Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Ziemia jest płaska? Film z lotu Boeingiem tego nie udowadnia
Istnieje wiele dowodów na to, że Ziemia ma kulisty kształt.
fot. Pexels / Modyfikacje: Demagog
Ziemia jest płaska? Film z lotu Boeingiem tego nie udowadnia
Istnieje wiele dowodów na to, że Ziemia ma kulisty kształt.
Analiza w pigułce
- Na profilu facebookowym udostępniono film, w którym widzimy lot samolotem: przez okno obserwujemy Słońce na niebie. Jak czytamy w treści posta: „W pogoni za słońcem, które płynie po nieboskłonie a nie zachodzi czy wschodzi. Żyjemy w truman show”. Film ma być dowodem na to, że Ziemia jest płaska.
- Dowody naukowe potwierdzające, że Ziemia ma kształt kulisty, to m.in.: siła grawitacji, krzywizna horyzontu, okrągły cień Ziemi czy fotografie naszej planety ze zbiorów NASA.
Na profilu Piramidy i Tajemnice Ziemi opublikowano post, w którym napisano [pisownia oryginalna]: „W pogoni za słońcem, które płynie po nieboskłonie a nie zachodzi czy wschodzi. Żyjemy w truman show, lepiej pasuje tuman show…”. Dołączono do niego film. Przedstawia lot Boeingiem z perspektywy kokpitu. Przez okno widać Słońce ponad linią horyzontu: dowodem na to, że Ziemia jest płaska ma być to, że nie zachodzi.
ALT: Zrzut ekranu omawianego posta. W kadrze filmu znajduje się horyzont widoczny z kokpitu samolotu. W lewym górnym rogu znajduje się mapa przelotu, w prawym: logo z napisem „FLAT OUT TRUTH”.
Film obejrzano ponad 41 tys. razy. Zareagowano na niego ponad 1 tys. razy, udostępniono ponad 280 razy i napisano pod nim ponad 70 komentarzy. Użytkownicy pisali: „To wszystko dzieje się pod kopułą i nigdy jej nie opuściliśmy”, „Żyjemy w Symulacji, grze”, „I gdzie ten globus???”.
„Żyjemy w truman show”? Nawiązanie do znanego filmu
We wpisie napisano, że „Żyjemy w truman show”. W ten sposób autor nawiązuje do filmu z 1998 roku, w reżyserii Petera Weira.
W rolę głównego bohatera, Trumana Burbanka, wcielił się Jim Carrey. Truman nie ma pojęcia, że jest gwiazdą popularnego reality show, transmitowanego przez 24 godziny na dobę od jego urodzenia. Całe życie spędza w specjalnym, zamkniętym pod kopułą studiu telewizyjnym, ze scenografią stylizowaną na przedmieścia w Stanach Zjednoczonych lat 50. Kiedy to odkrywa, podejmuje próby ucieczki z utopijnej rzeczywistości.
Dlaczego film „Truman show” stał się elementem teorii spiskowych?
Odwołując się do tego filmu, teoretycy spiskowi chcą przekazać, że otaczająca nas rzeczywistość może wyglądać inaczej, niż uczono nas w szkołach, a prawda o płaskości Ziemi jest ukrywana.
Informacje o płaskiej Ziemi to element pseudonaukowej teorii spiskowej. Nie mają one potwierdzenia w faktach. Ziemia nie jest płaska, lecz ma kształt nieregularnej elipsoidy.
Pseudonaukowej teorii o kształcie naszej planety nie potwierdza również film dołączony do posta. To klip z lotu Boeingiem 777 linii Air France, kursującym na trasie między Paryżem a Seulem. „Śledzenie” Słońca na trasie wschód-zachód jest możliwe i nie jest niczym niezwykłym na części tras długich lotów.
Słońce nigdy nie zachodzi? Ekspert komentuje argument o perspektywie
Jak wyjaśniliśmy w jednej z naszych analiz, zwolennicy tej teorii tłumaczą wschody i zachody Słońca „efektem perspektywy”: gwiazda znika z horyzontu, bo się oddala. Udowadniać to ma omawiany przez nas materiał wideo, na którym rzekomo widać, że „płynie po nieboskłonie a nie zachodzi czy wschodzi” [pisownia oryginalna].
