Biała Księga miała być w ciągu miesiąca

Tuż po wyborach parlamentarnych 2023 roku Andrzej Domański z Koalicji Obywatelskiej zapowiadał, że „nie później niż w miesiąc po powołaniu rządu” zostanie opublikowana obiecana w 100 konkretach Biała Księga stanu finansów publicznych. 

Domański zapowiedział, że Biała Księga finansów państwa będzie zawierała dwa główne elementy. Pierwszym będzie szczegółowy opis stanu finansów publicznych, a drugim elementem będzie analiza przejawów niegospodarności ze strony PiS.

Ewidencja przejawów niegospodarności ze strony PiS, według Domańskiego, ma zawierać informacje o konkretnych wydatkach, które były nieuzasadnione, niepotrzebne lub nieefektywne. – Będziemy też wskazywać, gdzie były poukrywane pieniądze, które mogłyby zostać wykorzystane do poprawy sytuacji finansów publicznych – dodał.

Biała księga opublikowana, ale z opóźnieniem

29 kwietnia 2024 roku rząd ogłosił publikację Białej Księgi finansów publicznych, dokumentu analizującego kluczowe problemy polityki fiskalnej i zarządzania finansami państwa w latach 2016–2023.

W Białej Księdze wskazano główne wyzwania w obszarze finansów publicznych:

• brak przejrzystości i jawności w zarządzaniu finansami publicznymi,
• trwałe podniesienie wydatków państwa,
• zwiększenie obciążeń podatkowo-składkowych o 2,6 p.p. w relacji do PKB oraz wprowadzenie 22 nowych podatków,
• upolitycznienie finansowania samorządów,
• wzrost deficytów i długu publicznego.

Biała Księga zawiera również rekomendacje na przyszłość. Wymieniono konieczność przywrócenia przejrzystości w finansach publicznych, uporządkowania wydatków państwa oraz wprowadzenia odpowiedzialnego podejścia do zarządzania długiem publicznym. 

Autorzy zaznaczyli, że ze względu na skalę problemów w finansach publicznych, ich naprawa będzie wymagać czasu oraz przebiegać stopniowo.

Co z „winnymi przestępstw urzędniczych”?

W Białej Księdze zdaje się brakować zapowiedzianej przez Andrzeja Domańskiego drugiej części – analizy „przejawów niegospodarności ze strony PiS”. Słowo „niegospodarność w dokumencie liczącym 138 stron pojawiło się dwa razy. Raz w kontekście opisanych tam wydatków poza budżetem (s. 24) i raz w kontekście ogólnym, dotyczącym pokrywania strat Skarbu Państwa (s. 76).

Nie znajdziemy w Białej Księdze informacji o konkretnych wydatkach, które były nieuzasadnione, niepotrzebne lub nieefektywne. Z tych trzech słów pojawia się tam tylko to ostatnie, znów w dość ogólnym kontekście finansowania zadań skarbowymi papierami wartościowymi. Jak czytamy, wydatkowanie SPW trudno kontrolować, przez co takie środki „mogą być nieefektywnie wydatkowane” (s. 95).

Po opublikowaniu Białej Księgi nie wskazano osób „winnych przestępstw urzędniczych” o których mowa w 100 konkretach. Nie wiadomo nic o osobach pociągniętych do odpowiedzialności za stan finansów publicznych.

Obietnicę oceniamy jako częściowo zrealizowaną.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam