Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Zdjęcie ataku drona w Ukrainie? To wypadek kolejowy w Polsce
To stare zdjęcie użyte w fałszywym kontekście.
Zdjęcie ataku drona w Ukrainie? To wypadek kolejowy w Polsce
To stare zdjęcie użyte w fałszywym kontekście.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- Zdjęcie udostępniane w mediach społecznościowych ma rzekomo ilustrować atak drona w Ukrainie na białoruski pociąg przewożący benzynę.
- W rzeczywistości zrobiono je w listopadzie 2010 roku w Polsce i ilustruje ono wypadek kolejowy w Białymstoku.
„Bajraktar (dron – przyp. Demagog) pokonał pociąg z paliwem z Białorusi wraz z torami dojazdowymi. Cały sprzęt (okupanci – przyp. red.), który stoi pod Kijowem, nie może już jechać” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku 2 marca, czyli siódmego dnia rosyjskiej inwazji na Ukrainę.
Do posta dołączono fotografię rzekomo przedstawiającą to wydarzenie. Widać na niej trakcję kolejową i pociąg stojący w płomieniach.
Post zyskuje popularność w sieci, a fotografia została udostępniona niemal 200-krotnie.
Komentarze opublikowane pod zdjęciem świadczą o tym, że niektórzy internauci uwierzyli, że fotografia rzeczywiście dokumentuje wydarzenie z toczącej się właśnie wojny rosyjsko-ukraińskiej.
„Tak dzialac …..Dostawa …to polowa sukcesu …..Zabierzcie Ruskim caly…..” – czytamy w jednym z komentarzy. W innym napisano: „Brawo Ukraino”.
Zdjęcie pokazuje wojnę rosyjsko-ukraińską? Nie, wykonano je w Białymstoku
Najprostszym sposobem weryfikacji, czy zdjęcie rzeczywiście ilustruje wydarzenie opisane w poście opublikowanym na Facebooku, jest skorzystanie z wyszukiwarki obrazu w Google.
Ta w prosty sposób pokaże, czy dana fotografia została już wcześniej opublikowana w sieci.
W przypadku tego zdjęcia okazuje się, że wbrew sugestii nie ilustruje ono efektu ataku drona Bayraktar TB2 w Ukrainie, lecz katastrofę kolejową w Białymstoku w 2010 roku.
Można się o tym dowiedzieć m.in. z artykułu opublikowanego 8 listopada 2010 roku w serwisie Newsweek.pl (zdjęcie 9).
Z tamtego okresu zachowało się wiele opisów zdarzenia. Komenda Główna Straży Ochrony Kolei relacjonowała tamtą sytuację w następujący sposób:
„W dniu 8 listopada 2010 roku o godzinie 5:40 w stacji Białystok rejon nastawni B1 na pociąg towarowy relacji Białystok – Warszawa Praga najechał pociąg towarowy relacji Płock Trzepowo – Sokółka, w wyniku czego doszło do pożaru i wybuchu dwóch cystern z olejem napędowym. Na miejsce skierowano funkcjonariuszy z Posterunku Straży Ochrony Kolei w Białymstoku, którzy jako pierwsi przybyli w rejon zdarzenia zabezpieczając teren wypadku”.
Komenda Główna Straży Ochrony Kolei, 8 listopada 2010 roku
Podsumowanie
Zdjęcie mające ilustrować atak drona w Ukrainie w rzeczywistości zrobiono w listopadzie 2010 roku w Polsce. Ilustruje ono wypadek kolejowy w Białymstoku. O sprawie pisał też serwis Konkret24.
W fałszywych przekazach często wykorzystuje się zdjęcia. Do przeprowadzenia manipulacji tego typu nie ma konieczności sięgania po programy graficzne, które pozwalają na modyfikację fotografii.
Czasami wystarczy wyrwanie zdjęcia lub filmu z kontekstu i dopisanie do niego zupełnie nowej historii.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter