Obywatelskie społeczności energetyczne

Lokalne wspólnoty energetyczne to sposób na współpracę przy produkcji energii w ramach małych kooperatyw lub dużych spółdzielni. 

Wspólnoty są tworzone w państwach Unii Europejskiej w ramach projektu „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”. Realizuje się go na mocy dyrektywy w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych oraz dyrektywy w sprawie wspólnych zasad runku wewnętrznego energii elektrycznej.

W 2019 roku do polskiego porządku prawnego wprowadzono  pojęcie spółdzielni energetycznych, a w 2023 roku przyjęto przepisy regulujące działalność obywatelskich społeczności energetycznych.

Nowelizacja prawa energetycznego

W lipcu 2023 roku Sejm przyjął nowelizację ustawy Prawo Energetyczne. Dodano wtedy m.in. rozdział 2e „Obywatelskie społeczności energetyczne”, w którym znajdują się przepisy regulujące ich działalność.

Wspomniana nowelizacja została przyjęta za poprzedniej kadencji Sejmu. Przepisy weszły w życie jednak dopiero w sierpniu 2024 roku.

KPO wspiera tworzenie społeczności energetycznych

Rząd realizuje zapoczątkowany przez poprzednie władze program wspierający budowę i rozwój społeczności energetycznych w Polsce. Jego pełna nazwa brzmi „Instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne”. Środki na ten cel pochodzą z Krajowego Planu Odbudowy. Ich pula wynosi 845 mln zł.

Początkowo pieczę nad programem sprawowało Ministerstwo Rozwoju i Technologi, ale od lipca przejął go resort klimatu i środowiska. Wedle informacji udostępnionych przez MKiŚ program będzie realizowany do II kwartału 2026 roku.

Na stronie ministerstwa czytamy, że planuje ono sfinansować łącznie 220 projektów z zakresu energetyki obywatelskiej – w tym 200 przedinwestycyjnych oraz 20 inwestycyjnych. Jak wyjaśnił wiceminister klimatu Miłosz Motyka w odpowiedzi na interpelację, pierwsze dwa nabory wniosków (s. 5) jeszcze pod koniec rządów PiS, ale konkursy rozstrzygnięto za czasu rządu Donalda Tuska (1, 2).

„Energia dla wsi” wspiera spółdzielnie energetyczne

W pochodzącej z kwietnia 2024 roku odpowiedzi na interpelację posła Daniela Milewskiego wiceminister Motyka wyjaśnił, że działania w tym zakresie są realizowane również poprzez program „Energia dla wsi” (s. 6).

To istniejący już w 2023 roku system dofinansowań budowy bezemisyjnych instalacji energetycznych, w tym m.in. elektrowni wodnych. W lutym 2024 roku udało się zwiększyć o 2 mld zł kwotę przeznaczoną na inwestycje w ramach tego programu. Co ważne, o środki z „Energii dla wsi” mogą ubiegać się nie tylko indywidualni rolnicy, ale też powstające spółdzielnie energetyczne (s. 6).

W żadnym z tych programów nie wyznaczono celu stworzenia 700 wspólnot energetycznych. Dodatkowe dofinansowanie „Energii dla wsi” ich tworzenie, jednak nie jest to program przeznaczony tylko dla wspólnot. Nowy rząd nie podjął dodatkowych działań ukierunkowanych tylko na spółdzielnie lub społeczności energetyczne. Dlatego tę obietnicę oceniamy na niezrealizowaną.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam