Analiza w pigułcE

„UWAGA POLACY, ten niepozorny ZEGAREK ZABIJA, można dostać RAKA przez jego długotrwałe noszenie!” – czytamy w postach (1, 2) udostępnionych na Facebooku. Dalej w ich treści możemy się zapoznać z kolejnymi ostrzeżeniami: „Wasze dzieci to noszą do szkół! […] ZABIJACIE JE! OBUDŹCIE się nieoczytani IDIOCI!” [pisownia oryginalna].

Jeden z postów opublikowano na profilu związanym z fikcyjnym naukowcem dr. inż. Jerzym Weberem. To konto należy do osób, które podszywają się pod nieistniejącego eksperta ds. promieniowania i zarabiają na rozpowszechnianiu dezinformacji.

Źródło: www.facebook.com, 11 czerwca 2024 roku

Omawiane wpisy (1, 2) cieszą się zainteresowaniem użytkowników Facebooka. Jeden z nich udostępniono ponad 1,3 tys. razy. Reakcje internautów wskazują, że część z nich uwierzyła w przekazaną w nich treść. „To już w ogóle jest koszmar bo dotyka bezpośrednio skóry” [pisownia oryginalna] – stwierdził jeden z komentujących. „Oczywiście, że jest szkodliwy. Przecież jeśli ktoś zna fizykę, to chyba rozumie, że jest to promieniowanie elektromagnetyczne. Stosując słuchawki do uszu z bluethootem dostaje te fale prosto do glowy” [pisownia oryginalna] – napisał z kolei inny użytkownik. 

Zegarki elektroniczne i inne urządzenia emitują promieniowanie

W postach (1, 2) czytamy, że widoczny na zdjęciach „niepozorny zegarek” zabija i można przez niego „dostać raka”.

Urządzenia, które mamy w domu, emitują niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne (PEM). Mowa tu m.in. o telefonach komórkowych, telewizorach, komputerach, tabletach, kuchenkach mikrofalowych, kuchenkach indukcyjnych, suszarkach do włosów oraz zegarkach elektronicznych.

Promieniowanie z zegarka nie jest szkodliwe dla zdrowia

AAP Fact-Check, redakcja factcheckingowa z Australii, sprawdzała podobne twierdzenie na temat zegarków i doszła do wniosku, że jest ono fałszywe. Jak czytamy w analizie tamtejszych fact-checkerów, „emisje o częstotliwości radiowej ze smartwatchy są niewystarczające, aby oddziaływać na organizm”.

Na stronie polskiego projektu „Sprawna telekomunikacja mobilna jako klucz do rozwoju i bezpieczeństwa”, realizowanego przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Instytutem Łączności – Państwowym Instytutem Badawczym (IŁ – PIB), dowiadujemy się ponadto, że urządzenia, o których mowa, emitują niskie poziomy PEM, które są „zdecydowanie poniżej poziomów, które mogą powodować szkodliwe skutki dla zdrowia”.

Nie ma powodów do obaw, gdy dzieci w klasie noszą zegarki elektroniczne

W postach (1, 2) znajdujemy też radę, by „sprawdzić też, czy dzieci w klasach tego nie mają, bo dyrekcja raczej nie zna zagrożenia, a jeden uczeń może oddziaływać tym na całą klasę”.

Jak już wyjaśniliśmy, zegarek nie jest szkodliwy dla kogoś, kto go nosi. Podobnie sprawa ma się w odniesieniu do osób znajdujących się w pobliżu. Promieniowanie elektromagnetyczne emitują też np. wspomniane wyżej suszarki do włosów.

Gdy ktoś z naszych domowników suszy włosy, jest bezpieczny, jeśli chodzi o promieniowanie elektromagnetyczne – my także nie mamy powodów do obaw. Gdy nasze dziecko nosi na ręce smartwatcha, nie musimy bać się o skutki zdrowotne ani u niego, ani u siebie.

Badacze z włoskiej instytucji badawczej National Research Council (CNR) sprawdzili poziomy narażenia człowieka na pola elektromagnetyczne ze względu na urządzenia noszone na ciele i działające w paśmie częstotliwości 5G. Wnioski z ich pracy są następujące:

Amatorski miernik i amatorski wynik pomiaru promieniowania z zegarka

W postach (1, 2) czytamy również, że ktoś „ostatnio mierzył ten model Smart Watch-a” widoczny na zdjęciach i „cały czas emitował 100 000 uW/m2”. Problem w tym, że tego typu mierzenie na własną rękę nie ma sensu. Nie doprowadzi nas do wiarygodnych wyników.

Amatorskie mierniki, dostępne w sieci, nie nadają się do pomiaru promieniowania elektromagnetycznego. Jak wskazuje IŁ – PIB:

Manipulacja wynikami – jednostki mają znaczenie

W jednej z naszych analiz przyglądaliśmy się pomiarom wykonanym przy użyciu amatorskiego miernika PEM. Jakub Kwiecień z IŁ – PIB wskazywał, że mamy do czynienia z „manipulacją, polegającą na wyrażaniu wartości w jednostkach »podwielokrotnych«”. Autobus mający 18 tys. m byłby znacznie dłuższy od najdłuższego tego typu pojazdu na świecie. Jeśli natomiast autobus ma 18 tys. mm, okaże się, że mowa np. o modelu Solaris Urbino 18 – zwykłym autobusie jeżdżącym po ulicach m.in. Warszawy, Wrocławia czy Krakowa. 

Dopuszczalna norma PEM wynosi 10 W/m² (gęstość mocy). Jak podaje IŁ – PIB, wartość ta nie jest mierzona, lecz wyliczana na podstawie natężenia pola. Z postów (1, 2) wynika, że ktoś dokonał pomiaru gęstości mocy, a wynik wyniósł 100 000 uW/m² (chodzi zapewne o µW/m²). Przedstawiono to jako wartość bardzo wysoką, budzącą „przerażenie”.