Jak możemy przeczytać w artykule na stronie space.com, perspektywa nie może być wyjaśnieniem wschodów i zachodów Słońca. Potwierdza to mgr Jakub Tokarek z Instytutu Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poprosiliśmy go o komentarz przy okazji pisania jednej z naszych poprzednich analiz. Jak skomentował:
„Zjawisko perspektywy w żaden sposób nie może wyjaśniać zjawisk wschodów oraz zachodów Słońca. Perspektywa w skrócie mówi nam, że obiekty położone bliżej nas mają większy rozmiar kątowy (zajmują większą część widocznej przez nas przestrzeni), natomiast obiekty dalsze mają ten rozmiar kątowy odpowiednio mniejszy.
Ziemia nie jest dyskiem – wskazuje na to również Słońce
Jakub Tokarek wyjaśnia dalej, że gdyby Ziemia była dyskiem, to Słońce zachowywałoby się inaczej, niż możemy obserwować to teraz:
„Załóżmy ruch kulistego obiektu (nazywanego roboczo słońcem przez małe s) nad płaską powierzchnią. Owo słońce znajdujące się (załóżmy) 5000 km nad płaszczyzną dysku ma rozmiar około 50 km (rozmiar dobrany tak, aby w przybliżeniu oddać rozmiary kątowe obserwowanej tarczy słonecznej w słoneczne południe). (…) Rozpatrywane przez nas słońce porusza się nad powierzchnią dysku po torze kołowym.
Tak więc w południe, znajdując się prosto nad naszymi głowami, słońce ma rozmiar kątowy bliski rzeczywistemu, około 30 minut kątowych.
W środku „nocy” słońce oddala się od nas na przeciwległe miejsce na swoim torze (ponieważ wtedy w innym miejscu na Ziemi mamy południe).
W takim systemie mielibyśmy możliwość obserwowania słońca o rozmiarze kątowym około 10 minut kątowych (w zależności od naszego położenia na dysku), tak więc trzykrotnie mniejsze niż w południe.
Co więcej, skoro słońce cały czas znajduje się nad dyskiem i w żaden sposób nie zostało odcięte jego światło, widzielibyśmy je około 10 stopni nad horyzontem (i nigdy nie nastąpi sytuacja, w której słońce może znaleźć się niżej!) i nadal rozświetlałoby ono niebo, przez co nie możemy mówić o ciemnej nocy”.
Inne dowody na to, że Ziemia nie jest dyskiem
Oprócz wymienionych wyżej dowodów istnieje również kilka innych wskazujących na to, że Ziemia jest geoidą i nie jest płaska.
- Grawitacja
Na kulistej planecie grawitacja jest w miarę równomierna na całej powierzchni. Tego typu sytuacja nie mogłaby mieć miejsca na płaskiej Ziemi. Wartość siły grawitacji różniłaby się w zależności od miejsca, w którym byśmy się znajdowali.
- Gwiazdy
Nocne niebo jest inne w zależności od tego, na której półkuli się znajdujemy. Na północy zobaczyć można np. Wielką i Małą Niedźwiedzicę, a na południowej m.in. Krzyż Południa czy Oktant. Na płaskiej Ziemi możliwe byłoby oglądanie wszystkich konstelacji, niezależnie od położenia.
- Wahadło Foucaulta
Eksperyment z wykorzystaniem wahadła po raz pierwszy przeprowadził francuski fizyk Jean Bernard Focault w 1851 roku. Obiekt o dużej masie zawieszony jest na długiej linie w taki sposób, aby nic nie ograniczało jej poruszania się. Gdy wahadło kołysze się w tę i z powrotem w płaszczyźnie, Ziemia obraca się pod nim, więc istnieje między nimi ruch względny. W ten sposób po raz pierwszy udowodniono ruch obrotowy Ziemi.
Wahadło Foucaulta na półkuli północnej będzie się poruszać zgodnie z ruchem wskazówek zegara, z kolei na półkuli południowej – przeciwnie. Na równiku w ogóle nie będzie się obracać. Taka sytuacja nie mogłaby się wydarzyć, gdyby Ziemia była płaska.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter