Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Zdrowa dieta to taka bez warzyw i owoców? Fake news o żywieniu
Czy spożywanie ograniczonej liczby produktów spożywczych zapewni nam zdrowie? W naszej analizie weryfikujemy twierdzenia naturopaty.
fot. Pexels / Facebook / Modyfikacje: Demagog
Zdrowa dieta to taka bez warzyw i owoców? Fake news o żywieniu
Czy spożywanie ograniczonej liczby produktów spożywczych zapewni nam zdrowie? W naszej analizie weryfikujemy twierdzenia naturopaty.
ANALIZA W PIGUŁCE
- Na Facebooku opublikowano post, w którym stwierdzono, że „im bardziej monotematyczna dieta, tym lepsze zdrowie”. Według autora wpisu w zdrowej diecie nie musi być owoców i warzyw.
- Dywersyfikacja spożywanych przez nas produktów pozwala na utrzymanie zdrowia. Różne pokarmy zawierają różne witaminy, minerały, składniki odżywcze i substancje fitochemiczne. Niejednorodna dieta pomaga więc zapobiegać niedoborom pierwiastków odżywczych.
- Owoce i warzywa są bogate w witaminy, minerały, błonnik i inne niezbędne dla naszego organizmu składniki odżywcze, dlatego nie powinno się z nich rezygnować (1, 2, 3). Dieta bogata w te produkty może m.in. obniżać ciśnienie krwi, zmniejszać ryzyko chorób serca, udaru mózgu, chorób oczu, problemów trawiennych i wystąpienia niektórych nowotworów.
Fałszywe informacje dotyczące zdrowia ciągle pojawiają się w mediach społecznościowych, co na bieżąco opisujemy na łamach Demagoga. Tym razem przyglądamy się nietypowym zaleceniom żywieniowym.
23 października na facebookowym profilu Oskar Dorosz – Holistyczne Wsparcie Zdrowia opublikowano post, w którym poinformowano, że w zdrowej diecie wcale nie musi być owoców i warzyw, ponieważ te są szkodliwe [pisownia oryginalna]: „Im bardziej monotematyczna dieta, tym lepsze zdrowie. Przestań wierzyć w bajki o tym, że potrzebujesz warzyw i owoców. Dieta ma być ODŻYWCZA, a nie »różnorodna«. Warzywa mają Ponad 5 tysięcy antyodżywczych związków”.
Jaka dieta to zdrowa dieta?
W analizowanym poście pojawiają się informacje, że monotematyczna dieta gwarantuje lepsze zdrowie i że nie musi być ona różnorodna, lecz „odżywcza”. Te twierdzenia nie pokrywają się z aktualną wiedzą naukową.
Dywersyfikacja spożywanych przez nas produktów jest ważnym elementem pozwalającym na utrzymanie zdrowia. Różne pokarmy zawierają różne witaminy, minerały, składniki odżywcze i substancje fitochemiczne. Niejednorodna dieta pomaga więc zapobiegać niedoborom odżywczych pierwiastków.
Dokładny skład zdrowo zbilansowanej diety będzie różny w zależności od indywidualnych cech i potrzeb konkretnej osoby. Potrzeby organizmu mogą się zmieniać w zależności od np.:
- wieku,
- aktywności fizycznej,
- chorób,
- nietolerancji pokarmowych.
W zależności od położenia geograficznego zmienia się również dostępność produktów czy zwyczaje żywieniowe ludności. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), podstawowe zasady zdrowej diety pozostają jednak niezmienne.
Przykładowo, zdrowa dieta dorosłego człowieka powinna zawierać:
- Co najmniej 400 g owoców i warzyw dziennie, z wyłączeniem ziemniaków, słodkich ziemniaków, manioku i innych korzeni skrobiowych,
- rośliny strączkowe, orzechy, pełne ziarna,
- mniej niż 10 proc. spożywanych kalorii powinno pochodzić z wolnych cukrów (50 g dla osoby o zdrowej wadze ciała spożywającej około 2000 kalorii dziennie),
- mniej niż 30 proc. spożywanych kalorii powinno pochodzić z tłuszczów. Tłuszcze nienasycone są lepsze niż tłuszcze nasycone oraz wszelkiego rodzaju tłuszcze trans.
- mniej niż 5 g soli dziennie.
Owoce i warzywa – dlaczego nie należy z nich rezygnować?
Zgodnie z informacjami przekazanymi w poście, w zdrowej diecie nie potrzebujemy uwzględniać owoców i warzyw, ponieważ [pisownia oryginalna] „Warzywa mają Ponad 5 tysięcy antyodżywczych związków”. Kwestia ta wymaga wyjaśnienia.
Spożywanie owoców i warzyw jest jednym z najważniejszych elementów pozwalających na utrzymanie zdrowej, zbilansowanej diety, o czym możemy przeczytać zarówno w polskich, jak i zagranicznych źródłach (1, 2, 3). Są one bogate w witaminy, minerały, błonnik i inne niezbędne dla naszego organizmu składniki odżywcze. Jak czytamy na stronie Harvard T.H. Chan School of Public Health:
„Dieta bogata w warzywa i owoce może obniżać ciśnienie krwi, zmniejszać ryzyko chorób serca i udaru mózgu, zapobiegać niektórym rodzajom nowotworów, zmniejszać ryzyko chorób oczu i problemów trawiennych, a także pozytywnie wpływać na poziom cukru we krwi, co może pomóc utrzymać apetyt w ryzach. Jedzenie nieskrobiowych warzyw i owoców, takich jak jabłka, gruszki i zielone warzywa liściaste, może nawet sprzyjać utracie wagi. […] Istnieje co najmniej dziewięć różnych rodzin owoców i warzyw, z których każda zawiera potencjalnie setki różnych związków roślinnych, które są korzystne dla zdrowia. Spożywaj różne rodzaje produktów, aby zapewnić organizmowi mieszankę składników odżywczych, których potrzebuje”.
Czym są substancje antyodżywcze?
Termin substancji antyodżywczych, jak sama nazwa wskazuje, odnosi się do związków, które mogą blokować wchłanianie składników odżywczych z pokarmów. Naturalnie występują one w produktach zwierzęcych i roślinnych. Jednak nie należy się ich obawiać.
Jill Joyce, adiunkt ds. żywienia w zakresie zdrowia publicznego Uniwersytetu Stanu Oklahoma w artykule dla The Conversation wskazała:
„Porównując korzyści z wadami, zalety składników antyodżywczych faktycznie przeważają nad wadami. Zdrowa żywność, która je zawiera – głównie owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste i rośliny strączkowe – powinna być promowana, a nie unikana. Anty-składniki odżywcze stają się problemem tylko wtedy, gdy żywność ta jest spożywana w bardzo dużych ilościach, co jest bardzo mało prawdopodobne w przypadku większości dorosłych i dzieci […]. Ponadto duża część anty-składników odżywczych jest usuwana lub tracona z żywności […], gdy są przetwarzane, zwłaszcza jeśli chodzi o moczenie, blanszowanie, gotowanie lub inne procesy w wysokiej temperaturze”.
Składniki antyodżywcze, wbrew swojej nazwie mogą również przynosić pewne korzyści zdrowotne. Jak podaje Harvard T.H. Chan School of Public Health, badania wskazują, że fityniany obniżają poziom cholesterolu, spowalniają trawienie i zapobiegają gwałtownym wzrostom poziomu cukru we krwi. Wiele z substancji antyodżywczych wykazuje również działanie przeciwutleniające i przeciwnowotworowe. Nie zaleca się więc ich całkowitego unikania.
Dbajmy o swoje zdrowie odpowiedzialnie
W sieci nietrudno natknąć się na osoby podszywające się pod ekspertów z dziedziny żywienia (np. 1, 2, 3). Dlatego tak ważne jest, aby decyzje o zmianie diety podejmować w porozumieniu z wykwalifikowanym dietetykiem bądź lekarzem. Przydatną bazę wiedzy na temat żywienia w języku polskim znajdziesz np. na stronie Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej czy w serwisie Narodowego Funduszu Zdrowia.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter