Coraz mniej uczniów chodzi na religię

Z ostatniego podsumowania Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego wynika, że w roku szkolnym 2023/2024 78,6 proc. uczniów uczęszczało na lekcje religii. Największy odsetek (96 proc.) stwierdzono w diecezji przemyskiej, a najmniejszy (58,3 proc.) w warszawskiej (s. 46).

W porównaniu z rokiem szkolnym 2018/2019 w skali kraju nastąpił więc spadek osób uczestniczących na lekcji religii z poziomu 88 proc. W samej diecezji warszawskiej na religię chodziło wtedy 74,8 proc. uczniów (s. 46).

Jak już w 2021 roku zwracał uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich, wobec spadku liczby chętnych na katechezę zdarza się, że duża część klasy w ciągu dnia musi przeczekać jedną lekcję poza salą. Dlatego podkreślał, że szkoły mogą umieszać te lekcje na początku lub na końcu planu.

Wiceminister zapowiada zmiany

Wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer 2 stycznia na antenie Radia ZET potwierdziła, że chciałaby, aby od 1 września 2024 roku w szkołach organizowano tylko jedną lekcję religii przed lekcjami lub po lekcjach.

Na pytanie o społeczne konsultacje w sprawie tej zmiany odpowiedziała, że ma ona dostatecznie duże poparcie społeczne wynikające z sondażu.

Opublikowany kilka dni wcześniej sondaż Instytutu Badań Pollster na zlecenie “Super Expressu” wykazał, że ponad połowa Polaków opowiada się za organizacją lekcji religii poza szkołami. Z kolei z przeprowadzonego pod koniec lutego badania firmy Research Partner wynika, że za usunięciem religii z programu nauczania jest 35,7 proc. badanych.

Katecheci przeciw zapowiedziom MEN

Zapowiadanym zmianom w połowie marca 2024 roku sprzeciwili się katecheci w liście otwartym do MEN. Zwrócili uwagę na trzy problemy:

• taka organizacja lekcji spowoduje, że katecheci będą mieli dużo zajęć na początku i na końcu dnia oraz duże „okienko” pomiędzy zajęciami,
• uczniowie będą częściej rezygnować z lekcji religii,
• dla dyrektorów szkół, w których jest wiele klas, organizacja zajęć jednego przedmiotu na końcu lub na początku dnia będzie wyzwaniem.

„Głębokie zaniepokojenie” w tej sprawie wyraził także polski episkopat. Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w swoim oświadczeniu podkreśliła, że wszelkie zmiany w sprawie nauczania religii powinny być konsultowane z władzami Kościoła.

Opublikowano projekt rozporządzenia

1 października 2024 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt nowelizacji rozporządzenia o. warunkach i sposobach organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.

Jego zapisy zakładają m.in. obowiązek umieszczania lekcji religii i etyki przed obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi lub bezpośrednio po nich (par. 1 pkt 4). Przewidziano w nim również ograniczenie wymiaru lekcji religii z dwóch do jednej w tygodniu (part. 1 pkt 3).

Obecnie projekt jest na etapie opiniowania. Wejście przepisów w życie planowane jest na 1 września 2025 roku (par. 2).

Rozporządzenie może zatrzymać Trybunał Konstytucyjny?

Poznaliśmy więc projekt rozwiązań prawnych, które mają nałożyć na szkoły obowiązek organizacji lekcji religii na początku lub na końcu zajęć. To projekt rozporządzenia – aktu, którego nie może zawetować prezydent, ani odrzucić Sejm.

Rozporządzenie może ewentualnie uznać za niezgodne z innymi przepisami Trybunał Konstytucyjny. 27 listopada uznał tak w przypadku lipcowej nowelizacji przepisów dotyczących organizacji lekcji religii.

Przepisy, które badał Trybunał, umożliwiają szkołom częstsze tworzenie grup międzyklasowych w przypadku gdy z jednej klasy na religię jest zbyt mało chętnych. Zdaniem TK naruszyły one  zasadę konsensualnego sposobu regulowania relacji między państwem a kościołami.

Brak porozumienia z Kościołem

W przypadku propozycji przepisów ograniczających lekcje religii do jednej w tygodniu i zobowiązujących do organizowania ich na początku lub na końcu dnia również brak porozumienia. Pod koniec listopada 2024 roku członkowie strony kościelnej Podkomisji ds. religii w szkole potwierdzili to w swoim komunikacie.

Kościół odwołał się do wspomnianego wyroku TK i domaga się wprowadzania zmian tylko na zasadzie konsensusu. Proponuje przy tym stopniową redukcję wymiaru nauczania religii w szkołach średnich oraz wprowadzenie obowiązku uczęszczania na religię lub etykę „ze względu na potrzebę aksjologicznej formacji uczniów”.

Rząd podjął działania w kierunku realizacji obietnicy. Przyjęcie projektu rozporządzenia to jednak zbyt mało, aby uznać obietnicę za spełnioną, nawet częściowo. Dlatego w tym wypadku przyznajemy ocenę niezrealizowana.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam