Obywatelski projekt wraca po wyborach

7 marca 2023 roku do Sejmu wpłynął obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej. Pełnomocnikiem komitetu tej utworzonej w 2022 roku inicjatywy jest Iwona Hartwich. To posłanka Sejmu ubiegłej i obecnej kadencji, liderka protestów osób niepełnosprawnych w Sejmie z lat 2014 i 2018.

W Sejmie IX kadencji projekt przeszedł tylko I czytanie, po czym pozostał w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Ponieważ inicjatywy obywatelskie nie są objęte zasadą dyskontynuacji, Sejm mógł do niego wrócić po wyborach. 

Czym jest renta socjalna?

Zgodnie z ustawą o rencie socjalnej jest to świadczenie przysługujące osobom pełnoletnim całkowicie niezdolnym do pracy z powodu niepełnosprawności (art. 4).

Wysokość renty socjalnej wynosi 100 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 6). Jak ustalono w ustawie o emeryturach i rentach wynosi ona 1588,44 zł miesięcznie (art. 85 ust 1 pkt 1).

Renta socjalna przysługuje jedynie tym osobom, które nie pobierają m.in. emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Z jej pobierania wykluczone są także osoby posiadające nieruchomość rolną przekraczającą 5 ha (art. 7).

Co zakłada projekt zmian w rencie socjalnej?

Obywatelski projekt zakłada zrównanie renty socjalnej z minimalnym wynagrodzeniem za pracę. Obecnie, zgodnie z rozporządzeniem o płacy minimalnej, wynosi ona 4242 zł, a od lipca ma wzrosnąć do 4300 zł.

Ponadto, jeśli projekt wejdzie w życie, większe pieniądze dostaną osoby, którym przysługuje jednocześnie renta socjalna i rodzinna. Obecnie w takiej sytuacji rentę socjalną obniża się do takiego poziomu, by wraz z rentą rodzinną nie przekraczała 200 proc. najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy (3176,88 zł). Próg ten wzrosnąć ma do 300 proc. (4765,32 zł).

Renta rodzinna to świadczenie przysługujące rodzinie po śmierci osoby uprawnionej do pobierania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 65 ustawy o emeryturach i rentach). Przysługuje ona m.in. całkowicie niezdolnym do pracy dzieciom osoby zmarłej (art. 68 ust. 1 pkt 3). Jej minimalna kwota to 1588,44 zł (art. 85 ust. 2).

Ustawa ma poparcie rządu i czeka na uchwalenie

Zmiany przewidziane przez ten projekt popiera rząd. 25 stycznia w Sejmie premier Donald Tusk, po ponownym przedstawieniu projektu przez Iwonę Hartwich, powiedział: – […] będziemy pilnie i ciężko pracować nad tym, żeby ta ustawa, na którą czekaliście, jak najszybciej stała się faktem.

Obecnie ustawa znajduje się na tym samym etapie procedowania, co w poprzedniej kadencji Sejmu – po pierwszym czytaniu czeka, aż zajmie się nią Komisja Polityki Społecznej i Rodziny. W najbliższym czasie nie są planowane jej posiedzenia. Dyskusja na temat propozycji zmian prawnych w zakresie wspierania osób z niepełnosprawnościami zaplanowana jest dopiero na kwiecień.

Podsumowanie

Koalicja Obywatelska obiecała w 100 konkretach, że „złoży gotowy projekt ustawy” o podwyższeniu renty socjalnej. Żadnego projektu jednak nie trzeba było składać – był on w Sejmie od marca 2023 roku i jak każdy projekt obywatelski przeszedł na kolejną kadencję.

Trzeba jednak zauważyć, że samo dopuszczenie tego projektu do I czytania wymagało zgody obecnie rządzących. Zgodnie z art. 173 ust 2 regulaminu Sejmu porządek dzienny posiedzenia ustala Marszałek tej izby. 

Wpisanie projektu do porządku dziennego wymagało więc zgody Szymona Hołowni. Planowo trafi on do pierwszego czytania na sejmowym posiedzeniu 14 kwietnia 2024 roku.

Ustawa nie została złożona w Sejmie przez nowy rząd, lecz rozpoczęto jej procedowanie. W związku z tym obietnicę oceniamy na zrealizowaną.