarzają się coraz częściej.
Od 1 czerwca 2024 roku banki, firmy udzielające pożyczek, notariusze czy operatorzy telekomunikacyjni, zanim udzielą kredytu lub podpiszą umowę, są zobowiązani sprawdzać, czy konkretny numer PESEL zastrzeżono. Jak podaje strona Ministerstwa Cyfryzacji:
„Obecnie to ofiara przestępstwa czy kradzieży tożsamości musi udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie prawne lub finansowe. Nowe przepisy zmienią tę sytuację. Jeśli obywatel zastrzeże swój PESEL i w tym czasie ktoś zaciągnie na niego zobowiązanie, instytucja finansowa nie będzie mogła domagać się od tej osoby np. spłaty długu”.
Jak można zastrzec PESEL i jak takie zastrzeżenie wycofać?
Każda pełnoletnia osoba może zabezpieczyć swój numer PESEL za pomocą aplikacji mobilnej mObywatel 2.0, w serwisie internetowym mObywatel oraz w wybranym urzędzie gminy. W dowolnym momencie tymi samymi sposobami możemy zastrzeżenie cofnąć. Usługę musimy wycofać, gdy chcemy:
- podpisać umowę kredytową lub pożyczkową,
- założyć nowe konto w banku,
- dokonać zakupu na raty,
- wypłacić z banku sumę pieniędzy większą niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia, czyli obecnie kwotę powyżej 12 726 zł (zastrzeżenie numeru PESEL nie wpływa na wypłaty z bankomatów),
- podpisać akt notarialny nieruchomości,
- uzyskać kopię karty SIM.
Autor omawianej rolki twierdzi, że jeśli np. w wyniku wojny przestaną działać internet i aplikacje rządowe, to nie będziemy mieli możliwości wypłacenia swoich pieniędzy [czas nagrania 0:21]. Jednak w rzeczywistości decyzja o tym, czy chcemy zastrzec swój numer PESEL, czy też nie – jest dobrowolna. W sytuacji, w której doszłoby do awarii aplikacji rządowych, zastrzeżenie numeru PESEL można wycofać stacjonarnie w każdym urzędzie gminy.
Na jakie sytuacje nie ma wpływu zastrzeżony numer PESEL?
Zabezpieczenie numeru PESEL nie ma zastosowania w przypadku codziennych i formalnych sytuacji. Na stronie Ministerstwa Cyfryzacji podano, że zastrzeżony numer PESEL nie dotyczy:
- kwestii urzędowych, jak np. zawarcie małżeństwa,
- spraw związanych ze zdrowiem, czyli wizyt u lekarzy, leczenia w szpitalu czy realizowania recept,
- głosowania w wyborach,
- ważności dokumentów,
- używania profilu zaufanego,
- podróżowania (np. kupowania biletów czy wyjazdów za granicę),
- zawierania umów służbowych,
- załatwiania spraw na poczcie.
Oznacza to, że powyższe czynności możemy wykonywać, nawet jeżeli mamy aktualnie zastrzeżony numer PESEL.
Zabezpieczenie danych osobowych przed wyłudzeniami ma szczególne znaczenie w przypadku osób starszych, które często padają ofiarami działań oszustów. W Demagogu przygotowaliśmy poradnik „Dobre nawyki seniora w sieci” (1, 2, 3, 4, 5), w którym znajdują się wskazówki i rady dla osób starszych, jak bezpiecznie korzystać z internetu.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
